25
en arbeid, wordt in oorsprong en grootte verklaard (en voor zoo- veel arbeid betreft, gelijk bleek, niet verklaard) als hierboven werd aangetoond, d.w.z. op een wijze dat voor alle drie verschillende regels gelden. En de waarde der finaalgoederen”’ 1) (met uitzondering der monopoliegoederen voor wie weder andere wetten gelden, wetten door Ricardo intusschen wel aangeduid, maar niet verder onderzocht) wordt ontleend aan hun productiekosten, waaronder, ceteris paribus, de arbeid toongevend is.
Kan men in het licht dezer feiten Wiesers kritiek, die in de boven geciteerde uitspraak 2) Ricardo verwijt eigenlijk geen waardetheorie verkondigd te hebben, te scherp noemen?
Men staat wonderlijk verlegen, wanneer men zich een oor- deel wil vormen over de beteekenis van Ricardo’s waarde- theorie. Aan den éénen kant wordt men bij het lezen van zijn "Principles” telkens getroffen door geniale grepen , waardoor Ricardo als 't ware anticipeert op hetgeen de wetenschap eerst veel later tot ontwikkeling zou brengen. Ricardo’s waardeleer lezende na die van Smith valt dit in het bijzonder in het oog. Maar daartegenover staan zoo tallooze plaatsen , die ontsierd worden door vaagheid in uitdrukking, en die blijk geven dat de schrijver zijn thema ten slotte toch niet geheel doordacht, niet op de punt van de naald bekeken heeft, dat men zijn werk teleurgesteld en ontmoedigd ter zijde legt 3).
1) Deze door Prof. Beaujon in de litteratuur ingevoerde term schijnt mij zeer
gelukkig weer te geven wat Carl Menger «Güter der ersten Ordnung » noemt,
n.l «Güter die in unmittelbaren Causal-zusammenhang mit der Befriedigung unserer
Bedürfnisse stehen» (Grundsätze der Volkswirthsshaftslehre p. 8).
2) Zie pag. 7.
3) Er kon wel geen meer waardeerende kritiek van Ricardo gegeven worden dan daor Roscher geschiedde, die eens schreef dat «Ricardo behoort tot die uit- nernende geesten, van wien het in de hoogste mate loonend is, ook hun fouten zorgvuldig te overdenken» Belangrijk is ook wat Roscher bij dezelfde gelegenheid
(Lit. Centralblatt 1878 No. 1) à propos van Ricardo tot de historische school wier erkend
