Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Koetse van de Sonne
| ← Koets van Venus | ‘Koetse van de Sonne’ door Cesare Ripa | De Koets of Wagen van Mars → |
| Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 272. Publiek domein. |
Koetſe van de Sonne.
DE Sonne wort vertoont door de beeldeniſſe van een ſtout en naeckt Ionghman, die geciert is met een goude kuyf, waer uyt veele ſtraelen ſchieten, mette rechter arm recht uytgeſtreckt, houdende in de opene hand drie beeldekens, die de drie Gratien vertoonen: in de ſlincker hand ſal hy een boge en pijlen hebben, en onder de voeten ſal een Slange leggen die hy met ſijne pijlen heeft gedoot.
Iongh wort hy gemaelt, door ’t aenſien van de Poëten, onder de welcke Tibullus ſeyt, dat Bacchus en Phœbus in der eeuwigheyt jong blijven. En door de Ionckheyd wilden zy uytdrucken de kracht van de Sonne, altijd voortbrengende door ſijn warmte, nieuwe en ſchoone dingen. De drie Gratien hout hy met de ſlincker hand, om te betoonen, dat alles wat ſchoon en goed in deſe Werreld is, te ſaemen door zijn licht voortkomt, en dat het ſelve, ten meeſten deel daer door is voortgebracht.
Met de doode Slangh en mette pijlen wort hy gemaelt, om de fabel van Phiton nae te bootſen, diewelcke van Apollo doorſchoten wierde, die alleen daer toe verſiert is, om de jeughdelijcke werckingen te vertoonen, die de kracht van de Sonne op d’aerde werckt, opdroogende de overtollige vochtigheden, en de verrottinge wegh nemende.
Deſe beeldniſſe ſtaet met groote bevalligheyt op de koetſe, die in Ovidii Metamorph. in ’t 2 boeck beſchreven wort:
Haer Koets met peerlen is bemaelt,
Wiens As en Roer met goud beſtraelt,
Wiens wielen door ’t geſwaey vergult,
Den dagh heeft helder opgehult:
Van ſilver, peerl en luchtigh goud,
Zy ſulcken licht te ſaemen ſtout,
Dat niemant kan dees Koets beſpien,
Hoe ſnel hy magh ten Hemel ſien.
Deſe Koetſe, gelijck Boccatius verhaelt, heeft vier raeders, overmits dieſelve in haeren Iaer-loop, vier veranderingen des tijds veroorſaecken. Zy wort voorts getrocken van vier Paerden, van de welcke het eerſte van de Poëten Pirous genaemt is, het tweede Eous, het derde Ethon, het vierde Phlegon, en met deſe viere is vertoont de hoedaenigheyt en de wegh van den dagh. Derhalven wort Pirous, ’t welck het eerſte Paerd is, root gemaeckt, om dat in ’t begin van den Morgen, de Sonne ſich uyten rooden vertoont, en dat door de dampen die zy van het Aerdrijck treckt. Eous, het tweede paerd vertoont ſich wit, overmits de Sonne ſich verſpreyt en de dampen verjaeght hebbende, helder en klaer is. Het derde paerd is Ethon en wort vlamroot vertoont, treckende nae den geelen, om dat de Sonne, gaende in den derden Hemel, ſich ſelven alderhelderſt en blinckenſt vertoont. Het vierde paerd is Phlegon, en dat wort met geel gemaelt, maer dat nae ’t ſwarte treckt: om te bewijſen de afwijckinge der Sonne nae der aerde, ter tijd, dat zy ondergaet en ’t aerdrijck verduyſtert.