5
5 volgende bladzijden er in te zullen slagen aan te toonen, dat deze uitspraak van Knies volkomen juist mag heeten.
Een apologie van Ricardo is daarmede echter allerminst bedoeld. Integendeel, het hoofdstuk zijner Principles dat over waarde handelt, is zoo slordig en inconsequent gedacht en geredigeerd, dat men zich moet verbazen, dat het om de enkele goede elementen die er in te vinden zijn, een halve eeuw zulk een groote autoriteit bezeten heeft. Eigenlijk eerst sedert Jevons en Menger aan het werk togen, mag men het standpunt der Ricardo'sche waardeleer als een overwonnen standpunt beschouwen; en nog schiet de oude vermolmde boom soms jonge looten. Cairnes' werk, ,Some leading prin- ciples of political economy" 1) is er een van.
En toch, Ricardo bestudeerende, wordt men steeds meer overtuigd van de juistheid der opmerking van Wieser, die ik boven citeerde. En deze grief, het waardeverschijnsel niet begrepen te hebben als de groote eenheid die de verhouding der menschen tot de goederen beheerscht, als een eenheid wier uiterlijke gedaante door allerlei omstandigheden kan gemodi- ficeerd worden, maar wier wezen zich steeds gelijk blijft, schijnt mij ernstiger, principieeler dan deze andere, door een gebrekkig inzicht in het wezen der waarde aanleiding gegeven te hebben tot het ontstaan van een theorie, die wederom op nieuw misverstand berustte.
De geheele wetenschap der economie toch, is gebouwd op het waardeverschijnsel 2). Eerst nadat zij op de vraag: wat is de oorsprong en het wezen der waarde? een voldoend antwoord heeft gegeven, kan zij trachten de regels op te
1) London 1885.
2) Reeds Mill (Princ. Book III Ch. I § 1) heeft dit erkend; wat hij intusschen aan die erkentenis toevoegde « happily, there is nothing in te laws of value which remains for the present or any future writer to clear up; the theory of the subject is complete », is sedert door de feiten voldoende gelogenstraft. De waardeleer is
in de laatste 20 jaren op geheel nieuwe basis opgetrokken.
