Nieuwe Tijdinghen/1620/21 augustus (1)
| ← 18 augustus 1620 [2] | Verhael hoe dat de Cosagghen met thien Duysent mannen in Hungheren zijn ghevallen, ende veel duysent beesten hebben ghenomen, ende Dorpen verbrant
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Eee, [vrijdag] 21 augustus 1620 |
21 augustus 1620 [2] → |
Verhael hoe dat de
Duysent mannen in Hungheren zijn ghevallen, ende veel duysent beesten hebben ghenomen, ende Dorpen verbrant.
Overghesedt wt de Hoochduytsche sprake in onse Nederlantsche Tale.
Eerst Ghedruckt den xxi. Augusti 1620.
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeuen, op de Lombaerde Veste, in de gulde Sonne. 1620. Met Gratie ende Priuilegie.Eee
_p_8_ornament.jpg)
Met Brieuen wt weenen van v. Augusti.
MEn verstaedt, Ten eersten als dat den Hertoch van Beyeren in hooch Oostenrijck is met 12. duysent Soldaten te voet, ende dry duyst te peerde, ende dat hy daer veel steden inghenomen heeft, ende dat den Hertoch hem houdt inde Hooft-stadt Lintz bestellende aldaer alles tot dienst vanden Keyser, datter oock eenighe vande principaelste hoofden muytmakers ghevlucht zijn[.]
2. Den Graue van Bucquoy, die haud sich stille ouermits dat hy het Beyersche volc verwacht om hem als dan met de selve, ende andere te voeghen. [ 4 ]
3. De Bohemische Soldaten voor dien sy nu eenige maenden onbetaelt zijn, beginnen te mutineren, alsoo dat hun eyghen Princen vreesen, dat sy Praga aentasten ofte plunderen sullen.
4. De peste verspreyt haer seere ouer de rebellen, daer onsen Legher oock voor vreest, om dat sy hun soo naer sijn.
5. Den derden deser soo is den Saxisschen Post tot Weenen comen, verclaerende dat sijnen Ceurvorst, met groote coragie, ende groot volck in Bohemen ghevallen is.
6. Dat de Hungersche staten gheenen Rijcxdach toe en staen, dan die met wille des Keysers Maiesteyts, gheschiedt alsoo dat het te beduchten is dat Bethlim Gabor slecht sien sal.
7. Als dat de Transiluanen van meyninghe sijn den Graue Hummenay in plaetse van Bethlim voor Prince te kiesen, om dieswille dat hy eenich verbondt aenghegaen heeft metten Turck teghen haeren danck ofte wille.
Des Heeren Lehnern ende Colloredo 400. Soldaten, die hier ouer 8. daghen met Ammonitie te water naer Comorra ghevaeren zijn, en zijn niet voorder als Raab ghecomen, want de Hunghersche tusschen Raab ende Comorra liggen met 22. schepen, ende willen gheen volck op die Frontieren laten [ 5 ]passeren, van daer zijn 1200. Blaurocken van des Bethlehems Gabors volck comen, ende duysent voetknechten Morauiers die souden by Presburg gheleyt worden.
Men verstaet dat tot Nieuwensol den Lantdach soude ghesloten sijn, tusschen de rebellen, waer van de Keyserlijcke ghesanten, men hier verwacht, want de rebellen van Hungheren wilden den Bethlem Gabor voor hunnen Prince kiesen, ende in transilvanien ist in roeren het volck van Bethlem Gabor willen eenen anderen Prince kiesen om dieswille hy eenich tractaet met den Turc gemaeckt heeft, sonder advijs oft were van de Staten oft Heeren van den lande, waer inne sy haerlieden seer gefraudeert vinden, sy hebben haer voyse ghegheven aen den Heere Omenay.
In ouer Hongheren sijn thien duysent Cosaggen in ghevallen, ende hebben wel vier hondert Hongeren in stucken ghehouwen, waer van het Landt in groote swaricheyt ende oproer is, ende alhier is gecomen den Excerhez, de welcke voor sijn Keyserlijcke Majesteyt volck aen neempt om de rebellen te helpen straffen.
