Pagina:Album der Natuur 1858 en 1859.djvu/771

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
243
HET MELKSAP DER PLANTEN.

den. De inzameling van het vergiftige melksap, dat de inboorling voor zijne pijlen behoeft, wordt overgelaten aan ter dood veroordeelden, wien men de keus laat, door het zwaard van den scherpregter te sterven of het vergif van den Upasboom te gaan halen. Verkiezen zij het laatste, dan worden zij gebragt tot op eenigen afstand van de plek, waar de gevaarlijke boom groeit en overgegeven aan een hiertoe aangestelden priester, die hun de noodige inlichtingen betreffende de inzameling van het doodelijke vocht verschaft en daarna gebeden opzendt voor hun behoud. Mag het den ongelukkige gebeuren, dat hij eene schaal van het Upasvergif huiswaarts brengt, dan heeft hij regt op levenslang onderhoud van wege den keizer. Maar verre weg de meesten bekoopen die gevaarlijke reis met den dood. Volgens het verhaal van foersch kon de gemelde priester van 700 personen, die hij in 30 jaren tijds derwaarts gebragt had, er slechts 22 opnoemen, die levend daarvan teruggekeerd waren.

Ziedaar het verhaal, zooals het vroeger algemeen medegedeeld en geloofd werd. Meer naauwkeurige nasporingen hebben echter geleerd, dat, hoe vergiftig het melksap ook zijn moge, de verhalen van den schadelijken invloed des booms op zijne omgeving onjuist zijn. Leschenault en later blume, aan wie wij juister berigten verschuldigd zijn, vermelden, dat de boom, die als een slanke stam 60—80 voet zich verheft en eindigt in een prachtige bladerkroon, zich bevindt te midden van een weelderigen plantengroei. De fraaije afbeelding van den Upasboom in de Rumphia voorkomende, geeft ons daarvan ook geen treurigen, maar een aangenamen indruk.

Dat echter een spoor van het melksap onder de huid of in eene wonde gebragt een uiterst snellen dood ten gevolge heeft, is door een aantal proeven van delille en magendie en vooral van Prof. g. j. mulder, op dieren genomen, overvloedig gestaafd. Uit de onderzoekingen van den laatste is gebleken, dat het vergiftige bestanddeel gevormd wordt door eene eigene stikstofvrije stoffe, Antiarine genaamd, die ten bedrage van 3,5% ongeveer in het melksap aanwezig is. Opmerkelijk verschijnsel voorwaar. Een statige boom van 100 voet hoog en 18 voet omvang, die eeuwen trotseert, bevat eene stoffe, die in onderdeelen van een grein in ééne minuut het leven van menschen en