Pagina:Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren 1621-04-05.djvu/1

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen

Wt Romen den 6. Meert. 1621.

SOndach is den Paus naer Vaticano in die Capellen ghereyst, ende van alle daer wesende Ambassadeuren, Prelaten ende andere Adel vergheselschapt.
Van Napels verstaetmen dat aldaer drie duysent mannen aengenomen werden, om op de Catholijcke Armade te gebruycken.

Wt Venetien den 12. Meert.

Van Thurino hoortmen dat in Piemont twee duysent Ruyters ende ses duysent voetknechten inghequarteert zijn, daer uyt men vermoet dat den Hertogh van Savoyen wel yet sonderlinghs mochte voornemen. Ende verstontmen uyt Schweits, dat den Fransoyschen Ambassadeur seer qualick te vreden was over die Capitulatie die de Ligagriſa tot schade van zijnen Coning ende de Graubunderen met den Gouverneur van Mylanen ghemaeckt hadde.
Van Constantinopolen hoortmen, dat aldaer den optocht des Grooten Turcx ghepubliceert was, ende dat ten eynde van February laestleden dat gantsche Heyrleger van drie hondert duysent Mannen tot Adrianopelen versamelen soude, om teghen den Coning van Polen te trecken: Ende dat sich die Cosacquen by den uytvloet der Donau vergaderde mede met een gantsch over-groote macht, om teghen den Turck aen te trecken. Aldaer tot Constantinopolen souden die Onghersche, Slesische ende over Oostenrijcksche Ambassadeurs met vele van haer Dienaers ghestorven zijn.

Wt Punten den 14. dito.

Dat Pompeius Planta op den 25. Februarij omghebracht is, is nu openbaer, ende gheschiede op dese navolgende maniere: Neghenthien Persoonen uyt den over-Punt, Engadin, Munsterthal, Godts-haus, Bratingawer, ende uyt de thien Gherichten Punt hebben sich tsamen verbonden, ende zijn op den 25. Februarij voor des Planta Slot Rietbergh ghecomen, daer sy drie Poorten van open vonden, de ander drie hebben sy met ghewelt gheopent, ende hebben den Pompejo Planta in de onder Stove aenghetroffen, als hy haer nu sach heeft hy tweemael weenende ghesproocken: Och wat heb ick ghedaen, daer over een van Hohenbalghen uyt Munsterthal toe trat, ende heeft hem den Kop met een Bijl gheclooft, daer op de andere mede toevielen, ende hebben hem gantsch aen stucken gehouwen, ende maer alleen het hert behouden. Dat ghedaen zijnde, zijn sy naer Engadin getogen, hebben tot Laum op openbaer plaetse Fortunat Planta, Peter Beat, Adam Ziemengher, Nuder, ende Dulphin mede omghebracht, dat sulcken schrick veroorsaeckte, dat veertich van Planta Aenhanghers sich naer Chur salveerden. Teghenwoordich zijn de bovenghemelde persoonen in dat over Engadin, wat aldaer passeert sal men hooren. By Planta zijn tseventich duysent dubloenen, ende seven duysent Ducaten ghevonden, desen Planta met de andere zijn de meeste oorsaecke vande schrickelijcke Moort inde Veltoline.

Wt Weenen den 17. Martij.

Tot Crembsz, Baden, S. Bolten ende andere plaetsen, heeftmen den uytganck totte Luttersche Predicatien gheheel ofgeschaft, sal aen andere plaetsen, als oock binnen dese stadt tselve mede gheschieden.
Die Poolsche Gesanter soude in Duytslant 20000. Duyts volck aennemen, daer toe Keyserlijcke Majesteyt gheconsenteert heeft, dan sal swaerlijck op te brenghen zijn, niet teghenstaende de Grave van Altheym alreede vele Patenten uytghegeven heeft. Soo hebben oock de jonghst ghemelte Cossacquen, dewelcke van weghen den Hongaren niet hebben deur ende nae huys konnen, by Scalihits over 1000. Peerden verlooren, ende is hun alle buyt ofghenomen, alsoo dat sich de reste wederom naer herwaerts begheven hebben.
Die tractatie van vrede tot Haimborgh continueert noch, ende is wederom een termijn tot opten 25. Deses gemaect, die Budiani ende andere Hongersche Heeren, soecken by Keyserlijcke Majesteyt ghenade, waren gaern van Betlehem ontslagen, sagen oversulcx gaern dat de Keyserlijcke Armade metten eersten in Hongaren ruckte, om sich also gevoechlijck onder Keyserlijcke Majesteyt te begheven.
Den 12. Deses heeft Betlehem de Stadt Presburg ende dat Casteel met 6000. Hongaren beset, ooc op geen syde vande Donou veel Turcken ende Tartaren geinquartiert, heeft oock een versoeck op Theben ghedaen, doch te vergeefs, oock bevolen Hongersche Altenborgh ende Presburgh te bevestighen.
Of wel Betlehems Cancelier, mette beslooten poincten nae Thijrna is verreyst, deselve te ratificeren, soo schijnt doch dat Betlehem weynich lust daer toe heeft, overmits hy sijnen Cantzelier niet meer na Haimburg wil laten trecken, tot dat hem de Fransche Ambassadeur versekere, dat hy sonder pericul wederom nae Presburg come.
Tot Haimburg is een verspieder de welcke een Savoyer sijn soude, ingetrocken, ende herwaerts ghebrocht worden, de welcke sich selfs inde gevangnisse om ’tleven gebrocht heeft, des anderen daeghs heeftmen oock een Honger gekregen, deselve soude sonderlinge saken tegens Keyserlijcke Majest: die Stadt Weenen, ende Conte de Bucquoy openbaren, Ende soude hare Majest. van sints sijn sich nae Graets te begeven, aldaer den Ouden Prins tottet Regiment voorstellen ende huldigen te laten.

