Christiaan de Wet vermeld als De Wet, Horatio Kitchener als Kitchener, Marthinus Theunis Steyn als Steyn, Paul Kruger als Kruger, Robert Baden-Powell als Baden-Powell, Koos de la Rey als De la Rey
Wij konden in ons vorig nummer onder de „Laatste Berichten” nog juist het bericht mededeelen van het ontsnappen van generaal de Wet.
Bijzonderheden ontbraken toen nog, maar sedert zijn een aantal telegrammen ontvangen, waaruit blijkt dat wij hier weder met een dier kranige wapenfeiten te doen hebben, waaraan deze oorlog zoo rijk is.
In de volgende telegrammen vindt men de
Bevestiging van De Wet’s ontsnapping.
PRETORIA, 16 Aug. (R. O.). De Wet is er in geslaagd om aan Kitchener’s vervolging te ontkomen in weerwil van het feit dat Kitchener voor al zijn wagens dubbele bespanningen had van uitgelezen paarden.
Dit is hoofdzakelijk te wijten aan De Wet’s meerdere terreinkennis, waardoor hij ook ’s nachts voort kan trekken, terwijl de Engelschen waren genoodzaakt om alleen overdag te reizen.
KAAPSTAD, 17 Aug. (R. O.). De Wet heeft al zijn gevangenen op de officieren na losgelaten.
LONDEN, 17 Aug. (R. O.). Lord Roberts seint van heden uit Pretoria:
„Ik vrees zeer dat De Wet erin geslaagd is te ontsnappen aan zijn vervolgers, naar ik onderstel door zijn leger te doen uiteengaan in kleine troepjes. Men heeft het laatst van hem gehoord bij Rustenburg.
„Kitchener’s laatste telegram, gedagteekend van den 15e, meldt, dat hij Hore ter heup snelde uit het Zuidoosten. Carrington was gisteren te Ottoshoop. Een weinig ten Oosten daarvan had Errol’s Yeomanry een gevecht met den vijand.
Uit al deze berichten blijkt ten duidelijkste de spijt der Engelschen over dezen grooten tegenvaller. Wij zullen later zien, dat lord Roberts vermoeden omtrent het uiteenspatten van de Wets leger niet bevestigd wordt, maar dat deze dappere generaal al weder klaar staat om de Engelschen op nieuw het leven aangenaam te maken. In een ander bericht wordt dan ook de sterkte van zijn leger op 7000 man geschat, wat stellig veel te groot is.
Hoe weinig men op de Engelsche opgaven aan kan, blijkt trouwens ook weer duidelijk uit de laatst bekend gemaakte lijst der Engelsche verliezen, waarin zoo terloops melding wordt gemaakt van een gebeurtenis waarvan wij tot heden overigens niets vernamen. Wij lezen daar namelijk dat bij Klerksdorp op 25 Juli van het bereden korps van Kimberley zijn gevangen genomen 4 officieren en 47 man. Wat daar gebeurd is, heeft Lord Roberts ons nooit laten weten.
Verder bevat de lijst de namen van 16 gesneuvelden, 26 gekwetsten, waarvan slechts 4 licht, 20 vermisten of krijgsgevangen, 18 overleden aan ziekte, waarvan 13 aan enteric koorts. Bovendien liggen nog 65 man gevaarlijk ziek.
Verder werd de laatste dagen verspreid,
Een gerucht over president Steyn.
LONDEN, 17 Aug. (R. O.) Uit Lourenço Marques wordt van 16 dezer aan de „Daily Mail” geseind: Een bericht, afkomstig uit het kantoor van den Traansvaalschen consul Pott, meldt dat Steyn onderweg overleden is toen hij trachtte, zich bij Kruger te voegen.
Ook dit bericht geeft duidelijk te kennen hoe weinig het den Engelschen de laatste dagen naar den vleesche gaat. Zjj zouden zeker gaarne zien, dat deze tegenstander hun geen last meer kon veroorzaken.
Een zeer eigenaardig licht wordt op dit bericht geworpen, door eenige nadere bijzonderheden omtrent de overgave (lees: het verraad) van Prinsloo. Volgens nadere berichten is het Engelsche goud niet vreemd aan deze overgave geweest en lag het in de bedoeling van dezen generaal om ook president Steyn daarbij in handen de Engelschen te spelen, wat echter door het optreden van de Wet mislukte.
Eveneens maken de berichten een vreemden indruk van wat de bladen ons nader melden omtrent
[2]
De samenzwering tegen Lord Roberts.
waarvan wij in ons vorig nummer reeds melding maakte.
Men seint daaromtrent:
PRETORIA, 16 Aug. (R. O.) De krijgsraad hield heden een zitting voor de zaak van luitenant Hans Cardua, van de Staats-artillerie, die beschuldigd is van het verbreken van zijn woord en het samenzweren tegen Roberts en andere officieren.
