Sinne- en minnebeelden/Herders-liet

HERDERS-LIET.
Phyllis, met haer met-gesellen,
Was gekomen hier in ’t lant,
Daérse niet veel schorr’ en vant:
Sy quam van de Vlaemsche stellen,
Daer men daeghlijcx damt en dijckt,
Daermen roept: schaep-herders wijckt!

Daermen water maeckt tot landen,
Daer den ploegh weer haelt sijn haer
Dat hy hadd’ gelaten daer:
Daermen d’ aerd’, met menschen handen.
(Ist Neptunus leet of spijt)
Van des zee’s gewelt bevrijt.

Phyllis hadd’ haer vee gedreven
Tusschen Armuy en der Veer,
Daer sloegh sy haer eerst-mael neer,
Thyrsis, hare ziel en leven,
Was by Domburgh neer gestelt
In dat dorre zandigh velt.

Phyllis vroegh op in den morgen,
Als de son noch niet te straf
Eerst den dauw’ ginck licken at,
Quamen voor haer oude sorgen;
Sy viel in een diep gepeys,
En dacht op haer Zeeusche reys.

Niet dat Zeelant haer mishaeghde,
Zeelant dacht haert vol geneught,
Uyt was anders quam haer sucht:
’t Meeste was, dat sy beklaeghde,
Dat sy Thirsim niet en sagh,
Die by haer te weyden plagh.

Sy dreef op het gors haer schapen,
Van Armuyden niet seer wijt,
Dat men hiet ten Halven-krijt.
Daer began haer druck ’t ontslapen.
Dies sy, wat ter zijden af,
Haer tot klaeghen dus begaf:

,,Siltigh schor ten Halven-krijte,
Tot u doe ick dit beklagh;
Zouter wort ghy dagh aen dagh:
Ick en kan ’t de zee niet wijten,
Want ’t en is niet van de vloet:
’t Koomt van mijn bedruckt gemoet.

G’lijck de melck, in ’t eerst van Meye,
Uyt een vollen elder spruyt,
Of den dauw’ druypt van het kruyt,
Soo mijn tranen, als ick schreye
Om u, Thyrsi, fraeye knecht!
Rollen heen tot op de weght.

Dies wert ziltigh-zout het schorre,
Want de zilte van de zee
Is noch wel gewilt van ’t vee;
Maer of ick schoon dryv’ of porre,
Dat besproeyt is van mijn traen,
Daer en lickt geen schaepken aen.

Hoe geluckigh waert ghy, rammen,
Doen als Thyrsis by ons was,
En by my lagh in het gras!
Als hy springen deed de lammen,
Door het spelen op een riet,
Door het singen van een liet.

Met gesangh ginck hy verhalen
Al de vrijsters van het wout,
Al haer vryen, al haer kout;
Maer altijt (ten mocht niet falen)
Phyllis was des liets besluyt,
’t Quam altijt op Phyllis uyt.

Als wy in dit eylant quamen,
Doen was ons dit gors te kleen;
Och! doe moestet zijn gescheen:
Dies wy elck ons kudde namen,
Thyrsis was geheel t’ onvreê
Thyrsis wist niet wat hij deê

Doenter nu ginck op een scheyden,
Wat een druck vielover my!
Thyrsis trock my wat ter zy,
Daer stont hy en ick, en schreyden;
Thyrsis niet een woort en sprack,
’t Scheen dat Thyrsi ’t harte brack.

Maer, och-arm, ten langhen lesten
Gaf hy my sijn koude hant,
„Dit ’s (seyd’ hy) mijn liefdes pant;
Phylli, neemt het doch ten besten,
Dat ick niet meer spreken kan;
’t Schijnt dat ick nu ben geen man.”

Mits heeft my een rinck gegeven,
Met geschrey en suchten swaer,
Net gevlochten van peerts-haer,
Daer stont Thyrsis op geschreven,
En daer was een hart gemaeckt,
Met een pijl, wel diep, geraeckt.

