dan dat de bond de actie, welke hij ontketend heeft, niet meer in zijn macht heeft.
De Minister is het eens met de afkeuring door vele leden over den Bond van minder Marinepersoneel uitgesproken. Die Bond is inderdaad geheel in overeenstemming met Het Anker, is er dan ook nauw mede verbonden.
Min tactvol optreden van officieren zal worden tegengegaan.
Weldra zal een ontwerp van wet inkomen tot verbetering van de pensioenen van het personeel beneden dien rang van officier.
De venerische ziekten komen op de schepen in Oost en West en op buitenlandsche reizen veel frequenter voor dan op de schepen in Nederland.
Bovendien stijgen eerstbedoelde en dalen de laatstbedoelde.
De afschaffing der prophylactische middelen had slechts weinig invloed, omdat die middelen toch weinig werden gebruikt.
Voortaan zullen allen, die zich aan venerische infectie hebben blootgesteld, dadelijk bij terugkomst van pasagieren worden gedesinfecteerd.
Ter voldoening aan desbetreffende verzoeken in het voorloopig verslag geeft de memorie een uitvoerigen staat van het verloop bij de zeemacht, waarbij de Minister op grond van de cijfers opmerkt, dat de resultaten van de aanneming in de laatste twee jaren ongunstig, in het laatste jaar zeer ongunstig zijn geweest, hetgeen hij toeschrijft aan meer behoefte aan arbeidskrachten in de burgermaatschappij en aan geringen lust tot dienstneming.
Daartegenover staat een groot verloop, vooral ook tengevolge van het ontslag.
De sterkte is thans gedaald onder de behoefte. Daarom zal meer publiciteit worden gegeven aan de voorwaarden voor dienstneming en de vooruitzichten ook in die kleine gemeenten. Voorts wordt goede invloed verwacht van de voorgenomen reorganisatie. Aan het a.s. kader wordt beter vooruitzicht geopend, terwijl zij, die in de burgermaatschappij terugkeeren, dit op jeugdiger leeftijd doen en in zekere richting zullen zijn bekwaamd.
Zonder dat tot een afzonderlijken marinevliegdienst wordt overgegaan, zal voor het verkennen van vijandelijke strijdkrachten te water marinepersoneel voor dien verkenningsdienst worden gebruikt en opgeleid, waarvoor partij zal worden getrokken van de hulpmiddelen, waarover het Departement van Oorlog reeds beschikt. De eerste opleiding zal in het vliegkamp te Soesterberg geschieden.
De marinevliegdienst zal zich bij voorkeur van watervliegtuigen bedienen, vooral ook met het oog op de rol, die de luchtvaart bij den verkenningsdienst voor de vloot in Indië hoogstwaarschijnlijk zal hebben te vervullen.
De geldelijke steun aan de Christen Officieren-vereeniging voor de bezoldiging van den predikant te Den Helder, wordt telkens verminderd en zal voor 1914 slechts f 1500 bedragen.
Binnenlandsch Nieuws.
— Op een, tot hem gericht adres, heeft de minister van landbouw, nijverheid en handel geantwoord, dat hij, bij de opneming van de verplichte geneeskundige behandeling in de Ziektewet, met de bestaande ziekenfondsen rekening zal houden.
— Het Hdbl. weet nog een en ander mede te deelen uit de besloten vergadering van den Amsterdamschen raad, waar de Paleis-Raadhuis-kwestie behandeld is.
De heer Vliegen stelde namens de soc. dem. voor, het paleis, dat volgens den stads-advocaat gemeente-eigendom is, terug te vragen. Op een vraag van den wethouder verklaarde hij verder, dat de sociaal-democraten niet waren te vinden voor een bijdrage voor een nieuw paleis. Het voorstel van den heer Vliegen werd verworpen met 20 tegen 14 stemmen. De heer Nolting stemde met de sociaal-democraten voor.