Er werd (door den auditeur-militair?) schuldig gepleit, maar de eisch werd afgewezen. Het verhoor werd daarop voortgezet.
PRETORIA. 17 Aug. (R. O.) Bij het verdere verhoor van Cordua verklaart de gevangene dat hij door een Engelschen agent van den geheimen dienst in het complot was gesleept.
Hij ontkende voorts ooit gemeenschap te hebben gehad met Botha; wel had hij getracht om in gemeenschap met hem te komen, maar hij was gevangen genomen en teruggevoerd.
De zaak is daarop verdaagd.
LONDEN, 18 Aug. (Part. tel.) Laftan seint uit Pretoria dat het complot van Cardua tegen lord Roberts krankzinnig was, omdat Roberts zoowel bij Boer als Brit daar ter stede zeer bemind is. Merkwaardigerwijze geeft Laftan van die genegenheid een staaltje door te melden dat in de eerste week van Juli de Britsche spionnagedienst geheime agenten gebruikte om bij eenige aanzienlijke Boeren te Pretoria aan te kloppen met plannen voor een complot zooals dat van Cardua. Laffan voegt er heel onnoozel bij dat dit uitsluitend werd gedaan om de goede trouw van die Boeren op de proef te stellen. De geheime agenten werden echter overal beantwoord met een botte weigering om deel te nemen aan zulk een onwaardig middel van wraak.
PRETORIA, 18 Aug, (R. O.) Zaak-Cordua. De geheime Britsche agent Gano ontkende het plan der samenzwering te hebben geopperd. Hij had alleen naar de vriendschap van Cordua gedongen om de bijzonderheden van de zaak te weten te komen.
De verdediger van den beschuldigde erkende dat hij zich schuldig had gemaakt aan het schenden van zijn eerewoord. De overige punten van beschuldiging zijn niet bewezen. Gano heeft Cordua in een val gelokt.
De behandeling werd tot Maandag verdaagd.
PRETORIA, 21 Aug. (R. O.) Het proces van Cordua is beëindigd. Hij is schuldig bevonden op alle punten van de aanklacht. Het vonnis is echter uitgesteld totdat de uitspraak door Roberts zal zijn bevestigd.
Natuurlijk moeten al deze knoeierijen dienen, om nog strengere maatregelen tegen de ongelukkige republikeinen die onder den looden druk der Engelsche heerschappij zuchten te kunnen nemen.
Een gevolg hiervan is:
Een proclamatie van lord Roberts.
PRETORIA, 18 Aug. (R. O.) Lord Roberts heeft een krasse proclamatie uitgevaardigd, waarbij alle personen die den onzijdigheidseed verbreken bedreigd worden met doodstraf, gevangenis of boete. Alle Burgers die in door Engelschen bezette districten wonen en den eed niet hebben afgelegd zullen als krijgsgevangenen beschouwd en weggevoerd worden.
Omtrent de krijgsbedrijven der laatste dagen werden nog de volgende telegrammen ontvangen.
Het ontzet van Hore.
KAAPSTAD, 17 Aug. (R. O) Lord Kitchener heeft na een geforceerden marsch kolonel Hore te Elandsrivier ontzet.
LONDEN, 18 Aug. (R. O.) Lord Roberts seint uit Pretoria van gisteren: Do post van kolonel Hore te Elandsrivier is gisteren door Kitchener ontzet. Hore’s troepen verloren 12 dooden en 38 gewonden.
De Wets operaties.
LONDEN, 19 Aug. (R. O.) De bladen bevatten een telegram uit Lorenço Marquez meldende dat generaal De Wet 4000 Engelschen en 7 kanonnen heeft genomen.
Lord Roberts heeft Middelburg ontruimd.
PRETORIA, 18 Aug. (R. O.) Gisteren verscheen De Wet ten noorden van Commandonek, dat door Baden-Powell was bezet. De Wet sommeerde hem zich over te geven. Baden-Powell antwoordde met de vraag welke voorwaarden De Wet bereid was aan te bieden.
KAAPSTAD, 19 Aug. (R. O.) De Wet kreeg, onder voorwendsel Baden-Powell tot overgave te sommeeren, de zekerheid dat de Britsche bezetting van Commandonek zeer sterk was. Hij vervolgde daarop zijn tocht noordwaarts, achtervolgd door Baden-Powell.
Nadat de Boeren door Carrington bij Malmani waren verslagen, trokken zij terug naar Buffelshoek, waar zij een sterke stelling innamen. Kolonel Erroll achtervolgde hen en dreef hen uit de positie.
De Wet en De la Rey op marsch.
KAAPSTAD, 20 Aug. (R. O.) De Wet en De la Rey werden gisteren gesignaleerd op minder dan 20 mijlen van Pretoria. Zij trokken in Noordoostelijke richting voorbij Hebron.
Engelsche opmarsch noordwaarts.
KAAPSTAD, 22 Aug. (R. O.) De generaals Paget en Baden Powell rukken noordwaarts op langs de lijn naar Pietersburg.
