Nieuwe Tijdinghen/1620/10 april
| ← [10] april 1620 | Verhael vanden slach in Duytslandt, nu lest gheschiedt
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje I, [vrijdag] 10 april 1620 |
[ca. 18 april] 1620 → |
Verhael vanden slach in Duytslandt, nu lest gheschiedt.
Eerst Ghedruckt den x. April 1620.
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, op de Lombaerde Veste inde gulde Sonne.1620.Met Gratie ende Privilegie.I
_vignet.jpg)
Gheschreuen wt Passauw den xvi. Meert.
DE Walen hebben de stadt Dein in Bohemen met gheweldt behaeldt ende met goedt Garnisoen versien, den Vyandt heeftse meynen wederom te nemen, maer zijn door de cloecke ende Vaillante Cappiteynen der Walen, waer van den eenen is ghenaempt Bardoville, ende den anderen Prats, soo lustich onthaelt, dat sy een gadt hebben moeten soecken om daer wt te gheraecken.
In Bohemen beghinnen de Lutersche ende Catholijcken dapper t’samen te spannen, ende soecken vast middel om de Calvinisten het voetken te lichten, aenghesien hunne vremde maniere ende handel [ 4 ]van regheren, ten opsichte van de Oude Catolische regeringhe, beghint teenemael onverdraechlijck te worden.
Wt Weenen den xviij. Meert 1620.
DIe van Bohemen, Marheren Landt, ende Opper-Oostenrijck zijn ghecomen ontrendt Eghenburgh, alwaer des Keysers volck een partije was, ende den Vyandt hebben allen de Berghen ende sommighe Bosschen daer ontrendt besedt met volck, ende eer dat noch s’Keysers Leger daer teenemael verghadert was. Daer ouer s’Keysers Generael ende Cappiteynen beraedt genomen hebbende zijn meestendeel van aduis gheweest dat mer op slaen soude, ende terstondt zijn de Cosacken met behulp van eenich ander Peerdevolck soo vinnich ende Furieuselijck den Vyandt te keer ghegaen, dat sy sommighe Berghen hebben in ghenomen. T’is onghelooffelijck met wat een couragie ende cloeckheydt [ 5 ]de Walen haer hier ghedraghen hebben, ter wijlen sy soo in slach-Oorden als in Scharmutzeren den Vyandt hebben soecken te brenghen tot den slach.
Den Oppersten der Cosacken door dat hy met haesten ghenomen hadde een onbequamer Peerdt, naer dat hij-er alleen ouer de achtien soo sommighe segghen ghedoodt hadde, om verre ghesmeten ende ghezabelt heeft, is van een verradelijck doorschoten, daer neffens oock den Vaillanten Ouden cappiteyn Miremonte, met noch een ander Baron van Marheren landt is daer ghevallen.
Naer dat ons volck heeft dry daghen in Slach-Oorden den Vyandt soo verwacht als bevochten, door een ghewaldighe Tempeest ende onweder is ghedwonghen gheweest sich naer hun quartieren te retireren, Al hoe wel dit geschiedt is met onsprekelijcken onlust der cappiteynen ende Soldaten, namentlijck den Graue van Dampier ende een ander cloeck Baron met der Cosacken die lieuer gheslagen souden hebben, maer zijn om wettelijcke oorsaecke beleth desen lust voor dien te blusschen, ende tot beter occasie dese selue hunne couragie te thoonen verwaert, aenghesien sy noch veel duysenden Cosacken verwachten. [ 6 ]
Wt Constantinopelen is Tijdinghe comen, dat den Venetiaenschen Tolck oft voorspraker aldaer opghehangen is, sonder te weten de oorsaecke waerom: ende daer waren oock vier Bassen ghestrenghuleert ofte gheworgt, ende den Mufti afghesedt.
Men verstaedt wt Aleppo, dat die Venetiaensche Capitana, met alle die goederen aldaer gearresteert waren, ende dat den Turck hem sterck Armeert, men verstondt oft hy wel op Candia soude willen comen waer ouer de Venetianen ende die Turcken wel aen malcanderen souden comen.
Wt Praghe den xv. Meert 1620.
Men verstaedt hier datter thien duysent Hongheren meest te Peerde de Bohemers te hulpe ghesonden worden, waer teghen veel duysenden Cosagghen aen die Slesische Frontieren ghereedt ligghen, voor den Keyser, ende zijn bevel verwachten waer datse haren inval doen sullen is onbekendt.
Die Slesische zijn ouer al op de been met allen de Boeren, ende Armeren hun daer teghen seer sterck want de Cosacken hier ouer al in dese omligghende Landen seer ghevreest ende ontsien worden, door dien t’is een onbevreest quaedt, stoudt volck, winnende kleyne Gagie, dan daerse comen op haren Vyandt alles tot roof, brandt, ende prijs maken, Cosagghen is soo veel als Vrybuters. [ 7 ]
Hier tot Praghe is al mompelinge onder t’volck van de Martinisten, ende Hussiten, oock Catholiken, siende de Regeringhe der Calvinisten, want het sommighe niet wel aen en staedt.
Nv men siet ende verstaedt des Keysers Legher sulcken Assistentie krijcht ende alle dage noch verwachtende is, ende hem heel sterck te Velde begheeft soo is hier ouer dry daghen een scherp Placcaedt gepubliceert, dat hem een yeghelijck binnen xxiiij. uren op lijf-straffe elck in zijn quartier trecken soude allen Ouersten, Bevel-hebbers, ende Soldaten, die hun wt den Legher bevinden, ende men soude hun metten eersten een goede somme ghelts seynden.
De Boeren hier rontsomme zijn in grooten angst ende sorghe, voor hun gheheel verderf, waer onder alreede vele verdoruen zijn, ende arme Jonckers gemaeckt.
Alsoo onsen nieuwen Ghepretendeerden Coninck zijnen wech wt Slesien naer Bautsen nemen wilde en is maer tot Gorlitz ghecomen, ende is wederom ghekeert naer Bohemen, ende is als gisteren avont alhier ghear-riveert, ende vande Stadt-Houders ende den Raedt te ghemoete ghetrocken.
De Eertz-Hertoghen
ONſe Ghenadichſte Heeren ende Princen, hebben gegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, dat hy alleene mach Drucken ende vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheyt, de Nieuvve Tijdinghen, Innemen van Steden, Victorien van Duytſlant, Hungharijen, Bohemen, Moravien, ende andere Coninck rijcken, Provintien ende Landen, &c. Verbiedende aen allen Boeck-druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelue naer te Drucken oft Conterfeyt in eenigherhande manieren, Op de penen daer toe geſtelt, breeder blijckende by de Brieuen van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne Raden
GheteeckentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.