Tegen het voorstel van B. en W. werden verschillende bezwaren geuit. Enkele leden handhaafden de meening, dat het paleis niet geschikt is om als raadhuis te worden ingericht. Andere leden hadden financieele bezwaren. De heer Asscher meende, dat men kon volstaan met een eenvoudig verblijf voor de Koninklijke familie. Dat vond echter geen bijval. Het voorstel van B. en W. viel tenslotte met 22 tegen 17 stemmen.
— In Den Haag is op ruim 75-jarigen leeftijd overleden de heer Simon Brons, bekend als schrijver op muzikaal gebied.
— In den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkers Bond is een zeer zonderling conflict uitgebroken, zonderling, over een oude kwestie: de regeling der rechtspositie der leden van het dagelijksch bestuur van den bond. Het klinkt ongeloofelijk, maar het is zoo: de leden van de moderne vakorganisatie hebben zich tot dusver steeds verzet tegen een behoorlijke regeling van den rechtstoestand der bestuursleden. Henri Polak drukt het in het bondsorgaan aldus uit:
„Blijkens den uitslag van de in 1911 gehouden referendum-stemming en de motiveering daarvan, vinden de meeste bondsleden, dat het bestuur een ongehoorde aanslag op hen pleegt, als het verlangt, dat de bestuurders, na een leven van arbeid in dienst der organisatie, door een matig pensioen hun laatste levensdagen onbezorgd zullen kunnen doorbrengen. Dat de bondsleden daarmede een slag in het aangezicht geven aan al hetgeen de arbeidersbeweging op dit stuk overal vordert, beseffen zij blijkbaar niet”.
De bondsraad heeft thans een nieuwe poging van het bestuur, om in den misstand verandering te brengen, verijdeld. De heer Polak deelt nu mee, dat het bestuur daarin niet zal kunnen berusten. Boden, loopers, kantoorbedienden en ander personeel van den bond hebben wel een verzekerde ouderdom, ook het bestuur maakt daarop aanspraak.
Of het tot een staking zal komen?!
— Het Groningsche Studentencorps Vindicat atque Polit heeft er van afgezien ter gelegenheid van het driehonderd-jarig bestaan der Groninger Universiteit op 1 Juli 1914 een avondspel „Uit het leven van Rembrandt” te geven.
Er zal een maskerade-avond plaats hebben, voorstellende het „Komen en gaan van de Spaansche gezanten bij den vrede van Munster in 1648 naar en van het stadhuis te Groningen”.
Er heeft zich voor de viering van het derde eeuwfeest een commissie gevormd van stad en gewest. Secretaris daarvan is prof. dr. Nijhoff. In deze commissie hebben ook een paar leden van den Groninger raad en van de Prov. Staten zitting.
— Naar gemeld wordt is een bond van directeuren van ziekenfondsen opgericht.
— Naar het N. v. h. N. meldt, is door de voogdij van het Diaconiegasthuis te Groningen besloten, dat aan de conventualen, die rentetrekkers zijn volgens de invaliditeitswet wekelijks van die ontvangen rente 75 cent aan contanten zal worden uitgekeerd.
In de overblijvende f 1.25 zullen alle conventualen deelen.
— Het blijkt, dat vrouw S. te Nijmegen, die vertelde in haar woning beroofd te zijn, dit verhaal verzonnen heeft. De geestvermogens der vrouw zijn niet geheel in orde.
— Aan het Volk wordt gemeld, dat in Groningen tot voor korten tijd handel werd gedreven in stof uit de stofzuigmachines, dat gebruikt wordt om cacao te vervalschen.
— Een der Hollandsche bladen schrijft naar aanleiding van een rede van Bassermann in den Duitschen Rijksdag: „Hiermede heeft Bassermann dus de hand der verzoening aan alle kanten uitgestrekt”.
De Natuur.
De December-aflevering van De Natuur brengt een belangwekkend artikeltje over waterfietsen, met tal van afbeeldingen; voorts het slot van „Oölogische Ditjes en Datjes” door D. J. van der Ven, iets over kapok en haar gebruik, het vervolg van een artikel over de Hoogoven-industrie, iets over de beteekenis van katalysatoren voor den landbouw en eindelijk een artikel „In de Eendenkooi” door J. Daalder Dz.
