VVt Venetien den 18. dito.
DEn Hopman Christoffel Cavalli is tot Milanen aenghekomen, om met den Gouverneur van wegen de Veltlinische onruste te beraetslaghen, oock wasser bevel uyt Spaengien dat-men de Catholijcken in Veltlin soude beschermen, ende hadde den Gouverneur bevolen dat al ’t Krijchsvolck sich soude veerdich houden, ende was een partije van 3. hondert duysent kroonen met Aemilio Romodey besloten, ende alreede tsestich duysent kroonen uyt-ghetelt om amonitie te koopen.
Dewijle de Spaengiaerts op de Grensen by Cremasco dat Lantvolck qualijck tracteerden, waren de Veneetsche Capeletti daer henen ghekomen, ende den Wachtmeester met weynighe doot gheslaghen, ende de reste verdreven, ende hebben die van Bern Bornico aenghevallen, verovert, ende den Hopman Campatzo met tsestich man doot gheslaghen, Tyran ingenomen, ende Sondrio verbrant.
VVt VVeenen den 26. dito.
De Enghelsche Ghesanten souden eenighe billicke conditien voorgheslaghen hebben, daer toe den Keyser scheen wel ghenegen te zijn, ende soude een Courier naer Praghe, ende een naer Enghelant afgheveerdicht zijn, doch soude den krijch ondertusschen al even wel zijn voortganck hebben, tot naerder bescheyt.
Naestleden sondach zijn van Pres burgh drie duysent Vngeren over den Donau dit Lant langs naer Oedenburgh gepasseert, sich der Grensen aldaer te versekeren: ende die ghene die tot dus lange op des Keyserl. Majesteyts syde ghehouden hebben, in Bethlem Gabors gehoorsaemheyt te brenghen.
VVt Praghe den 29. September.
De Moravische Standen hebben tot Brin tsamentlijck eene vergaderinghe ghehouden, ende besloten, dat nu voortaen een yeghelijck Heer ende van Adel, selfs in persoon optrecken, ende het Vaderlandt sal helpen defenderen, hebbende deselve resolutie ende besluyt den Grave van Turn herwaerts gesonden, ende den Heeren Landt-Officieren vermaent, dat sy oock insghelijcx sich resolveren souden, ofte ter contrarie, dat de Moraviers ghedwonghen waren mette Armade in Bohemen te rucken, ende de ontrouwe oft ongewillighe haer goederen aen te tasten, ende hunluyden als onghehoorsame te straffen.
Gisteren is de Keurvorst Saxens Commissaris, de Heere van Groenendal, van Brandeys, nevens noch 15. andere personen, alhier ghevancklijck ghebrocht.
Gisteren by de vernieuwinghe des Raedts inde drie Pragher steden, is de Heere Pieter van Swambergh als daer toe ghedeputeerde Commissaris op de kleyne zijde, gheraeckt gheworden, ende voorts dien nacht ghestorven.
Wy hebben nu wederom beyde Armaden, de Keysersche (dewelcke gisteren aenghevangen hebben Wittengou te belegheren ende te beschieten) ende de Boheemsche een mijl weeghs daer van, tot Weseli, alhier in’t Landt.
Soo wert oock voorseker geschreven, dat de Coninc van Vngeren, Ghesanten aen de Stiermarcsche Standen heeft ghesonden, dat sy sich mede totte Confederatie sullen begeven: So niet, dat alrede nevens de Hongaren in de 18000. Heyducken op de Stiermarcksche Frontieren legghen, om eenen inval te doen.
VVt Boutzen den 28. dito.
Alhier staet het (Godt lof) noch seer wel, daer is een vrye pas inde stadt, ende wert dagelijcx veel proviande ende munitie toegevoert, zijn tegenwoordich 2300. Musquettiers ende acht hondert Borgers hier binnen, men verwacht noch daghelijcks twee duysent Slesisch Volck te voete, ende vijf hondert te peerde uyt NederLausnitz. Den Keurvorst Saxen heeft alreedeveel Volck verloren.
VVt VVarſou den 15. dito.
