Historia Ecclesiastica gentis Anglorum/Boek V
 Werk in uitvoering
|
|---|
| Aan dit artikel wordt de komende tijd nog (druk) gewerkt. |
24
[bewerken]CHRONOLOGISCHE SAMENVATTING VAN HET HELE WERK EN OVER DE SCHRIJVER ZELF.
Om de verschillende gebeurtenissen beter te kunnen onthouden leek het me juist ze in het kort met hun jaartallen te recapituleren.
Zestig jaar voor de menswording van Christus viel de eerste Romein, Gaius Julius Caesar, Brittannië binnen en overwon, maar kon er zijn macht niet handhaven. I # 2
In het jaar 46 van de menswording van onze Heer viel een tweede Romein, Claudius, Brittannië aan en aanvaardde de overgave van een groot deel van het eiland. Ook de Orcaden voegde hij bij het Romeinse imperium. [I # 3]
In het jaar 167 van de menswording van onze Heer werd Eleutherius [1] in Rome tot voorganger[2] benoemd. Hij leidde de kerk zeer glorieus, aan hem stuurde de Britse koning Lucius zijn brieven, waarin hij vroeg hem christen te maken en hij in zijn verzoek slaagde. [I # 4]
In het jaar 189 van de menswording van onze Heer werd Severus keizer;[3] Hij regeerde 17 jaar en begrensde Brittannië van zee tot zee met een wal.[4] [1 # 5]
Anno 381 werd Maximus in Brittannië tot keizer gekroond, stak naar Gallië over en Gratianus werd verslagen. [1 # 9]
Anno 409 werd Rome door de Goten verbrijzeld.[5]. Vanaf die tijd stopten de Romeinen met Brittannië te regeren.[6] [1 # 11]
Anno 430, Palladius werd door Paus Celestinus als de eerste bisschop naar de Schotten,[7] die in Christus geloofden gestuurd. [1 # 13]
Anno 449, Marcianus aanvaardde het keizerschap naast Valentinianus en behield het 7 jaar. In die tijd zijn, op verzoek van de Britten, de Angelen naar Brittannië gekomen. [1 # 15]
Anno 538 was er een zonsverduistering op de 14e kalendae van maart[8], vanaf het eerste tot het derde uur.
Anno 540 was er een zonsverduistering op de 12e kalendae van juli[9] en de sterren verschenen gedurende vrijwel een half uur uur na het derde uur van die dag.
Anno 547 begon het bewind van Ida, van hem stamt het geslacht van de Northumbrische koninklijke familie af, hij bleef 12 jaar aan de macht.
Anno 565 kwam de priester Columba van Schotland[10] naar Brittannië, om de Picten te onderwijzen en stichtte een klooster op het eiland Hii.[11] [3 # 4]
Anno 596 stuurde paus Gregorius Augustinus, vergezeld van monniken, naar Brittannië om Gods woord aan het Engelse volk te verkondigen.
[I # 23]
Anno 597 kwamen voormelde leraren aan in Brittannië, het was plusminus 150 jaar na de aankomst van de Engelsen in Brittannië. [I # 25]
Anno 601 stuurde paus Gregorius het pallium naar Brittannië, naar Augustinus, die al tot bisschop was gewijd, en meer dienaren van het Woord waaronder Paulinus. [I # 29]
Anno 603 vond er een veldslag plaats bij Degsastana.[12] [I # 34]
Anno 604, de Oostsaksen ontvingen, onder het bewind van koning Sabert het geloof in Christus. Mellitus werd bisschop.[13] [II # 3]
Anno 610 stierf Gregorius. [II # 1]
Anno 616 overleed, Æthelberht, koning van Cantium[14] [II # 5]
Anno 625, Paulinus werd door aartsbisschop Justus tot bisschop der Northumbriërs gewijd. [II # 9]
Anno 626 werd Eanflæd dochter van koning Edwin van Northumbrië, samen met 12 anderen op de zaterdag voor Pinksteren gedoopt. [Ibid]
Anno 627, met Pasen wordt koning Edwin met zijn familie gedoopt. II # 14
Anno 633 wordt koning Edwin gedood. [15]Paulinus keert terug naar Cantium. II # 20
Anno 640, Eadbald koning van Cantium stierf [III # 8]
Anno 642 werd Oswald gedood. [III # 9]
Anno 644, Paulinus, eertijds bisschop van Eboracum,[16] maar nu van de stad Hrofensis [17] ontsliep in de Heer. [III # 14]
Anno 651 werd koning Oswin gedood en aartsbisschop Aidan overleed. [Ibid]
Anno 653 raakten de Middenangelen, onder prins Peada, vertrouwd met de mysteries van het geloof. [III # 21].
