Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Animo Piacevole

‘Animo piacevole. ’t Gemoed dat minlijck is’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 155-156. Publiek domein.

[ 155 ]

Animo piacevole. ’t Gemoed dat minlijck is.

EEn Dolphijn daer een kindeken op rijd. ’t Is waer dat Pierius, door het aenſien van Pauſanias, den Dolphijn voor ’t gemoed dat minlijck is, ſtelt. Overmits in de Stad Porſelene in Ionien, een Dolphijn was, geheeten Simon: en dat nae de naeme van een Ionghſken, ’t welck het placht te voeren en te brengen van d’een oever aen d’ander, want hy was door deſe Ionge genomen uyt de handen van de Viſſchers, hem geneſende van een Wonde, die de Viſſchers hem gegeven hadden: evenwel ſoo paſſen wy dieſelve tot een minnelijck gemoed, overmits de Dolphijn den Menſchen ſeer aengenaem, minlijck en goedigh is, niet ten opſicht van eenige weldaeden die hy heeft of ſal ontfangen, maer uyt ſijn eygene natuyre. Dies oock Plutarchus ſich verwondert over de beleeftheyt van dit Dier, Dewijlſe niet door opvoedinge als de Honden en Paerden, noch door andere noodſaeckelijckheyt als de Oliphanten, Panters en Leeuwen, van de menſchen zijn vry gemaeckt, maer zijn door een ingebooren genegentheyt beminders van het Menſchelijcke geſlachte. Alſoo datſe van ſelf deſe goeddadigheyt doen ſonder datſe eenige weldaed hebben genooten, dat dit waer is, getuygen verſcheyden Schrijvers, als mede Pauſanias en andere, dat zy niet zijn gelockt, ’t zy door ’t werpen van kruymkes brood, gelijck men by boerterie den Viſſchen wel doet, noch door eenigh ander voetſel, want den Dolphijn heeft de gantſche Zee tot ſijn voldoen om ſijn koſt te ſoecken, en hy heeft Menſchen gedragen, niet door danckbaerheyt, maer uyt een huyſlijcke goedaerdigheyt: gelijck hy veele perſoonen, ſonder onderſcheyd, gedaen heeft, weſende van natuyren meewaerigh en goedaerdigh. Solinus verhaelt dat aen de Africaenſche oever, ontrent Hippo een Dolphijn ſich metter hand liet grijpen, en dickwijls op ſijn rugge liet ſitten, wien het begeerde: onder andere, de Oud Burgemeeſter Flavianus uyt Africa raeckte hem ſelf aen, en ſmeerde hem met welrieckende ſalven, maer door veranderinge van den reuck wierde hy ſeer duyſeligh, ſoo dat hy boven waeter bleef, als half dood zijnde, en onthielt ſich eenige Maenden van dien gewoonlijcken ommegang. En daer uyt wierde beſlooten, dat hy ſich niet door gebreck van ſpijſe, maer alleen door de vriendelijcke ommegangh van die van Hippo liet handelen. Noch verhaelen Solinus en Plinius wijder, dat ten tijde van den Keyſer Auguſtus in ’t Rijck van Campanien een Ionghsken eenen Dolphijn aeſde met ſtuxkens brood, en wierde ſoo vrypoſtigh met hem, dat hy dien ſelven ſonder ſchroom uyt ſijn hand liet eeten, en ſittende op ſijn rugge, bracht hem de Dolphijn naer ’t Lac van Lucrinus, en niet alleene dat, maer bracht hem oock van Baia naer Pozzuolo, en ’t ſelve dede hy ſoo veel Iaeren, dat het een wonder gerekent wierde: maer de Iongelingh ſtervende, ſtierf oock de Dolphijn, uyt grooter rouw (om dat hy den Iongen in ſoo lange niet hadde geſien) voor yders oogen. ’t Selve wort beveſtight door de brieven van Fabianus en Mecænas. Egeſiderius [ 156 ]ſchrijft, dat een Ionge geheeten Hermia, oock door de Zee met een Dolphijn vaerende, door een onverſien onweer, verdroncken zijnde, hem de Dolphijn evenwel te Lande brachte, en oordelende dat hy de oorſaecke van des Ionghlinghs dood was, ſoo wilde hy daer nae niet weder in Zee, maer wilde tot een ſtraffe oock ſterven, en gaf op ſtrand ſijnen geeſt, dan ſoo haeſt de Dolphijn het Land raeckt, ſoo ſterft hy. Voorwaer een teycken van een vriendlijck, beleeft, en meewaerigh gemoed.