Architectura/Jaargang 5/Nummer 34/Vrouwelijke architecten
| ‘Vrouwelijke architecten’ door B. |
| Afkomstig uit Architectura, jrg. 5, nr. 34 (zaterdag 21 augustus 1897), p. 157. Publiek domein. |
[ 157 ]VROUWELIJKE ARCHITECTEN.
In De Hollandsche Lelie, weekblad voor Jonge Dames, wordt in den laatsten tijd door de redactrice, mevr. van wermeskerken-junius, een serie artikelen geschreven onder den titel Betrekkingen voor vrouwen. In het nommer van 4 augustus ll. is een dezer stukken gewijd aan het beroep van Architecte; beginnende met te constateeren dat deze betrekking in holland nog niet door vrouwen wordt vervuld, maar dat er geen enkele wet is, die zulks verbiedt, vervolgt het met eene opgave van de eischen die aan architecten en bouwkundige ingenieurs worden gesteld volgens het leerprogramma van de Polytechnische school te delft; eene aanwijzing dat practische ervaring, daarbij zeer ten goede zal komen; dat in amerika reeds vele vrouwelijke architecten zijn, die naar het oordeel der huismoeders veel gerieflijker en doelmatiger bouwen dan mannen: aan mej. sophie hayden viel een prijs van 1009 dollars ten deel; dat de opleiding dikwijls bij gevestigde architecten kan worden verkregen, maar dat voor meisjes het bezoeken der Polytechnische school aanbevelenswaardiger is, en sluit het met de verklaring, dat de weg naar een bestaan als architecte of bouwkundig ingenieur dus vrijwel is gebaand, voor ieder energiek meisje; en „waar in holland mogelijk zich nog moeielijkheden zouden opdoen, in indië en transvaal is ook gelegenheid tot fortuin maken.”
Wij voor ons vreezen echter, dat op dien „vrijwel gebaanden weg,” in en door de practijk, nog al groote struikelblokken zullen te vinden zijn. Het lokaas „de gelegenheid tot fortuin maken” aan het eind, (zeer gepast in dezen tijd), brengt misschien ook daarover heen.
Boven aangehaald stukje werd vóór de plaatsing door de schrijfster ter controle aan een architect toegezonden, die daarbij de volgende opmerkingen schreef: „Mij dacht dat het niet uwe bedoeling kan wezen omtrent de groote beginselvraag, waarvan uw stukje een uitvloeisel is, de meening van architecten te vragen; te meer daar zelfs het vraagstuk: tot hoever de reeks van door vrouwen uit te oefenen bedrijven zich uitstrekt, reeds door u schijnt opgelost; maar dat u meer de technische juistheid op het oog hebt.
Uw stukje zou door de jonge dames de veel voorkomende misvatting kunnen doen deelen, dat men, na de lessen aan de Polytechnische school te delft te hebben ontvangen, in werkelijkheid, in alle opzichten aanspraak kan maken, (niet wettelijk bedoel ik) op den titel van architect, indien men ten minste met dat woord aanduidt: iemand die bouwen kan; en als doel van echte vakbeoefening wil stellen het vak zelf en niet enkel den zak van den beoefenaar. Bij de theorie behoort de praktijk, een goed architect zal dus practische ervaring moeten bezitten, de grondslag daarvan liefst opgedaan in de beoefening van een der ambachten, timmerman, metselaar, steenhouwer enz.
Indien u in dezen zin uw stukje aanvult kan dat aan meer juist begrip ten goede komen. Ik erken gelijk recht voor beide sexen, meen echter, dat bij zuivere maatschappelijke verhoudingen, de vrouw niet verlangen zal naar het beoefenen van vakken, die naar de geschiktheid door de traditie den man zijn toegewezen. Indien dat echter toch een noodig gedeelte is van den weg ter vrijmaking, wijst dat aan, hoe diep de verwarring is doorgedrongen; zoodat niet alleen zulke verschijnselen worden aanvaard waar de noodzakelijkheid daartoe heeft gedrongen, maar zelfs als begeerenswaard worden voorgesteld en in het leven geroepen.”
Hierbij vinde een plaats een aanhaling uit een berichtje over Finland voorkomende in het weekbl. De Amst. „De bevolking is uiterst ver gevorderd in beschaving; de positie der vrouw is er een bijzondere. Zij mag promoveeren aan de universiteiten; er is volkomen gelijkheid. De vrouwen doen ook in alle vakken mee. Zij zijn behangers, timmerlieden, horlogemakers, slachters, metselaars en smeden, letterzetters en straatmakers; in alle kantoren ziet men jonge meisjes evenveel als jongens. In 1894 waren 50 vrouwen directrices van werkhuizen, 130 presidentes van armbesturen, 288 leden van schoolcommissies, 849 staatsambtenaren en 100 gemeenteambtenaren, vrouwelijke politieagenten worden alleen voor het bureauwerk aangesteld. Van het aardrijkskundig genootschap zijn 73 dames lid, van de Mij. voor letterkunde 82; de scholen zijn alle gemengd; de meisjes ontvangen hun opvoeding geheel gelijk met de jongens.