Anno 655, Penda kwam om en de Mercianen werden tot christenen bekeerd. [III # 24]
Anno 664 was er een zonsverduistering; koning Eorcenberht van Cantium overleed, Colman ging terug naar zijn volk, de Schotten; een epidemie brak uit en Ceadda en Wilfried werden tot bisschop van Northumbrië gewijd. [III # 26-28, IV # 1]
Anno 668 werd Theodorus tot bisschop gewijd. [IV # 1]
Anno 670 overleed koning Oswiu van Northumbrië. [IV # 5]
Anno 673 stierf koning Ecgberht van Cantium. De nuttige synode van Herutforda, [18]die plaats vond in aanwezigheid van koning Ecgfried van Northumbrië en onder leiding stond van aartsbisschop Theodorus, resulteerde in 10 stellingen. [Ibid.]
Anno 675, na 17 jaar geregeerd te hebben overleed Wulfhere, koning van de Mercianen, het bewind aan zijn broer Æthelred overlatend.
Anno 676 Æthelred brandschatte Kent. [IV # 12]
Anno 678, verscheen een komeet. Wilfried werd door koning Ecgfried van zijn bisschopsstoel verdreven; en in zijn plaats werden Bosa, Eata, en Eadhaed tot bisschop gewijd. [ibid., V # 19]
Anno 679 werd Ælfwine gedood.[19] [IV # 21]
Anno 680 werd op de vlakte van Haethfeltha[20] een synode gehouden over het katholieke geloof onder voorzitterschap van aartsbisschop Theodorus; Johannes, de roomse abt was er ook. In dit jaar overleed abdis Hild in Streanashala [21] [IV # 17, 18] IV # 23
Anno 685 werd koning Ecgfried van Northumbrië gedood. In hetzelfde jaar overleed koning Hlothhere van Kent. [IV # 26]
Anno 688 verliet Caedwalla, koning der Westsaksen, Brittannië op weg naar Rome. [V # 7]
Anno 690 overleed aartsbisschop Theodorus. [V # 8]
Anno 697 werd koningin Osthryth door haar edelen, dat zijn Mercianen, uit de weg geruimd.[22]
Anno 698 werd Berctred, ealdorman van de Northumbrische koning door de Picten verslagen.[23]
Anno 704 werd Æthelred, na 31 jaar het Merciaanse volk te hebben bestuurd, een monnik, en droeg het koninkrijk over aan Coenred. [V # 19]
Anno 705 ging de Northumbrische koning Aldfried dood. [V # 18]
Anno 709 vertrok Coenred koning der Mercianen, na 5 jaar te hebben geregeerd, naar Rome. [V # 19]
Anno 711 leverde ealdorman Berctfried slag met de Picten.[24]
Anno 716 werd Osred koning van de Northumbriërs omgebracht en de koning van de Mercianen Ceolred overleed. De man Gods Ecgbert wees de monniken van Hii terecht inzake het katholieke Pasen en de kerkelijke tonsuur. [V # 22]
Anno 725 stierf Wictred, koning van Kent. [V # 23]
Anno 729 verscheen er een komeet, de heilige Ecgbert overleed; Osric ging dood. [Ibid.]
Anno 731 stierf aartsbisschop Berctwald. In hetzelfde jaar, in het vijftiende regeringsjaar van de koning van de Mercianen Ethelbald, werd Tatwine tot negende aartsbisschop van de kerk van Durovernum [25] gewijd. [Ibid.]
