Naar inhoud springen

Pagina:Album der Natuur 1861.djvu/449

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
33
WETENSCHAPPELIJK BIJBLAD.

hier met niets anders dan met een hervriezingsverschijnsel (zie dit Bijblad, 1861, bl. 14) te doen heeft. Men hoort en ziet daarbij hoe het ijsblokje tusschen de houtblokjes vergruisd, als 't ware verkruimeld wordt. Bij de daaraan voorafgaande zamenpersing en nog meer bij het over elkaar schuiven der onder den invloed der drukking zich verplaatsende ijsfragmentjes, wordt warmte ontwikkeld. Die warmte doet deze ijsdeeltjes aan de oppervlakte smelten; maar zoodra ze slechts voor een oogenblik elkander raken, vriezen ze weder aaneen. Terwijl eene lens, uit een goed gekozen ijsblok gesneden, dan ook zeer goed als "verzamelingslens" voor licht- of warmtestralen zou kunnen dienen, is een geperste lens volkomen ondoorzigtig, ondoorschijnend zelfs.

Wat tijndall heeft gevonden, had faraday kunnen voorzeggen.

 

Magneto-elektrische proefnemingen.—Zoo als bekend is, heeft men de faradaysche grondproef: het inbrengen en uittrekken van een magneet uit de windingen van eene geleidende spiraal, welker uiteinden met het een of ander stroomaantoonend werktuig zijn verbonden, onder zeer verschillende vormen en omstandigheden herhaald, die alle evenwel tot denzelfden grondvorm kunnen teruggebragt worden. Een der merkwaardigste dier verschillende wijzen om eenen elektrischen stroom op te wekken door de beweging van eenen magneet in de nabijheid eens geleiders is die, welke door dujardin te Lille, zoo niet het eerst gevonden, dan toch in het groot toegepast is. Daarbij is de spiraal blijvend gewonden om de beide pooleinden van eenen hoefijzervormigen staalmagneet Op het oogenblik dat men eene massa ijzer van passenden vorm, het zoogenaamde sluitstuk, bij de polen des magneets brengt, ontstaat er in de omwinding een stroom, even als of de magneet uit de windingen werd getrokken, en bij het afrukken van het sluitstuk een tweede stroom in eene aan die des eersten tegenovergestelde rigting. Deze wijze van stroomopwekking is reeds op velerlei plaatsen gebezigd, onder anderen door breton frères te Parijs in hunne bekende magneto-elektrische toestellen voor medisch gebruik.

Als men bij de polen van zulk een omwonden staalmagneet een diamagnetisch ligchaam brengt, dan moet daardoor evenzeer eene werking in dien magneet als door het daarbij brengen van een stuk ijzer ontstaan, zij het dan ook in tegenovergestelden zin, en dus een stroom in de omwinding geboren worden Om dit te beproeven en om, als die stroom daartoe sterk genoeg bleek, dien aan te wenden tot eenige proefnemingen over diamagnetisme, werd een magneet van omstreeks 100 kilogrammen draagkracht aan elk der pooleinden van een zestigtal windingen geïsoleerd roodkoperdraad van 2,5 m.m.

1861.
5