Wt Praghe den 16. Martij.

Voorleden Vrydach heeftmen van hier ettelijcke groote stucken hen uyt in Saltzer Creyts na Elleboghen ghevoert, diemen tegens den Grave van Mansvelt gebruyken wil, dewelcke by Nieuwstattel twee Regimenten heeft gemonstert ende noch dagelicx veel volcx toecomt, daer met hy eene sonderlinge Impresa voor hebben soude.
Sondach sijn die ghedeputeerde Heeren Commissarisen van Weenen alhier aenghecomen, ende sullen eerstdaegs met die sake van wegen de gearresteerde persoonen een aenvanck maken, alsoo dat te besorgen is, dattet alhier ende te Weenen koppen kosten wil.
Gisteren heeftmen die van Harranck Freyheer, de welcke in dese onruste Bomheemsche Camer president is gheweest, alhier gebrocht, ende oock aen versekerde plaets in ghevanckenisse ghestelt.

Wt Breſlauw den 11. Martij.

Gisteren sijn onse Commissarisen van Dresden met goede verrichtinghe alhier aenghecomen, naemlijck dat haer Churvorst: Ghenade onderhandelinghe met Keys. Majesteyt ende dese Landen op een goede vreede stonde, ende dattet teghenwoordich maer stondt op beyder sydts ratificatie, doch dreycht Betlehem Gabor seer, so verde men vande Confederatie of wijckt, de landen met vier ende sweerdt te overvallen, dies niet teghenstaende verhooptmen dat beyder sijts Krijghs-volck sal ofghedanckt worden, vermits men sich voor de Pool, dewelke van den Turck seer gedreycht wort, heeft te besorgen, Gelijc dan advijs komt dat die Turcken tot op 6. mylen nae aen Cracou hebben ghestreupt, ende alles wechbranden ende plunderen, ende veel duysent menschen gevanglijck wech ghevoert hebben.
Soo staet het oock met Moravien seer qualijc, want voorseker aduys comt dat Betlehem over 20000. Hongaren, daer onder Turcken ende Tartaren sijn, over den Wittenbergh daer heenen gesonden heeft, ende noch veel duysent in aentocht sijn, de welcke niemant verschoonen, Rooven ende Branden alles wech.

Wt Lemburgh in Sleſien den 18. dito.

Alhier heeftmen dat die Marck-grave van Jagers Dorp met 7000. Man nae der Nieus getrocken is, alwaer by hem komen soude dat Moravische Krijchvolck onder den Grave van Thurn.
Soo soude oock de Grave van Mans-velt 1000. man van des Churvorst van Saxen volc in Voytlant opte Frontieren van Bohemen gheslagen hebben.

Wt Leypsich den 20. dito.

Van Dreesden heeftmen hoe dat onse Vorsten volck, ’twelck aende Boheemsche Frontieren light, de Grave Jochim Andreas Slijck gevancklijck ghekregen, ende met sterck Convoy nae Dreesden ghevoert heeft, ende gisteren aldaer aengekomen is, mocht wel qualick met hem afloopen, So sijn oock gisteren 600. Ruyters onder den Vorst van Saxsen hier door nae Bohemen ghepasseert.

Wt Lintz den 18. dito.

Het is nu gantslijck beslooten dat die Standen van dit Landt die in legghende Garnisoenen, ter Maent