ZWOLLE, 12 December.
— Het gisteren bij de Tweede Kamer ingediende wetsontwerp tot overbrenging in beheer en onderhoud bij de gemeente Zwolle van een gedeelte van den rijksweg Deventer-Zwolle, betreft het deel van dien weg gelegen in de gemeente Zwolle langs het gedeelte rijksbermsloot, dat deze gemeente in verband met haar rioleeringsplannen, zal dempen.
— Op de heden gehouden veemarkt waren aangevoerd 760 runderen, 136 kalveren, 63 schapen, 72 varkens en 1030 biggen.
Vet vee was ruim aangevoerd, de prijzen waren hoog. In neurende en kalfkoeien was trage handel. Kalveren waren duur. In varkens en biggen was trage handel met achteruitgaande prijzen.
Op de voormarkt waren aangevoerd 117 runderen en 13 kalveren.
— De justitie te Heerenveen heeft, naar wij vernemen, geen termen gevonden in te gaan op de klacht van het Kamerlid Duymaer van Twist, ter zake beleediging in ’t vrijzinnig verkiezingsorgaan in het kiesdistrict Steenwijk, tijdens de jongste verkiezingscampagne.
— Het Bestuur van de Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Vereeniging „Afdeeling Zwolle” heeft, daarmede zeker handelende in den geest der leden, een prijs voor letterkunde uitgeloofd.
Hij bestaat in eene groote gouden medaille waarop zich aan de voorzijde het Zwolsche wapen bevindt, waarboven staat „Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Vereeniging, Afdeeling Zwolle”. Aan de achterzijde staat: „Prijs voor Letterkunde” en is ruimte opengelaten voor invulling van den naam van den prijswinner.
De medaille, die geleverd is door den heer L. Steltman te Zwolle, is heden verzonden aan den heer Dr. Geo S. Malan, secretaris in het hoofdbestuur van den Zuid-Afrikaanschen Taalbond en is aan dat hoofdbestuur beschikbaar gesteld als prijs voor het diploma van Nederlandsche letterkunde. Het bestuur heeft bij de toezending den wensch uitgesproken, dat de toekenning van deze medaille iets mag bijdragen tot bevordering van de stambelangen in Zuid-Afrika.
— Morgenavond geeft de gymnastiekvereeniging „Hercules” een openbare uitvoering in de Buitensocieteit — na afloop wordt gedanst.
— De D-trein, die omstreeks 8 uur te Rijssen voorbij komt in de richting Amsterdam, derailleerde gisterenavond juist toen hij de brug over de Regge was gepasseerd. De locomotief en de tender, welke laatste ook uit de rails was geloopen, stonden op een andere lijn dan de overige wagens. De postwagen en 5 personenwagens waren uit de rails geloopen, maar gelukkig, ofschoon vrij sterk hellende, staande gebleven, zoodat geen persoonlijke ongelukken voorkwamen, alleen een conducteur was licht aan ’t voorhoofd gewond. Verscheidene dwarsbalken van den spoorweg waren geheel versplinterd en van de plaats gerukt. Sedert enkele dagen was men bezig de brug over de Regge te versterken en te herstellen, waarom er gisteren een noodwissel was gelegd.
Het verkeer was geruimen tijd gestremd. De sneltrein, die om 9.09 van Deventer naar Almelo vertrekt, heeft de reizigers uit den gederailleerden trein overgenomen en is toen teruggekeerd, terwijl de reizigers voor Almelo verder konden gaan met een uit Almelo ontboden trein. De reizigers voor den Hoek vertrokken eerst om ongeveer 12 uur van Deventer en hebben dus de aansluiting naar Engeland gemist. De treinen in de richting Hellendoorn en Neede ondervonden geen vertraging.
— Met ingang van 1 Jan. e.k. zijn verplaatst de telefonisten A. M. E. van der Noordaa van Deventer naar Amsterdam en G. P. H. van der Meulen van Amsterdam naar Deventer. De hoofdbrievenbesteller K. de Hens te Delft is met ingang van 1 Febr. e.k. als assistent verplaatst naar het postkantoor te Zwolle. J. Schipper te Meppel is benoemd tot besteller aldaar.
