in dezen zin, is de kunst afgedwaald op het terrein van het „aangename”, het „mooie”, het „rijke”, het „sierlijke” en dergelijke.
Bovendien — om op uw vraag terug te komen — evenwicht is een natuurwet: deze is uit haar aard waar en alle manifestaties van evenwicht in de materie zijn vanzelf dus schoon. Als de mensch nu maar zuiver het evenwicht zoekt, worden vanzelf zijn producten schoon.
X. Maar u verlaagt de kunstenaar tot een gewoon mensch! Waar is dan de emotie!
Z. Een kunstenaar moet niets meer zijn dan een aesthetisch beeldend, zoo u wilt scheppend, zuiver mensch .... maar ook niets minder. Het is niet weinig! Het houdt alles in. Een zoodanige mensch wordt inderdaad door en van uit „evenwicht” bewogen, niet door bijkomstigheden. Zonder emotie is hij dus niet! En uit kracht van „evenwicht” brengt hij vanzelf steeds grooter evenwicht in zijn scheppingen .... zoekt en schept hij dus schoonheid, zonder aan schoonheid te denken. Is de kunstenaar zoo niet, dan is een gewoon, zuiver mensch, zonder aesthetische emotie, hem vóór, want deze doet, zonder emotie reeds, een zekere schoonheid ontstaan door zuiver gevoel en verstand. De ingenieur b. v., bepaalt zich enkel tot zuivere constructie: als van zelf ontstaan zuivere verhoudingen .... uit de noodzakelijkheid, die waarheid is. Zie eens hoe schoon b. v. het aspect der metropolitain te Parijs is: de schoonheid der constructie, die wellicht te koud zou kunnen zijn om artistiek gevoel te bevredigen, wordt levend door het licht .... ook uit zuiver noodzaak aangebracht. De nieuwe ingenieurswerken hebben ook dit nog voor, dat zij zuiver de noodzaak van den tijd uitbeelden: al meer wordt oude vorm en stijl losgelaten .... òok door noodzaak alweer, want nieuwe materialen eischen nieuwe constructiën.
Y. Hoe schoon, dat het schoone zich vanzelf verdiept!
(Wordt vervolgd).
REFLEXIONS (III).
PAR G. VANTONGERLOO.
La Science, l’Homme de Science, le Vrai.
[autersrechtelijk beschermd tot 1-1-2046]
