Pagina:Album der Natuur 1861.djvu/121

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
99
HET KEUKENZOUT.

zuiden van Rusland schijnen zij tot aan de aardoppervlakte te reiken, dewijl daar in al de landen, die het zuidelijk deel van den Oeral aan de oost- en westzijde omgeven, meren gevonden worden, die waarschijnlijk in een bed van klipzout rusten.

Om slechts één dier meren te noemen, maken wij van het Eltonmeer gewag, niet ver van de Kaspische zee, tusschen Saratow en Astrackan gelegen (Zie Alb. d. Nat., jaarg. 1858). Het is drie mijlen lang en twee breed; door dertig riviertjes wordt het gevoed, en naar gelang van het jaargetijde wisselt het water in het meer aanzienlijk in hoeveelheid af.

Al die riviertjes zijn zouthoudend, maar slechts in geringe mate. Het Elton-meer wordt alzoo de uitdampingsschaal, waarin de zwakke zoutoplossing geconcentreerd wordt. Hier levert de natuur het gradeerwerk. Het water is zoo zout, dat het zich als olie tusschen de vingers laat voelen. In een oud pond water bevindt zich 9 lood vaste stof, dat voor ¼ uit keukenzout en voor ¾ uit zoutzure talkaarde bestaat. De concentratie is zoo sterk, dat het meer gedurende den zomer met een goudkleurig huidje is bedekt, aan welke omstandigheid ook de naam van Elton- of goud-zee ontleend is.

Wanneer door verdamping het water in het meer steeds minder wordt, kan dit het zout niet meer opgelost houden. Het scheidt zich aan de oppervlakte af en valt eindelijk naar den bodem. Dit geschiedt over het geheele meer, en alzoo wordt die bodem overdekt met eene steeds dikker wordende zoutkorst. Men kan zich eenig denkbeeld maken van de dikte dier korst, wanneer men in aanmerking neemt, dat, hoewel het meer sedert 115 jaren is ontgonnen, nog nergens aan zijne oevers zout ontbreekt. Waar meer dan duizend arbeiders den voorgaanden zomer honderdduizenden pud (ieder van 40 pond) hebben weggebroken of weggeschept, is weder het volgende jaar eene gelijke massa nedergelegd. Die jaarlijksche afzettingen zijn altijd door dunne sliblagen van elkander gescheiden.

Niet ver van het Eltonmeer vloeit de rivier de Manijtsch, die in deze dagen zoo dikwerf besproken werd, als een middel voor Rusland aanbiedende om de Kaspische met de Zwarte zee te verbinden. Die rivier ontspringt in een zoutmoeras van 15 vierkante geographische