— Bij het j.l. door de S.S. gehouden examen voor hoofdconducteur zijn geslaagd: de hoofdconducteurs 2e klasse J. Hummel te Venlo, E. H. Hagen te Rotterdam, H. A. Mengede te Eindhoven, A. Klaassen te Enschede, J. Houthuysen en H. Nijman te Amsterdam, en de conducteurs 1e klasse G. H. Vosbeek en J. Bruinsma te Venlo, J. Klein Bekman te Enschede, H. P. Dreimuller te Utrecht, G. Heijkamp te Rosendaal, A. de Graaf te Rotterdam, J. H. v. Breda te Roermond, A. Reede en J. M. E. v. d. Ree te Utrecht en J. G. van Merkesteijn te Hengelo.
Benoemd tot onder-machinist de leerling-machinist W. Meijer te Stadskanaal met ingang van 17 dezer en eervol ontslagen met ingang van 17 dezer de waarnemend leerling-machinist J. Jansen.
* DEVENTER, 12 Dec. Tot tijdelijk assistent-keurmeester van vee en vleesch is door B. en W., voorloopig tot 1 Jan. 1915. benoemd Julius Visser, alhier.
— Tot gemeente-bode alhier, ter vervanging van wijlen H. Prins, is benoemd G. Brinkman, agent van politie 1e klasse alhier.
* FREDERIKSOORD, 12 Dec. Door wijlen mej. Dina Pos is aan de Maatschappij van Weldadigheid een som groot f 500 gelegateerd, vrij van successierecht.
* DEN HAM, 11 Dec. In de gisterenavond alhier gehouden vergadering der landbouwvereeniging „Vroomshoop en Omstreken” werd besloten om voor 1914 te verleenen subsidies voor de beste springstieren van f 25 en f 20, en voor de beste dekbeeren van f 12.50 en f 10, met dien verstande, dat de subsidies voor de stieren niet zullen worden toegekend, indien de dieren door de Provinciale Keurings Commissie minderwaardig worden geoordeeld. Hierna werd een lezing met lichtbeelden gehouden door den heer H. J. de Vries over rundveerassen. Een en ander viel uitnemend in den smaak.
* KAMPEN, 12 Dec. In de gisteravond gehouden huishoudelijke vergadering der Vereen. van Verhuurders van Woningen werden tot bestuursleden gekozen de hh. G. H. Keijzer, pres., A. van Raalte, secr., en D. van der Vegte, penn. Den heer J. A. Kuypers, die meer dan 30 jaar aaneen als voorzitter de vereeniging had geleid en wegens hoogen leeftijd ontslag had genomen, werd door de vergadering een brief van dankbetuiging gezonden.
* AMBT OMMEN, 11 Dec. Door een onbekende oorzaak werd heden voormiddag de boerderij van Jan Dijk, in de buurtschap Arrien, in den asch gelegd. Van den inboedel werd bijna niets gered, ook de oogst, voor zoover die in huis geborgen was, ging verloren. Met uitzondering van 14 biggen, die in de vlammen omkwamen, kon al het vee gered worden. Huis en inboedel waren tegen brandschade verzekerd.
† RAALTE, 12 Dec. Gisterenavond had een algemeene vergadering plaats van de afd. Raalte en omstreken der Overijsselsche Landbouwmaatschappij.
Wegens bedanken van den heer W. A. P. Kerssemakers, werd als voorzitter gekozen de heer G. J. Duitshof en tot diens opvolger als secretaris J. Witkamp, veearts.
Verder werd nog als afgevaardigde ter Algemeene Vergadering aangewezen de heer G. H. Slegten en tot diens plaatsvervanger de heer J. A. Geestman. De periodiek aftredende penningmeester H. W. ten Hove werd als zoodanig herkozen.
