19
brengen. En hiermede komen wij aan Ricardo’s begrippen omtrent waarde.
Ricardo vangt het eerste hoofdstuk van zijn „Principles”, dat over waarde handelt, aan met Smith’s onderscheiding tusschen gebruikswaarde en ruilwaarde over te nemen 1). Gebruikswaarde hangt af van nuttigheid; ruilwaarde echter, die alleen kan voorkomen bij goederen die nuttigheid hebben, ontspringt uit twee bronnen: hun schaarschte, en de hoe- veelheid arbeid noodig om ze te produceeren 2).
Uit de geciteerde zinsnede blijkt reeds hoe Ricardo dezelfde fout beging als Smith, door zich, met niet veel meer dan stilzwijgend voorbijgaan der gebruikswaarde 3), tot de ruil- waarde der goederen te bepalen.
De ruilwaarde van sommige goederen, п.l. die wier aantal om welke reden dan ook voor willekeurige vermeerdering niet vatbaar is, vloeit uitsluitend voort uit hun schaarschte. De hoogte hunner ruilwaarde is geheel onafhankelijk van de hoeveelheid arbeid te hunner productie noodig, maar wordt bepaald door de mate van gegoedheid en de neigingen van hen die begeerig zijn deze zaken te bezitten.
1) Dat de onderscheiding tusschen ruil- en gebruikswaarde door Smith niet
het eerst gemaakt, maar ontleend werd aan de werken der physiocraten, zie
Мг. Т.М.С. Asser. «Het Staathuishoudkundig begrip der waarden, р. 28.
2) Principles, р. 9 (Ik citeer de editie Mc. Culloch, London 1876). « possessing utility, commodities derive their exchangeable value from two sources: from their scarcity, and from the quantity of labour required to obtain them». Hoe bij goederen, die in vergelijking tot de behoeften die zij bevredigen moeten, schaarsch zijn, evenmin als bij de in overvloed voorhanden (niet-economische) goederen, het nooit de arbeid kan zijn die hen waarde verleent, zal hoop ik hieronder vol- doende blijken.
3) Deze als tegenstelling tot ruilwaarde zeer ongelukkig gekozen term, (immers ook wanneer men een zaak verruilt, gebruikt men haar, zij het ook op eenigs- zins bijzondere wijze; de bedoeling van de term is, de waarde die een zaak heeft met het oog op de directe bevrediging der behoeften van haar eigenaar), wordt hier gebruikt, omdat men, Smith en Ricardo citeerende, natuurlijk nog niet van
subjectieve waarde spreken mag.
