geworden. De loopbaan der komeet van het jaar 1264 strijkt vrij digt voorbij de loopbanen der grootere planeten, maar het is door berekening gebleken, dat dat ligchaam, na het jaar 1264, op groote afstanden van al die planeten verwijderd is gebleven, behalve van Mars en Saturnus. De komeet kan ook die planeten niet tot op zeer korte afstanden genaderd zijn, en had de aantrekking van eene dier planeten aan hare loopbaan eene zoo groote wijziging toegebragt, dat deze in de loopbaan der komeet des jaars 1556 overging, zoo zoude de laatstgenoemde zeer digt langs de loopbaan van eene der planeten Mars of Saturnus moeten heen strijken, en dit is het geval volstrekt niet. Reeds uit de ligging van de loopbaan der komeet van het jaar 1556, die overal ver van de loopbanen der planeten verwijderd blijft, blijkt het, dat het gevonden verschil niet aan den invloed van storingen kan worden toegeschreven.
Ook de komeet van het jaar 975, die naar het gevoelen van pingré en hind eene vroegere verschijning der kometen van de jaren 1264 en 1556 zoude zijn geweest, is onze aandacht niet ontgaan. Omtrent deze komeet bestaan geene Europeesche opgaven van eenige waarde en de Chinezen hebben alleenlijk de maanhuizen medegedeeld, in welke zij zich op den 2den Augustus en den 24sten October van dat jaar vertoonde. Ik heb den heer hoek verzocht door berekening te beslissen, of de verplaatsing der komeet, in China waargenomen, met de loopbanen der kometen van de jaren 1556 en 1264 was overeen te brengen. De heer hoek toetste aan die waarnemingen het eerst de loopbaan door hem voor de komeet van het jaar 1556 verkregen, en bevond dat de komeet, zoo zij zich den 2den Augustus in het eene maanhuis vertoonde, zich, naar die loopbaan, op den 24sten October niet in het andere, maar twee maanhuizen verder, vertoond moest hebben. De loopbaan voor de komeet van het jaar 1264 verkregen voldeed nog minder aan de schijnbare verplaatsing der komeet des jaars 975, want als zij zich op den 2den Augustus in het eene maanhuis bevond, moest zij zich, naar die loopbaan, op den 24sten October zelfs drie maanhuizen verder dan het aangewezene hebben opgehouden. Eene loopbaan die aan de beide Chinesche opgaven omtrent de komeet van het jaar 975 geheel voldoet, zoude in het een of