Naer dien de Coninclijcke Majesteyt in Polen, door overweghinge van de over-al zwevende beroerten en Krijghs-lichtinghen, voor raetsaem heeft aenghesien, dat sijn Maje. alder-eerst een generale Rijcx-dach soude beschrijven, ende het Landt voor ooghen stellen het over-groote ende voor ooghen-zwervende perijckel: Soo heeft sijne Majesteyt besloten op den 3. November met rijpe beraedtslaginghe die selve uyt te schrijven, ende dese naevolgende Articulen voor te dragen: oock daer-nevens een Copy ghesonden aen alle Graven en Weywodschaften des gantschen Coninckrijcx, vanden Ontsegh-brief des Grooten Turcks, op dat sy weten souden watter omme gingh.
1. Wat grooter schande ende smaedt het Landt seer schamperlijck van den Tarteren ende Turcken aen haren Ghesante tot Constantinopolen was weder-varen, ende hoe qualijck dat hy was afgheveerdicht.
2. Voornamelhck, van weghen den Ontsegh-brief, de welcke niet van eenen slechten en gheringen Vyandt her-komt, maer van soodanighen, die onse Voor-vaders ende der gantscher Christenheydt ondraeghlijck is gheweest, wiens groote macht ende onversadelijcke tyrannije te verwachten is.
3. Derhalven niet alleen een volkomene defensie is aen te stellen, maer ooc te beraetslagen, hoe ons krijchsvolck op des Vyandts eyghen Landt mach Krijgh voeren.
4. Dewijle onse Nabuyren de ghehoorsaemheydt hebben gheweygert, ende alle middelen tot vrede veracht, ende wy oock dies-halven niet seker zijn connen so lange Bethlem Gabor in syn voornemen voort vaert, derhalven de Frontieren deser plaetsen, ende de Stadt Cracouw voornaemlijck wel moeten beset zijn.
5. En die selve gelegentheyt heeft het oock met Bohemen, dan wie ist? als syns Nabuyrs huys brandt, die hem tselve niet soude aentrecken, of wie ist die dit perijckel soude cleyn achten.
6. Men sal in stercke beraetslaghinghe trecken, hoe men in dese ghelegentheyt het Recht daer mede Slesien aen den Coningh van Polen verbonden is gheweest, wederom sal restitueren.
7. Dewijlehet Slesische krijchsvolck op onse frontieren light, en tselve dit Landt seer beswaerlick is, die welcke teghens d’accoorden des Conincklijcke Majesteyts brieven (die hy met eyghen handen heeft onderteyckent, beneffens den Post) hebben op gehouden, des Coninghs en des Landts Secreet Zeghel op ghebroken, oock in Polen eenighe Edelluyden gheplundert, alles tegens recht en billickheyt.
8. Dewijle den stilstandt met Sweden ten eynde loopt, en door de Commissarissen niet konnen behouden werden, datmen dan moet versorgen hoe Lijflant voor der Sweden inval mocht versekert werden.
9. Dewijl’t openbaer is dat de Moscowijters niet liever sien, dan dat het Coninckrijck Polen van den Turck worde aenghetast ende ouerweldicht, so is noodich te beraetslaghen, hoemen het Rijck met het Lantschap Smolensko defenderen ende behouden mochte.
10. Hoemen oock een bestendighe Krijghs-rustinge ende altijt-duerende defensie voorsichtelijc sal toestellen.
VVt Franckfoort den 2. October.
Gisteren ontrent twee uren nae de middach heeft Marquis Spinolas Volck Bacherach, ende ontrent 4. uren Coub inghenomen.
De Staatsche doen beneden Bon tot Wundorf op een Eylant, een Schansse op-werpen, van sints aldaer eene nieuwe Tol te legghen, worden daghelijcx stercker, ende hebben gheschut derwaerts ghebracht.
VVt Praghe den 1. dito.
Huyden naemiddach sal zijne Conincklijcke Majesteyt op trecken tot Betlehem, dewelcke alreede met ettelijcke 1000. man, oock nae Brin in aentocht is, ende sijn Conincklijcke Majesteyts lijf peerden, als ooc vele amunitie ende proviandt alreede voor aen ghesonden, ende is voorseecker dat Graef Emerico Thurso met twintich duysent man in Stiermarck inghevallen is.
Dewijle Keurvorst Saxen sich teghens dese landen vyandtlijck betoont, Soo hebben hare Coninckl. Maj. door patenten den selven die Leenen so sy vande Croon Bohemen draghen, opgeseyt, ende alle Standen ende Onderdanen, onder sulcken Leen ghehoorende haere plicht verlaten, met advertentie dat sy sich op bestemden tijt by hare Majest. sonder vertreck dies aengaende