Nadat nog besloten was het gemeentebestuur beschikbaarstelling te verzoeken van een lokaal voor den te geven cursus in de groentenkennis, werd wijziging van het huishoudelijk reglement tot vereenvoudigde stemming toegezegd. Daar de partijen hier, jammer genoeg, scherp tegenover elkaar staan, was dezen avond 3 uren met stemmen zoek gebracht.
Kunst en Letteren.
Vanwege de afdeeling Documentatie der Koninklijke Bibliotheek zal, aanvangend Januari 1914, worden uitgegeven een repertorium op de Nederlandsche Tijdschriften: een maandelijksche bibliografie van bijdragen in tijdschriften, jaarboeken, verslagen enz. voorzoover deze onvertaald en door de schrijvers onderteekend zijn.
De maandelijksche afleveringen zullen ongeveer 4 vel druks groot zijn, met systematisch in rubrieken gerangschikte titels, waarop twee registers zullen worden bijgewerkt: een alfabetisch schrijversregister en een alfabetisch trefwoorden register. Jaarlijks zullen de maandregisters in jaarregisters verwerkt worden. Het repertorium wordt gratis toegezonden tegen betaling der verzendingskosten à f 0.50 aan de administratie der Koninklijke Bibliotheek.
’t Is een uitgave die ongetwijfeld velen welkom zal zijn.
TELEGRAMMEN.
DEN HAAG, 12 Dec. Tweede Kamer. Staatsbegrooting. De heer Troelstra zet zijn gisteren onderbroken repliek voort en zet uiteen, dat hij bij zijn advies aan de Koningin, de politieke noodzakelijkheid moest uiteenzetten van de totstandkoming van algemeen kiesrecht. En dat de Minister van Binnenlandsche Zaken in zijn rede tot beantwoording van de sprekers evenzeer de politieke noodzakelijkheid van algemeen kiesrecht, als gevolg van de stembus-uitspraak, uiteengezet heeft, is voor spreker de kroon op zijn werk en het bewijs van de juistheid van zijn advies aan de Koninign. En in dat verband moest spreker de Koningin er op wijzen, dat de vrijzinnigie concentratie aangewezen was voor de regeertaak, ook al kon spr. vermoeden dat de concentratie die taak niet zou willen aanvaarden. Voorts moest spr. zich tegenover de Koningin uitspreken hoe door de S. D A. P. gehandeld moest worden bij weigering der portefeuilles door de concentratie. En toon moest spreker het standpunt innemen, dat eerst bij het intreden van een noodtoestand, nl. als algemeen kiesrecht en staatspensioen onherroepelijk verloren dreigden te gaan, de S. D. A. P. bereid zou zijn de mede-regeering te aanvaarden, en dan nog onder zekere voorwaarden, van welke voorwaarden alles af zou hangen. En aan dit standpunt is spreker tot het laatste oogenblik toe getrouw gebleven. Spreker verwijt dr. Bos vervolgens het portefeuille-aanbod te hebben gedaan op een oogenblik dat voor de sociaaldemocraten het moment nog niet was aangebroken om een beslissing te nemen in de een of anderen zin. Immers toen stond nog niet vast, dat de concentratie het bewind zou willen aanvaarden. De heer Bos had dus, alvorens zich naar de Koningin te begeven, omtrent dit belangrijke punt de concentratie moeten raadplegen. Er is door den heer Bos in elk opzicht te voorbarig gehandeld naar spreker’s overtuiging. Toen nu na de weigering door de S. D. A. P. zoowel als door de concentratie, in de pers de stem weerklonk, dat nu alles verloren was, het algemeen kiesrecht en het staatspensioen, toen was het niet zoo te verwonderen, dat spr. eenigszins beangst werd en zijn oorspronkelijk standpunt verliet om nog te trachten te redden wat te redden was.
