Naar inhoud springen

Pagina:Album der Natuur 1860.djvu/265

Uit Wikisource
Deze pagina is gevalideerd
239
ALCHEMIE.

jamblichus (4e eeuw n. Ch.) maakt het eerst gewag van hem, en de kerkvader clemens van Alexandria telt tweeënveertig geschriften op, die door hem geschreven zouden zijn. augustinus schijnt het er voor te houden, dat hij een kleinzoon is geweest van dien kleinzoon van atlas, aan wien door de Grieken onder den naam van hermes en door de Romeinen onder dien van mercurius goddelijke eer werd bewezen. Men heeft hem geidentificeerd met den Egyptischen god theuth of thaut, aan wien plato de uitvinding van een aantal kunsten toeschrijft. Anderen hebben hem, — en tot dezen behooren eenige nieuwere schrijvers, — gehouden voor den Egyptischen priester hermon, waarvan galenus gewaagt als van een beroemden artsenijbereider. Hoe dit zij, al beschouwt men dezen hermes trismegistus ook al niet als eene bloote personificatie der alchemistische kunst, en al is men geneigd hem een wezenlijk persoonlijk bestaan toe te kennen, zoo zijn evenwel de alchemistische geschriften, die op zijnen naam gaan, blijkbaar ondergeschoven, even als een ander groot wijsgeerig werk, Poemander getiteld, dat almede door hermes trismegistus wordt gezegd geschreven te zijn, niets anders is dan een vroom bedrog van een Christen, denkelijk uit de tweede eeuw, die aan de zaak des Christendoms voordeel meende te doen wanneer hij deed gelooven, dat de hoofdstellingen er van reeds door den grooten hermes verkondigd waren.

Onder de aan hermes trismegistus toegekende geschriften verdient de zoogenaamde Tabula smaragdina, de smaragden tafel, met een paar woorden vermeld te worden. Deze tafel, die, zoo hij ooit bestaan heeft, zeker niet van smaragd, maar van eene andere groene steensoort, welligt, gelijk schmieder gist, van met groene was overtrokken hout geweest is, zou, volgens de alchemisten, in het graf van een Egyptischen priester gevonden zijn, en het inschrift daarvan zoude het geheim der alchemie behelzen. Men bezit er alleen een latijnschen tekst van, welke duidelijke kenteekenen draagt van uit het grieksch vertaald te zijn. In elk geval schijnt dit geschrift vrij oud te zijn, ouder dan de overige aan denzelfden hermes toegeschrevene.

Het gevoelen intusschen, dat de alchemie uit Egypte afkomstig zou zijn, schijnt veel voor zich te hebben. De eerste bekende Grieksche