Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche Courant/1916/Nummer 298/'s-Hertogenbossche Schaakvereeniging
| ‘’s-Hertogenbossche Schaakvereeniging’ door aan anonieme schrijver |
| Afkomstig uit de Provinciale Noordbrabantsche en ’s-Hertogenbossche Courant, zaterdag 23 december 1916, Eerste Blad, [p. 1]. Publiek domein. Zetfout in alinea 15 gecorrigeerd. |
’s-Hertogenbossche Schaakvereeniging.
In bovengenoemde vereeniging hield Donderdagavond de heer S. Weisfelt, voorzitter dier vereeniging, een schitterende voordracht over de geschiedenis van het schaakspel. Deze lezing, welke met onverdeelde aandacht werd gevolgd, stond vooral door hare geschiedkundige mededeelingen op zeer hoog peil. In den breede deelde de heer W. mee de historische bronnen, waaruit wij het ontstaan van het schaakspel kunnen nagaan en ofschoon we nog niet veel met zekerheid daaromtrent weten is het toch vooral aan de nasporingen van Dr. Ant. van der Linde, een Nederlander, te danken dat we veel hebben kunnen ontdekken, wat vóór hem in het duister lag.
Met zekerheid kunnen we nog niet zeggen wanneer het schaakspel is ontstaan. Wel treffen we reeds in de 5e eeuw voor onze jaartelling een verhaal aan uit Indië, waarin over een bord met 64 velden wordt gesproken, maar verder weten we daarvan niets.
In de 6e eeuw onzer jaartelling vinden we aanwijzingen dat in Indië toen bordspelen waren, maar nadere bijzonderheden omtrent bord en spelen ontbreken. Spreker trad over een en ander in interessante détails, evenals over hetgeen gevonden werd over de bordspelen in de Perzische en Arabische litteratuur. Op een mooi demonstratie-bord toonde de heer W. een Arabische opening aan, als ook de gang van de stukken bij het Arabische spel, terwijl hij ook vertoonde een Chineesch bordspel met stukken, afkomstig uit Hongkong, welk spel in China zeer in zwang is.
Hoe het schaakspel naar Europa is gekomen is onbekend. Waarschijnlijk hebben de Russen het uit Perzië gekregen. Wel weten we dat in de 11e eeuw het schaakspel in Italië een gewoon tijdverdrijf was.
In de middeleeuwen was het schaakspel veel verspreid. Spreker vertoonde zeer mooie afbeeldingen van spelen o.a. een dat bewaard wordt te St. Denis en aan Karel den Groote ten geschenke zou zijn gegeven.
Vervolgens behandelde spreker het ontstaan van de verschillende namen der schaakstukken in de Europeesche landen.
In 1561 verscheen te Alcala het werk van den Spanjaard Rui Lopez de Segara over de schaaktheorie, waardoor het schaakleven in nieuwe banen werd geleid. Sindsdien bloeide het schaakspel vooral in de Zuidelijke landen Spanje, Portugal en Italië. Vandaar kwam het spel naar Frankrijk en Engeland.
Van 1650—1750 was een tijd van achteruitgang en verval. Toch vond men toen een klein plaatsje Ströbeck bij Halberstadt, waar het schaakspel door de boeren hoog in eere werd gehouden. Men verhaalt dat Frederik de Groote eens Ströbeck bezocht en aldaar een partij schaak speelde, die hij verloor. Sedert dien tijd stuurde hij jaarlijks een afgevaardigde naar die plaats om een partij schaak te spelen; wanneer hij ze verloor, wat meestal gebeurde, was Ströbeck voor dat jaar vrij van belasting. Nog heden ten dage ontvangen de kinderen vroegtijdig onderricht in het schaken en jaarlijks wordt daarin geëxamineerd.
Langzamerhand verschenen meer werken op schaakgebied, waarin openingen, problemen en eindspelen werden behandeld. Op het bord demonstreerde spreker eenige openingen (Cunningham gambiet) en eenige eindspelen van Stamma.
Te Londen werd 27 Mei 1851 het eerste Internationale Schaakcongres gehouden, waar buiten verwachting Anderssen uit Berlijn de overwinning behaalde, ofschoon men die aan Haunton had toegedacht.
Spreker memoreerde vervolgens vele groote meesters op schaakgebied o.a. Paul Morphy, geb. 22 Juni 1837.
Deze elegante, jeugdige, rustige speler was op 20-jarigen leeftijd overwinnaar op het tournooi te New-York in 1857. Ieder tijdgenoot moest het tegen hem afleggen. Echter werd hij kort daarna erg melancholisch en trok naar New-Orleans waar hij 10 Juni 1884 overleed[.]
Tenslotte wees de spreker op den in ons land in 1873 opgerichten Nederlandschen Schaakbond, die wel in de eerste jaren een kwijnend bestaan leed maar nu een bond is met 900 persoonlijke leden, en 60 clubs met te samen 1500 leden dus 2400 leden. Wij hebben slechts enkele punten uit deze mooie lezing kunnen aanhalen, doch voldoende om te bewijzen dat spreker zeer veel tijd, moeite en arbeid heeft gehad met het samenstellen daarvan.
Een daverend applaus volgde toen den heer Weisfeld had geëindigd.
Na een woord van dank door den [voorzitter uitgebracht herinnerde de heer?] Weisfelt de aanwezigen eraan dat er in Den Bosch een goede vereeniging is, waar al die dingen die hij besproken had practisch konden worden beoefend.
De vereeniging speelt Donderdagavond in hotel Central. Voor lidmaatschap wende men zich tot den Secretaris, Verwerstraat 20.