Pagina:Album der Natuur 1858 en 1859.djvu/437

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
19
WETENCHAPPELIJK BIJBLAD.

alchymie wilde doen herleven. Het is niet onbelangrijk de reactie op te merken, die ten dien aanzien in de laatste jaren ontstaan is, ten gevolge van de kennis der allotropische toestanden en van het verband tusschen de scheikundige eigenschappen en de equivalenten van vele der zoogenaamde elementen, die tot hiertoe voor enkelvoudige stoffen gehouden zijn, alleen omdat het niet gelukt is hen in nadere bestanddeelen te ontleden, hoewel de eenvoudigste regelen der redeneerkunde leeren, dat deze ontkennende uitkomst niet leiden mag tot het stellige besluit, dat deze stoffen nu ook werkelijk enkelvoudige, dat is nimmer voor ontleding vatbare stoffen zijn. De geschiedenis der wetenschap is trouwens daar, om hel wankelbare van dit besluit te bewijzen.

Als een merkwaardig voorbeeld der bedoelde reactie, teekenen wij hier het volgende op, gelijk het medegedeeld is door draper (Philos. Magazine 1857, Nov. p. 521).

Na opgemerkt te hebben, hoe een mengsel van chlorium en hydrogenium geheel andere eigenschappen verkrijgt, wanneer het een korten tijd door de zon beschenen is, hoe ijzer van uit den zoogenaamden passiven in den activen toestand overgaat door eene geringe trillende beweging, die daaraan wordt medegedeeld, hoe phosphorus van actif passif wordt door blootstelling aan de sterkst breekbare stralen van het zonnespectrum, zegt hij:

"Ik zal zonder omwegen de belijdenis afleggen, dat ik verscheidene proeven gedaan heb om de metalen in elkander te doen veranderen, volgens het beginsel van hen te noodzaken, om, door de hulp van het zonlicht, zich vrij te maken uit eenen gebonden toestand, te midden van weerstand biedende of storende (disturbing) middenstoffen.

Het volgende is eene beschrijving van eene dezer alchymistische proefnemingen. In het brandpunt van een brandglas, van 12 duimen middellijn, was een glazen fleschje geplaatst van 2 duim in diameter, waarin salpeterzuur vermengd met zijn eigen volume water bevat was. In het salpeterzuur werden afwisselend kleine hoeveelheden gedroppeld van eene oplossing van salpeterzuur-zilver en van zoutzuur, de bedoeling daarbij zijnde om chlorzilver in eenen zoo verdeelden toestand te doen ontstaan, dat het vocht melkachtig werd, en dat de door zijn binnenste heengaande schitterende convergerende lichtkegel, door zijne hitte stroomen in het vocht zoude doen geboren worden, waardoor al het chlorzilver opvolgend den invloed van het licht ondergaan, en niet, gelijk gewoonlijk, alleen aan de oppervlakte zwart worden zoude. Het brandglas brengt weldra eene ontleding van het zout te weeg, waarbij chlorium ontwikkeld en een metaal vrij wordt. In eene proef duurde de blootstelling aan het geconcentreerde zonlicht van 11 uur voormiddags tot 1 uur namiddags, gelijkstaande met eene gestadige beschijning van de middagzon gedurende tweeën-