Spreker kwam nadrukkelijk op tegen de valsche voorstelling, als zou hij in de portefeuille-kwestie van opinie veranderd zijn, als zou hij ’n draaitol en inconsequent zijn geweest en als zou hij de Koningin op een dwaalspoor hebben gebracht. Al deze oppervlakkige, kwaadwillige beschuldigingen zijn onwaar. Het Zwolsche congres heeft spreker niet in verlegenheid gebracht, maar den heer Bos uit de verlegenheid, waarin hij had kunnen komen. Spreker’s grief tegenover de concentratie is niet gelegen in het aanbod van portefeuilles, maar in het demagogische slechte volksmisleidend gebruik, dat door de concentratie van de weigering van het aanbod is gemaakt; en spreker nam het den heer Bos hoogst kwalijk, dat hij meedoet om die dwaalbegrippen omtrent die weigering in stand te houden. Spreker verweet de vrijzinnigen het spelen van valsch spel ten opzichte der sociaal-democratie.
De Voorzitter riep den spreker voor die uitdrukking tot de orde en dreigde den heer Troelstra bij herhaling het woord te ontnemen.
Spreker oordeelde dat de strijdwijze der vrijzinnigen getuigt van angst, instede van kracht. Met groote sympathie had spreker van den Minister vernomen, dat het Kabinet zich in direct contact stelt met de uitspraak der kiezers en aan die uitspraak van de meerderheid der natie wil beantwoorden.
Speker bestreed voorts o. a. ’s heeren Loeff’s stelling, dat sociaal-democraten niet benoembaar zouden zijn tot ambten met staatsgezag bekleed. Immers de benoemde socialistische ambtenaar weet dat het een burgerlijke regeering en niet zijn partij is geweest die hem op de ambtenaarsplaats heeft gesteld. Spreker hield een peroratie op den voortdurenden bloei der S. D. A. P., ondanks de pogingen der vrijzinnigen om de arbeiders op een dwaalspoor te brengen.
De heer Van Wijnbergen constateerde, dat de heer Lieftinck bevestigd heeft, dat leden der vrijmetselarij voorbereiders zijn geweest der verkiezingen. Spreker liet aan anderen over conclusies te trekken. Tegenover het blijkbaar geheimzinnige van de Maçonnieke tijdschriften (immers de heer Lieftinck had spreker verweten op onrechtmatige wijze in het bezit van een der geschriften te zijn gekomen) betoogt spreker, dat de geschriften der Jezuïten voor iedereen verkrijgbaar zijn. Voorts de debatten over de verkiezingen nagaande hield spr. de juistheid van zijn betoog vol, dat links de strijd heeft gevoerd met negatieve leuzen en dat anti-papisme is opgewekt. Met genoegen had spreker gisteren vernomen de terechtwijzing welke de Minister daarover aan de linkerzijde had toegediend.
Spreker ontkende beslist te Leiden de vrijzinnigen voor canaille te hebben gescholden. Spreker heeft daar alleen een Belgische staatsman geciteerd, die gezegd heeft, dat al wat canaille is links stemt. Daarmede heeft spreker niet willen zeggen, dat al wat links is canaille is.
De heer Lohman riep de coalitie toe: Blijf goed vereenigd voor den strijd voor de vrije school, opdat het volk niet meer en meer van den godsdienst wordt vervreemd. Bij dien strijd wenscht spr. niets meer dan consequente doorvoering van de wet-Mackay van 1889. Spreker ontkende, dat de rechterzijde ooit verbetering der openbare school heeft tegengehouden.
DEN HAAG, 12 Dec. Als de Tweede Kamer vóór Kerstmis niet met het begrootingswerk gereed is, bestaat het plan 6 Januari weer bijeen te komen tot voortzetting der behandeling.
— Heden is opgericht een Nederlandsche Vereeniging voor Landverhuizers, vooral werkzaam in het belang der plattelands bevolking. Voorzitter is de oud-minister Talma, bestuurslid o.a. prof. De Vooys, secretaris der staatscommissie inzake de werkloosheid.
— De Internationale vereeniging van hotel- en koffiehuisbedienden, afd. Nederland, heeft in een in den afgeloopen nacht gehouden vergadering bij motie een beroep gedaan op de medewerking van patroons en publiek, ten einde de geëmployeerden in staat te stellen den Oudejaarsavond in hun eigen kring door te brengen.
— Dr. van Iterson, hoogleeraar aan de Technische
