9.
saecken ende perijckelen. Tot de Switserse vongen haer de Grysons heel naer-gebueren. Geneuen versmaet zijn Ouerheyt, Basel, Constancen, Straesburgh spannen te samen, ende andere steden worden opghereut teghens de Keysers, Princen, ende eyghen Raedts-Heeren. Sulckx datter niet een stadt en is gheweest, die ontrent dese hondert iaeren zijnen raet niet en heeft ouerweldicht oft verandert, ende zijn vrijheyt bouen maten, iae teghengs alle wetten lasterlijck ende moordadich verkreghen.
Int Noorden en ginck het niet veel beter, Lubeeck, Hamburch, Dantswijck, Bremen, ende andere Handtsche Steden teghens spijt vande Kepsers zijn vereenicht, ende haer Heeren, vande welcke zy beschermt zijnde floreerden, steunende op haer rijckdommen ende macht, verwurpen. Dese saecken en werden soo haest niet bekent, eensdeels om dat dese afbeeecke op verscheyde iaeren is gheschiet, eensdeels om dat de schade vele Princen, die oock tegens een streden, aenginck. Op dese voet den Keyser, den Holsaet, den Denemercker, den Prusser, den Sacx, ende veel Bisschoppen zijn wt veele Heerlijckheden gestooten, hoe wel tot noch toe met soo grooten voortganck niet, alsse wel begonst hadden. Want den Venetiaen krachteloos ende seer onghelijck aen zijn Voorsaten werdt vanden Turck seer benaut ende beduruen, De Switsers van naturen meer ghestilt, om datse geldeloos ende van Peerde-volck berooft zijn, wilden lieuer haer eyghen Landt bewaren, dan eens anders innemen. Der Handtscher-steden macht was aen veel rijcken wel te verghelijcken, maer sy waren oft te verre van een gheleghen, oft een yder hadde een Prince ofte Keur-Vorst die hem benijde, soo datse de Princen ende Keysers wel kunden krencken, maer niet verwinnen. Aftreckende allen handel van Coopmanschappen ende Rijckdommen, sonder welcke het Rijck wel kan groot zijn, maer wert vergheleecken by een lichaem sonder Zenuwen ende Ghebeente.
De ghemeyne Regieringhe aldus ghestelt zijnde, ende de herten van vele tusschen de Koninck-rijcken en Stadtregieringhen wanckelbarich, als den Edelman schimpende mette Borch-meesters der Steden, de selue noemden Boeren, ende dese den Edeldom slauen der Pincen, ende