Maer my docht den geest t’ ontsincken,
Als hy seyde:: „nu vaert wel,
Phylli, peyst om mijn gequel,
Ick sal weder om u dincken.”
Aen mijn hant een pers hy gaf; —
Daer en mocht geen kusjen af.

Thyrsi, ghy zijt nu vertrocken
Wel een maent dry ofte vier,
En ghy koomt niet eens tot hier;
Zijn uw schapen, zijn uw bocken,
Zijn uw koeyen al uw vreught,
Datjer niet eens af en meught?

’t Is geen bleeten van u schapen,
’t Is geen loeyen van u koê,
’t Zijn al and’re die ’t my doen,
And’re lijnt die u begapen:
’t Is die dertel Amaril
Daer je meêzijt op den dril.

Denckj’ hoe ick dit koom te weten?
Lieve, peyst dat een die mint
Dit, en noch al meer, versint:
Al ben ick wat verr’ geseten,
Domburghs leste peerde-mart
Wees my aen mijn bitter smart.

Wesend’ in de mart gekomen,
Dwalend’, ick en weet niet waer,
Vraeghd’ ick naer dy, hier en daer;
Niemant, ’t scheen, hadd’ dy vernomen:
Mit’s soo sach ick Snel, dijn hont,
Daer hy voor een deure stont.

Snel quam my geloopen tegen,
Snel, die quispelde zijn steert,
Snel, die spranck steeds vander eert:
Maer, als ick omkeeck ter degen,
Doen wast, dat ick Thyrfim fagh,
Daer hij in een venster lagh.

Hy was daer vry niet alleene;
Vlogghe meysjens, twee of dry,
Sweefden hem ontrent sijn sy:
Onder and’re wasser eene,
Op-geset (hoe-wel niet moy)
Soo wat na den steetschen toy.

Dat moet Amaryllis wesen,
Dach ik, en het was oock waer;
Want Pol Faes, die soete vaer,
Hadse my wel eer gepresen:
Datse was zoo hups en knap,
In het setten van haer kap.

Thyrsis hadd’ soo veel te quicken
Met sijn lief, het was een schant!
Dan kust’ hij haer kleet, haer hant,
Wonder wasser te beschicken;
Elcken kus deê my soo wee,
Als den haghel ’t jonge vee.

Hy was soo verblint int mallen,
Dat hy my niet eens en sagh;
Mits quam Faes uyt sijn gelagh,
„Koomt, laet ons hier med, in vallen,”
Seyde Faes, en track my in,
Doch het was wel na mijn sin.

Men ginck daer eens daer in ’t ronde,
Onder eenen roosen krans;
Thyrsis was niet aen den dans,
Maer hy stont vast mont aen monde
Mer die dertel Amaril,
Die ’t (soo ’t scheen) wel was haer wil.

Pan, met al uw Bosch-gesellen!
Als ick sagh dit sot gelaet,
’k Wist mijn leven geenen raet,
’k Wist niet hoe mijn aensicht stellen;
’t Scheen, ick ginck als in mijn doot,
’k Wiert nu bleick, dan weder root.

Als nu ’t volck sich ginck verstroyen,
Doen wast eerst dat hy my sagh:
„Phylli,” seyd’ hy, „goeden dagh!”
En began te flicke-floyen;
Maer sijn groete quam soo blau,
Dat sijn antwoort was een grau.

Thyrsis acht’ het niet een mijte,
Sagh oock naer my niet meer om:
Maer kreegh daer een fleuyt en bom,
En hief op, als my te spijte,
Een nieu deuntje van de min,
Dat hem doen lagh in de sin.

Amaryllis was verstorven,
Soo het scheen, in sijnen mont,
Sijn gesicht staegh op haer stont:
Och! nu ben ick doch bedorven,
Dacht ick, nu ben icker of;
Mits soo droop ick naar den hof.

