|
HORST
ANTIEKE SCHILDERSTUKKEN
In de H. Lambertuskerk te Horst.
HET DEVOTIE-ALTAAR O. L. VR. VAN ALTIJDDURENDEN BIJSTAND OPGERICHT.
Maandag, feestdag van de Opneming van Maria ten Hemel, na de jaarlijksche processie, is het Genadebeeld van O. L. Vrouw van Altijddurenden Bijstand op ’t kostbare nieuwe altaar te Horst geplaatst.
Het Devotiealtaar is een prachtig stuk werk. De onderbouw is geleverd door de firma Comuth-Nootenboom uit Venio, ’t werd opgetrokken uit diverse kostbare soorten van marmer, waarvan de afwisselende kleuren en schakeeringen, een harmonisch geheel vormen.
Op ’t voetstuk verrijst een zoogenaamde triptiek, d.i. een middenstuk met twee zijvleugels. In dit beeld prijkt het bekende beeld van O. L. Vrouw van Altijddurenden Bijstand, omgeven door ’n rijk en kunstig gebeeldhouwde omlijsting, waar wordt voorgesteld de Stamboom van Maria
Men heeft zich hierbij bepaald tot de vier koningen en vier hoogepriesters uit dien stamboom voor te stellen. Uit den stamvader van Jesse (den vader van David) ziet men links David, Salomon etc. oprijzen en rechts een rij van vier hoogepriesters, terwijl de hoogste plaats wordt ingenomen door de edelste spruit van David n.l. de H. Maagd en Moeder Gods Maria.
De keurige afwerking van dit beeldbouwwerk, ontworpen door den kunstzinnigen voormaligen kapelaan van Venlo den Weleerw. Heer Joseph Windhausen, thans te Goch (Duitschland), doet de firma Joseph Thissen uit Roermond, die ’t plan uitwerkte, alle eer aan.
Het kostbaarste gedeelte van dit altaar zijn de twee antieke vleugeldeuren.
Velen zullen zich herinneren dat vóór de vergrooting der kerk achter ’t hoofdaltaar een kast stond waarin de voorradige kaarsen werden bewaard. De binnenzijde der twee deuren waren beschilderd. Vele kunstkenners die deze merkwaardige paneelen op de kunsttentoonstelling te ’s-Hertogenbosch hadden bewonderd, hadden deze kaarsenkast een zekere beroemdheid gegeven en meermalen kwamen vreemdelingen onze kerk met haar schatten bezoeken. Hierdoor werd ’t meer bekend dat deze geschilderde paneelen een groote waarde bezaten. Zij werden omstreeks 1520 door’n Zuid Nederlandsch kunstenaar geschilderd. Hoe zij hier te Horst kwamen en waar ’t verloren middenstuk waartoe die vleugels hebben behoort, gebleven is, is moeilijk te achterhalen.
Tot voor korten tijd wist echter niemand, dat ook de buitenzijde der kasdeuren kostbare beschilderingen bevatte. Het was de voorzitter der commissie voor monumentenzorg Dr. Jan Kalf te Amsterdam die voor enkele jaren deze buitenbeschildering ontdekte, waardoor de waarde der kunststukken nog aanzienlijk werd verhoogd.
Lang werd beraadslaagd en met de deskundigen besproken op welke wijze aan deze kostbare stukken een passende en blijvende bestemming kon worden gegeven. Ten slotte werd besloten de deuren weer te gebruiken voor vleugels eener triptiek, gelijk zij dit vroeger geweest zijn.
Nu rees de vraag, aan die de restauratie van zulke kostbare schilderstukken zou mogen worden toegestaan. Alle schilderingen hadden herstelling noodig, een paneel had zelfs zooveel geleden, dat er nauwelijks meer een Heilige Gregorius met een draak te onderscheiden was. Allen waren hiervan overtuigd, maar evenzeer dat dit werk een zeer moeilijk was, wilde men ’t niets van z’n kunstwaade doen verliezen.
Gelukkig werd in den Weledelen Heer Ed. Grips te Vught bij ’s-Bosch een man gevonden die de paneelen meesterlijk wist te restaureeren, zonder ook maar iets van ’t bestaande schilderwerk te beschadigen, die met angstvallige voorzichtigheid de kostbare paneelen geheel in de geest van den oorspronklijken meester wist te herstellen.
Over de voorstellingen aan de beide zijden der vleugels nog ’t volgende:
I. Op de buitenzijde van de linkervleugel staan in verassende kleuren geschilderd de heilige Bernardus en Eligius, uit wiens leven aan de binnenzijde eenige tafereelen worden voorgesteld.
Op den buitenkant rechts de dappere ridder St. Georgius die door de overwinning van een draak een maagd wist te bevrijden.
II. Aan de binnenzijde ziet men rechts:
a. Heilige Bernardus heeft in geestvervoering een visioen.
b. Heilige Bernardus in gebed verzonden vóór ’t beeld der Moeder Gods Maria, die hij zoo kinderlijk vereerde, zooals mag blijken uit ’t alom bekende door hem gemaakte gebed: Memorare of Gedenk etc.
c. De Heilige Bernardus reikt de H. Communie uit aan een stervende ridder.
d. De Heilige Bernardus vertoeft in de studiezaal te midden zijner medebroeders.
Op den linkervleugel:
I. De Heilige Eligius biedt aan Clotharius II koning der Franken, een met goud en edelgesteenten getooide rijzadel aan, waarvan de koning hem de versiering had opgedragen. Tot dat doel had Clotarius aan de kunstsmid Eligius edelgesteenten en goud ter hand gesteld. De koning toonde zich bij de ontvangst van ’t zadel verwonderd, dat Eligius met dat weinige goud zoo rijke en overvloedige versiering had weten aan et brengen. Z’n vrwondering steeg nog hooger toen de knecht van Eligius den koning ’n tweede rijzadel aanbood eveneens nog rijk versierd met ’t goud dat Eligius van ’t eerste zadel had overgehouden.
II. De H. Eligius weet op doeltreffende wijze een persoon af te weren die genaderd was om zijn deugd te belagen.
III. De H. Eligius deelt z’n goederen aan de armen uit.
IV. De H. Eligius wordt als bisschop gewijd.
Moge de gebeden die gestort worden bij dit prachtig altaar door O. L. Vrouw van Altijddurenden Bijstand verhoord worden. Toon Maria, Uw bijstand aan allen die U hier komen aanroepen.
|
