Pagina:Album der Natuur 1858 en 1859.djvu/470

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
52
ALBUM DER NATUUR.

de kernligchaampjes der celkernen en de utriculus primordialis zijn daarin oplosbaar. (Vierteljahrschrift der Züricher natürforschenden Geselschaft Bd. II en III; Bot. Zeitung 1858, 26 Febr. N°. 9. p. 71.)

Hg. 
 

Eene nieuwe bron van elektrische verschijnselen. —Door eene Amerikaansche dame, mevrouw elisha foote, is ontdekt, dat de zamenpersing of uitzetting der dampkringslucht elektriciteit opwekt. De toestel, waarvan zij zich bediende, was eene gewone luchtpomp, die geschikt was om zoowel de lucht zamen te persen als te verdunnen. De lucht was bevat in eene glazen buis van 22 E. d. lengte en 3 d. breedte, van boven en van onderen voorzien van daarop gecementeerde geelkoperen kappen. Aan het beneden-einde bevond zich een kraan met eene schroef, waarmede de toestel op de luchtpomp bevestigd werd. Aan den top waren twee koperdraden vast gesoldeerd, de eene hangende binnen in de buis, eindigende in een of meer spitsen en reikende tot op ongeveer 6 d. van den bodem, de andere gaande van de bovenzijde van den kap naar een gewonen elektrischen condensor.

Met dezen toestel werden door zamenpersing of door verdunning der lucht in de buis duidelijke elektriciteits-verschijnselen verkregen. Deze verschijnselen, aangeduid door de vaneenwijking der goudblaadjes des condensors, waren het sterkst bij koud en droog weder en namen toe door snellere zamenpersing of verdunning. Met zuurstofgas werden gelijke uitkomsten verkregen, maar niet met waterstof-, noch met koolzuurgas.

De aldus op eene kleine schaal verkregen uitkomsten kunnen voor een deel rekenschap geven van de elektrische verschijnselen in den dampkring. In dezen grijpen verdigtingen en verdunningen plaats, die storingen van het elektrisch evenwigt moeten te weeg brengen. Vooral geldt zulks van de koudere streken van onzen dampkring, waar de lucht meer vrij van dampen is; ook is het door de proeven van becquerel en door de waarnemingen van biot en gay lussac bewezen, dat de elektriciteit des dampkrings met de hoogte toeneemt.

Eene duidelijke betrekking tusschen de dampkrings-elektriciteit en de rijzing en daling des barometers is meermalen opgemerkt. v. humboldt, over dit onderwerp in zijnen Kosmos handelende, merkt onder anderen aan, dat de elektrische verschijnselen des dampkrings duidelijk mede afhankelijk zijn van de drukking des dampkrings en de daarin ontstane storingen.

De eb en vloed van onzen dampkring veroorzaken geregelde zamendrukkingen tweemaal in de vierentwintig uren. In de keerkringsgewesten zijn deze zoo regelmatig, dat de tijd des dags binnen vijftien tot twintig minuten volgens de hoogte des barometers kan bepaald worden. Saussure nam waar, dat de dagelijksche verandering in de elektriciteit des dampkrings beantwoordt aan de dagelijksche verandering des barometers. (American Journ. f. Science and Arts 1857, Nov.)

Hg.