Gisteren had generaal Paget een achterhoedegevecht met de vereenigde troepen van De Wet en De la Rey.
Boerenconcentratie?
PRETORIA, 21 Aug. (R. O.) Het is blijkbaar De Wet’s bedoeling om naar het Boschveld te trekken; er zijn redenen om te gelooven dat de gansche Boerenmacht, met Botha incluis, zich gaat concentreeren in het Boschveld en Machadodorp, zoowel als Lijdenburg zonder veel tegenstand zal ontruimen.
In het Westen van Transvaal.
KAAPSTAD, 22 Aug. (R. O.) Carrington neemt voorraden in. Methuen had gisteren een gevecht met het Lichtenburg-commando bij Ottoshoop.
In den Vrijstaat.
KAAPSTAD, 22 Aug. (R. O. Kolonel Sitwell, die een verkenning maakte bij Ventersburg, verloor 31 man aan gewonden.
Bij Machadodorp.
TWIJFELAAR, 20 Aug. (R. O.) De Boerengeneraals Louis Botha, Meyer, Schalk Burger, Fourie, Tobias Smuts staan nu, naar gemeld wordt, met ongeveer 8000 man bij Machadodorp met de gansche Boerenartillerie, de zware kanonnen incluis.
Uit dit alles blijkt weder ten duidelijkste, dat het verzet der Boeren nog lang niet gebroken is, integendeel, men schijnt in den laatsten tijd weer moed te hebben gevat en den verderen tegenstand nog volstrekt niet als wanhopig te beschouwen.
Naar de consul Pott uit Lorenzo Marques meldt, zijn de Boeren daarentegen welgemoed en nog steeds overtuigd dat zij ten slotte zullen winnen.
De moeilijkheden nemen voor de Engelschen met den dag toe. Het aantal troepen, dat noodig is voor bescherming van de spoorwegen en voor onderdrukking van het veroverde land, wordt steeds grooter. Hun leger lijdt nog altijd enorme verliezen vooral door ziekte, en de aanvullings-detachementen zijn klein en volgen elkaar uiterst langzaam op.
Wij kunnen dus op nieuw zeggen, dat de Boerenzaak nog verre van hopeloos is, maar dat, wanneer zij slechts volhouden, er hoogstwaarschijnlijk nog een eervolle vrede zal te bedingen zijn.
Ten slotte willen wij nog melding maken van een staaltje van de eigenaardige opvatting welke de Engelsche regeering er op na houdt van wat al of niet geoorloofd is.
Voor eenige dagen deelde de minister Chamberlain mede, dat te Pretoria brieven waren gevonden van een Engelsch parlementslid aan president Kruger en die zeer compromitant waren. Thans worden
Chamberlain’s beschuldigingen opgehelderd.
LONDEN, 22 Aug. (R. O.) De haar Labouchére, lid van het Engelsche Lagerhuis, publiceert eenige brieven die door hem in Augustus van het vorige jaar zijn geschreven aan Kruger en waarin hij dezen aanried om de Kiesrecht-Commissie aan te nemen, waardoor hij (Kruger) tijd zou winnen en de onderhandelingen gaande zou kunnen houden. Labouchére schreef dat het Kabinet besloten was om den oorlog te vermijden maar dat het Chamberlain op een zachte manier wilde laten slippen.
In antwoord op een brief van Chamberlain van 6 Augustus van dit jaar, waarin over de bovenbedoelde brieven opheldering wordt gevraagd, heeft Labouchére een brief geschreven waarin hij zijn advies aan Kruger verdedigt.
En dat durft een minister doen, die lid is van eene firma, welke een groot deel der oorlogsbehoeften heeft geleverd, waarmede de Boeren zich thans tegen de Engelschen verdedigen.
LAATSTE BERICHTEN.
LONDEN, 23 Aug. (R. O.) Lord Roberts seint uit Pretoria van 22 dezer:
Baden Powell hield gisteren de achterhoede van Grobler den geheelen dag bezig; Grobler werd teruggedreven. Gedurende het gevecht galoppeerden Baden Powell en de voorhoede van den vijand op elkander in. Het Rhodesia regiment leed zware verliezen; de kolonel en vier man werden gedood en zeven gewond. De Boeren hadden vele dooden en gewonden; zij worden dicht nagezeten.
Het schijnt vrij zeker dat de Wet het hopeloos vindt naar den oostkant weg te komen. Hij is den Magaliesbergen weer overgetrokken, met de bedoeling naar den Oranje-Vrijstaat terug te keeren. De mannen die met hem zijn, kunnen niet veel meer dan 300 in aantal zijn.
Het heet dat Steyn met een klein geleide op weg is om zich te Machadodorp bij president Kruger te voegen.
De Boeren lieten acht mijlen ten noorden van Newcastle den spoorweg in de lucht vliegen en beschadigden de lijn 30 mijlen ten zuiden van Newcastle.