Alsoo die Casagghen den tocht ghedaen hebben in Hungherijen ende veel volckx dootgheslaghen, en de beesten ghenomen ende mede ghestout hebben, [ 6 ]soo sijn de Hunghersche op de beenen gheraeckt ende hebben de Cosaggen vervolcht, ende ghedreven tot ouer der Marck, ende hebben een groote menichte van Peerden, Ossen, Koeyen, ende Schapen de Cosagghen wederom af gheiaeght, waer ouer de Cosagghen den 25. Julij Watsen ighenomen hebben ende noch twee andere Dorpen oft vlecken, de welcke sy gheplundert ende gherooft hebben, ende doen tot den gront verbrandt, ende 26. soo hebbense malcanderen wederom aenghetast, de Cosagghen teghen de Hunghersche ende Moravische, ende opden Marckfeld, eenen slach gheslaghen, waer over datter van beyder sijden veel ghebleuen zijn, ende de Hunghersche hebben oock eenige Dorpen verbrant.
Den Hertoch van Beyeren met t’volck is met ghewelt int Lant vander Enss, in ghevallen, waer ouer de Boeren alles vluchten.
Die Rebellen van Ratz vergaderen by een, ende en willen tot de huldinghe van den Keyser niet verstaen, hebben ontboden aen den Hertoch van Beyeren, om datse met de Bohemen in verbont sijn, datse niet en doruen oft en connen de huldinghe ghedoen aen den Keyser.
Den Ambassadeur van Vranckrijck Monsieur Dangoulesme heeft by zijn Keyserlijcke Majesteyt drymael Audientie ghehadt, ende sijne Keyserlijcke [ 7 ]Majesteyt bedanckt van de eere aen hem bewesen, ende wilde op zijn eyghen costen daer noch verblijven, de Keyserlijcke Majesteyt en heeft sulckx geensins niet begheert, dansal met allen zijnen Adeldom ende suite vry hof hebben, ende van alles gedesroyeert zijn.
Ter middeler tijt quam de tijdinghe van den Hertoch van Beyeren met twee Regimenten voetvolck ende 1700. Ruyters int lant Enss inghevallen was ende dry principaele stercke plaetsen hadde in ghenomen, als Bayrbach ende Ritdauw, ende hadden voor Hag 20. mannen verloren, ende den vyandt noch meer, ende trock strackx naer dat Casteel Starnbergh, ende ’tselve opgheeyscht, d welck de rebellen van binnen niet en wilden doen, heeft het selve terstont doen bestormen, ende met ghewelt in ghenomen, ende ouer de twee hondert daer in laten vermoorden, ende alsoo die van Lints, dit ghesien ende verstaen hebben, en hebben t’ghewelt vanden Hertoch van Beyeren niet dorven verwachten, hebben haere ghesanten ghesonden, om eenich Tractaet aen te gaen, ter middeler tijt heeft den Hertoch van Beyeren den 1. Augusti Welss ingenomen met appointement, ende de Soldaten daer wt laten trecken.
Den 2. Augusti ruymden die van Lints het Casteel ende den Hertoch van Beyeren sont daer met [ 8 ]sijnen fourier duysent mannen in, sy wilden den Keyser huldighen, ende bespraken noch dry puncten datse souden moghen in haer religie verblijven, ende in ghenade genomen worden, daer waren twee vendelen voetvolck ende twee Compagnien Ruyters, tot Haluersell, de welcke wt de Schansen trocken, ende den Hertoch van Beyerens volck trocken daer in, soo dat nv den gantschen Donauw stroom vry is.
In den beginne stelden hun de Boeren dapper tot defensie, maer is nv ghestilt, daer werden eenighe Soldaten van de Rebellen aenghenomen die van Hertoch van Beyeren wilden dienen, ende sommige trocken naer de Bohemen.
Die stadt Enss, Steyer, en willen tot de huldinghe niet verstaen, de principael Roervincken van de Rebellen als Heer Jorges, ende T’shernembel, sijn beyde gaen loopen.
Vidit C. de Witte Archidiaconus. A.
Met Gratie ende Priuilegie.