Dit is de kerkgeschiedenis van Brittannië en in het bijzonder van het Engelse volk, voor zover mij bekend uit de geschriften van de Ouden, van de voorvaderlijke traditie, of uit eigen wetenschap, met de hulp van de Heer, samengesteld door mijzelf, Beda dienaar van Christus en priester in het klooster van de gezegende apostelen Petrus en Paulus, dat in Wiuraemudaen en Ingyrvum staat.[26] staat. Die in het gebied van datzelfde klooster is geboren, door zorg van de familie op zevenjarige leeftijd een goede opvoeding kreeg van de eerbiedwaardige abt Benedictus en nadien van Ceolfried. Ik heb mijn hele verdere leven in hetzelfde klooster als bewoner doorgebracht. Ik wijdde me geheel aan het overdenken van de Schrift. En werkelijk te midden van het naleven van de kloosterregel en de dagelijkse taak van de kerkzang, heb ik altijd plezier gehad in studeren, onderwijzen, of schrijven.
Voorts werd ik in mijn negentiende levensjaar tot diaken gewijd, op mijn dertigste tot priester; beide functies aanvaardde ik, tijdens de ambtstermijn van de zeereerwaarde bisschop Johannes, op verzoek van abt Ceolfried.
Vanaf de tijd dat ik het priesterschap aanvaardde tot aan mijn 58ste levensjaar heb ik, ter wille van mijzelf en de mijnen, uit de werken van de eerbiedwaardige vaders, korte aantekeningen in de Heilige Schrift gemaakt om deze vervolgens naar hun specifieke inhoud en betekenis samen te vatten:
Van het begin van Genesis tot aan de geboorte van Izaäk en het wegzenden van Ismaël, 4 boeken.
Van de tabernakel, zijn wierookvazen[27] en de priesterkleding,[28] 3 boeken.
Het eerste deel van Samuel tot de dood van Saul, 3 boeken.
Van de bouw van de tempel; allegorische uitleg, et cetera, et cetera, 2 boeken.
Van hetzelfde; 30 vragen met betrekking tot het boek Koningen.
Over de Spreuken van Salomo, 3 boeken.
Over het Hooglied, 3 boeken.
Over Jesaja, Daniël, de 12 profeten en een deel van Jeremia; uittreksels van de afzonderlijke hoofdstukken uit de Tractatus van de zalige Hiëronymus.[29]
Over Ezra en Nehemia, 3 boeken.
Over het Lied van Habakuk, 1 boek.
Over het Boek van de zalige vader Tobias; een allegorische uiteenzetting met betrekking tot Christus, één boek.
Van hetzelfde; bloemlezing uit Mozes' Pentateuch, Jozua en Richteren;
Over de boeken Koningen en Kronieken;
Over de zalige vader Job;
Over de Vergelijkingen, Prediker en het Hooglied;
Over de profeten Jesaja, Ezra en Nehemia.
Over het Evangelie van Marcus, 3 boeken.
Over het Evangelie van Lucas , 6 boeken.
Over de Homilies aangaande de Evangeliën.
Over de Apostel[30], wat ik maar aan uitleg in de werken van Sint-Augustinus kon vinden, heb ik allemaal netjes gerangschikt overgeschreven.
Over Handelingen der Apostelen, 2 boeken.
Over de 7 encyclieken, een boek elk.
Over de Openbaring van Johannes, drie boeken.
Tevens een bloemlezing van het hele Nieuwe Testament, behalve de Evangeliën.
Evenzo een boek met brieven aan diverse personen, waarvan één over de zes heidense tijdperken, één over de verblijfplaatsen van de kinderen Israëls; één over, zoals Jesaja zegt: “En zij zullen besloten worden in een gevangenis, maar na vele dagen weder bezocht worden”;[31] één over de theorie van het schrikkeljaar; één over de equinox volgens Anatolium. [III # 3]
Op dezelfde manier over de geschiedenissen van heiligen: een boek over het leven en lijden van Sint-Felix door het werk van Paulinus[32] van versmaat naar proza over te zetten.
Een boek over het leven en lijden van Sint-Anastatius, slecht uit het Grieks vertaald, en nog slechter gecorrigeerd door een leek, heb ik naar vermogen correct verbeterd; ik heb het leven van Sint-Cudberth (IV # 26-32), gelijktijdig monnik en bisschop, beschreven, eerst als heldendicht en later in helder proza.