Hoe kont ghy dit in u vinden,
Dat ghy Phyllis dus vergeet,
Dat ghy Phyllis dus vertreet,
Thyrsi! Lichter dan de winden,
Lichter dan een dorre blat,
Dat de wint van onder vat.

Is dan nu al uw begeeren
Tot dit jonge geyle dier?
Tot dit nieu ontsteken vier?
Hebb’ ick dy niet hooren sweeren,
Doenje noch in Vlaend’ren waert,
Bij Pans krommen geyten baert;

Datje noyt en fout verkiesen
Een soo af-gerichten meyt,
Die ontrent de steden weyt;
Datje liever sout verliesen
Heel de kudd’ op een getye,
Danje sulcken slagh sout vryen?

Denckt doch nu eens op de reden,
Waerom datje sulcx doen swoert:
’t Was om dat het volck zoo loert
Op dees meysjens, die by steden,
Niet besloten van der zee,
Weyden het gewolden vee.

Ist niet Domburgh, daer het meeste
Volck, van al dees dertel steên,
Heel de somer koomt gereên?
’t Is daer kermis, ’t is daer feeste,
Soo langh’ als het waghen-rat,
Niet te diep en snijt int nat.

Aen dees duynen, in dees weyen,
Is uw Amaryl gebroet,
En van jonx aen op-gevoet,
Daerom kanse soo wel vleyen;
Dit, en meer, heeft sy geleert,
Van het volck dat daer verkeert.

Sy is vol van steetsche trecken:
Op een steets drilt haren ganck,
Op een steets draeyt haren sanck,
Op een steets, siet! kanse spreken;
Op een steets sy pronckt en swijght,
Op een steets sy lonckt en nijght.

Maer wat school-gelt moet men tellen,
Meynje, voor dees moye leer?
Nu wat kusjens, dan wat meer,
Al na ’t lust die fraey gesellen.
Die met steetsche jonghmans praet,
Steeds yet van fyn veeren laet.

Ick ben op ’t schorr’ op-getogen,
Daer sat ick alleen, en keeck
Op een slou, of op een kreeck:
Noyt en wasser maeght bedroghen,
Op een buyte-schors of stel,
Daer noyt quam een steets-gesel.

Daer de boomgaerts lustigh bloeyen,
Derwaerts de speel-wagen riên,
Derwaerts loopen al de liên;
Daer de linden veyligh groeyen,
Daer dat soete mulle lant
Rontsom staet vol els geplant.

’t Is te Domburgh, in de duynen,
Daermen wentelt in het zant,
Daer soo menigh dertel quant,
Achter hagen, achter thuynen,
Doet, dat ick niet segghen derff,
Dickwils op eens anders kerff.

Amarillis, soo ick ick hoore,
Heeft al dickwils meê gereên
Met de Juffers van de steên:
Sy seyt: „ick en ben geen sloore,
Ick en ben voor Klaes noch Pier,
Ick en was noyt ’t mellick dier.”

Sy heeft schotels, koppen, teylen,
Van dat vreemde blaeuwe goet,
Daers’ haer soete room in doet:
Dat zijn teyckens, dat zijn peylen.
Dats’ al ander kennis hout,
Als met herders van het wout.

Dunckt u dit te zijn klaer schapen?
Magh dit al bestaan met eer?
Ick en loovet nimmermeer:
Vrijsters, die na giften gapen,
Meysjens, die na gaven staen,
Spelen op een gladde baen.

Thyrsi, wy zijn beyde Zeeuwen,
(Al was Vlaend’ren ons vertreck,
’t Was noch onder ’t Zeeusche reck),
Laet dien slimmen hoop al schreeuwen .
Wy zijn ront, en daer toe goet,
Dats van outs een Zeeus gemoet.

Laet ons in die rontheyt blijven,
Rontheyt dient wel tot te min,
Beter als dien slimmen sin;
I.aet ons t’ saem’ ons schaepkens dryven!
In uw jonckheyt waerje mijn,
Waerom foujet nu niet zijn?”