Nieuwe Tijdinghen/1620/21 augustus (2)
| ← 21 augustus 1620 [1] | Verhael hoe dat den Boheemschen Legher, beghint te Muytineren, ende willen ghelt hebben waer ouer den Ghepretendeerden Coninck met zijn Huysvrouwe den 6. Augusti wt Praghe vertrocken is
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Fff, [vrijdag] 21 augustus 1620 |
26 augustus 1620 → |
Verhael hoe dat den
beghint te Muytineren, ende willen ghelt hebben waer ouer den Ghepretendeerden Coninck met zijn Huysvrouwe den 6. Augusti wt Praghe vertrocken is.
Overghesedt wt de Hooch-duytsche sprake in onse Nederlantsche Tale.
Eerst Ghedrucky den xxj. Augusti 1620.
_p_1_illustration.jpg)
t’Hantwerpen, by Abraham Verhoeuen, inde gulde Sonne. Met Gratie ende Privilegie. 1620.Fff.
3
wt Saltsburgh den tweeden Augusti.
DEn Hertoch van Beyeren heeft dat slot Starnbergh met 200. Soldaten besedt ende is daer naer voor dat slot Osterheym gecomen d’welck den Hohenfelder toe quam, daer sijn 3000. mannen in meestendeel Boeren, de welcke groote schade doen, den Hertoch heefter vier muerbrekers laten voorstellen om te beschieten, ende eenige stucken gheschuts, ende ontboden soo sy haer niet en willen gheven onder de ghehoorsaemheyt vande Keyserlijcke Majesteyt, datmense te vier ende te sweerde sal vernielen.
Die van de stadt Lints hebben haere keten ouer Thonauw wech ghedaen, alsoo dat de passagie nv gans vry ende open is, ende zijne doorluchticheyt [ 4 ]den Hertoch van Beyeren, heeft haer belooft die van Lints op haer versoeck, als sy den Keyser gesworen hebben, in haer gheloof vry te laten, ende datse van stonden stonden aen sullen quitteren hun aenghenomen Krijsvolck teghen de Keyserlijcke Majesteyt, opghenomen, ende datse sullen ontfanghen ende in nemen den Hertochs volck.
Des Sondaechs hebben die ouer Enser in steden ende dorpen doen publiceren aen allen Cansellerijen, ende dat volck doen verclaren, als datse sullen sijne Doorluchticheyt den Hertoch van Beyeren oft zijn volck gheen hinder oft letsel doen, ende datmen den Keyser sal obedieren, oft anders diemen bevint sulcx overtreden te hebben, ghestraft te worden aen den lijue, daer waren 800. Boeren op de beenen, en wilden daer niet mede te doen hebben, ende hadden de wapenen in de handt, waer ouer des Hertochs van Beyeren volck is ghecomen, ende hebbender over de vier hondert boeren dootgheslaghen, ende de reste inde vlucht gheiaeght.
Wt Praghe den 7. Augusti.
Wt den Oostenrijck verstaetmen hier als dat alreets den meesten deel van de staten ende steden, hun begheven hebben tot huldinghe van den Keyser, d’welck hier een slecht aensien gheeft, soo sullen ooc die van Ratz vergaderen ende de neder Oostenrijck[ 5 ]sche staten, den Heer van Thraun ende noch andere naer Weenen trecken om den Keyser te huldigen.
Hier is tijdinghe comen wt onsen Hooft-legher van Bohemen, als dat die T’scherotinsche 5. vendelen Soldaten sijn ghemuytineert, ende met vlieghende Vendelen een mijl weechs van den Hooft-Legher ghetrocken zijn, verwachtende noch twee Regimenten volckx die haer souden volgen om mede te muytineren, want sy wilden gheldt hebben, ende alsoo de twee Regimenten haer niet stracx en volchden, hebbense stilte ghehouden, waer ouer men haer terstont met eenige Commissarissen heeft met schoone woorden doen aenspreken, ende men heeft haer belooft te betalen, soo is den Generael met haerlieden veraccordeert, ende veel schoone belooften ghedaen, ende met Eede besworen, als datmense de toecomende weke sal gheuen twee maenden Ghelts, ende een maent in kleederen, ende datse souden willen wederom comen.
Hier tot Praghe ismen in vreese van gheplundert te worden, want de Soldaten hier rontomme veel zijn ende willen ghelt hebben, men verstaet hier als dat dat Engelsche ende Schotlandsche volck, dat in ouer Lausnitz gehouden wert om daer te beschermen, wort int Legher ghevoert.
Den 6. Augusti is hier den Nieuwen Boheemschen [ 6 ]Coninck in persoon met sijn Huysvrouwe wt Praghe vertrocken, naer Brandisz, Prodebrot, ende Leissa om de plaetsen te besichtighen (soomen seyt) maer oft om andere saken is en weetmen niet, want hier slecht ghestelt is.
Hier int Slot heeftmen een Nieuwe Munte gebouwt oft ghemaeckt, ende dese weke salmen beginnen Goudt ende Siluer te Munten, ende eenighe Daelders te slaen, daer sal veel Gheldts af ghesedt ende Billioen ghemaeckt worden, de kr. van 12. ende 24. sullen ghansch verboden worden, om ander Gheldt af te maken.
Wt Znamb in Moravien wort van den vierden Augusti gheschreuen, als dat Keysers volck Seitzerstorff in Oosten-rijck gheleghen, ende den Heere van Landauw toebehoorende, ende zijn Proviandt huys is, beleghert is van Keysers volck met 3000. mannen, int Casteel sijn ouer de seuen duysent Emmers wijn, ende ettelijcke duysent Mudden graen, daer ligghen in een Vendel Voedtknechten, ende 2. Compagnien Ruyters, daer zijn ettelijcke Compagnien Hunghersche ende Moravische Compagnien op de been om te gaen ontsetten, watter af comen sal wilt ons den tijdt leeren.
Tot Nieuwensol isser een Turcksche Ambassadeur comen aen Bethlem Gabor, met bescheet als [ 7 ]dat den Sultam oft Turck, met de Boheemsche, Moravissche ende andere Rebellen, wilt in accoort comen ende in hun verbont zijn, ende vrede houden, de Keyserlijcke ghesanten willen vertrecken, in gheenderley manieren daer af hooren spreken, ende qualijck te vreden zijn, de rebellen sulckx willen voornemen, de Keyserlijcke ghesanten willen met den eersten vertreecken ende naer eyndinghe van den Lantdach salmen de wtcomste sien, watter ghesloten is.
Den Churfurst van Saxen sent zijne Keyserlijcke Majesteyt tweelf duysent voetknechten, ende dry duysent peerden, waer van dese weke het volck gemonstert is, waer over alreets eenighe Compagnien naer Oschitl marcheeren.
Wt Weenen.
Alsoo den Hertoch van Beyeren de stadt Lints heeft inghenomen met alle het leeghe Oostenrijck, soo marcheert het volck nu naer Bohemen, den Bisschop van Wirtsbourgh ende Bamberghe sent vijf duysent voetknechten, ende ses hondert Ruyters naer Bohemen tot Assistentie van den Keyser, den Hertoch van Saxen treckt oock naer Bohemen.
FINIS.
De Priuilegie van onſe Ghenadighe Princen.
ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt int’ Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck drucker binnen Antwerpen, te mogen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheydt, alle de Nieuvve Tydinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Treues ſulckx niet te paſſe en compt, Soo hebben hare voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, wederom op een nieuwe toeghelaten te mogen Drucken, ſnijden, ende te veroopen alle de Victorien, Belegeringen, innemen van ſteden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Moravien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.