Twee geschiedenisboekjes over Benedictus, Ceolfried en Huetbert, abten van het klooster van Hii, waarin ik met plezier en vroom de Allerhoogste heb gediend.
De kerkgeschiedenis van ons eiland en zijn bevolking in 5 boeken.
Een Martyrologium[33] met de feestdagen van de heilige martelaren, waarin ik ernaar heb gestreefd iedereen, die ik kon vinden zorgvuldig te noteren, niet alleen de geboortedata, maar ook het soort geschil en vooral onder welke rechter zij de wereld hebben overwonnen.
Een liederenboek met diverse versmaten of ritmes.
Een boek met epische of elegische puntdichten.
Over de natuur der dingen en der tijden, een boek elk; ook een groter boek over de tijden.
Een alfabetisch geordend boek over Orthografie.
Op dezelfde manier over de dichtkunst, en er nog een ander boekje bij gedaan over retorische figuren of tropen, dat zijn figuren en manieren van uitdrukkingen, waarmee de Heilige Schrift is samengesteld.
En ik smeek U, goede Jezus, dat hij, aan wie Gij genadig de zoete woorden van Uw kennis heeft laten drinken, hem eens welwillend naar U, Fontein van alle Wijsheid laat komen en hem voor eeuwig voor Uw aangezicht laat verschijnen. (Latijnse Versie)
Voetnoten
[bewerken]- ↑ Het Vaticaan houdt de ambtstermijn van Eleutherius op 175-189.
- ↑ Beda gebruikt het woord praesul, voordanser (bij spelen of optochten), bij latere schrijvers ook hoofd, voorzitter, hier dus paus avant la lettre.
- ↑ Severus regeerde van 9 april 193 tot 4 februari 211.
- ↑ Severus restaureerde Hadrian's Wall.
- ↑ Hier is Beda een jaar mis. Rome werd op 24 augustus 410 door de Visigoten ingenomen en geplunderd.
- ↑ Keizer Honorius stuurde zelfs netjes een brief aan de Britten met het verzoek om de verdediging van het land ter hand te nemen.
- ↑ De Schotten (Scotti) woonden toen nog in Ierland.
- ↑ 16e februari.
- ↑ 20e juni.
- ↑ Met Schotland wordt hier Ierland, het land van het Schotse volk (Scotti, niet te verwarren met de hedendaagse Schotten.) bedoeld.
- ↑ Iona.
- ↑ Wellicht: Dawstane in de Liddesdale, Schotland.
- ↑ Mellitus werd de eerste bisschop van Londen.
- ↑ Kent.
- ↑ Edwin sneuvelde in de Slag bij Hatfield Chase.
- ↑ York.
- ↑ Rochester werd door de Romeinen Durobrivis genoemd, later verbasterd tot (844). Het werd uitgesproken als Robrivis. Beda kopieerde het tot (circa 730) aannemend dat het Hrofi's versterkt kamp betekende (Oudengels: Hrofes cæster), zo kregen we Hrofæscæstre (circa 730), Hrofescester (811), Rovescester (1086) , Rochester (1610).
- ↑ Hertford.
- ↑ Ælfwine van Deira.
- ↑ Hatfield.
- ↑ Whitby Abbey.
- ↑ De moord op Osthryth wordt verder in de Historia niet vermeld.
- ↑ De nederlaag van Berctred wordt verder in de Historia niet vermeld.
- ↑ Deze veldslag wordt niet in de Historia vermeld.
- ↑ Canterbury.
- ↑ Wearmouth-Jarrow Abbey.
- ↑ Bij het reukofferaltaar behorende voorwerpen (Exodus 30 : 27).
- ↑ Exodus 28.
- ↑ Tractatus septem in Psalmos 10-16 (verloren gegaan).
- ↑ Met de apostel wordt Paulus bedoeld.
- ↑ Jesaja 24 : 22, Statenvertaling.
- ↑ Paulinus van Nola.
- ↑ Martelaarsboek.
 
|
Dit bestand heeft de licentie Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands. In het kort: het staat u vrij het bestand te verspreiden en een afgeleid werk aan te passen, zo lang als u de naam vermeldt van zijn auteur(s) of rechthebbende(n). Officiële licentie |  |