Pagina:Album der Natuur 1861.djvu/489

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 

WETENSCHAPPELIJK BIJBLAD.

 

 

Oudst bekende sediment-rotsen.—Uit de onderzoekingen der Amerikaansche geologen in den loop der laatste jaren is gebleken, dat de sediment-rotsen, gelegen beneden de lagen van het Silurische stelsel, twee andere stelsels uitmaken, die zij het Laurentische en het Huronische hebben genoemd. Het laatste beantwoordt vermoedelijk aan het Cambrische stelsel der Engelsche geologen. Wat het Laurentische stelsel betreft, zoo heeft murchison (Quart. Journ. of the Geolog. Society, XV, p. 215, 353) aangetoond, dat dit ook in de noord-westelijke hooglanden van Schotland vertegenwoordigd is.

Het Laurentische stelsel, de oudst bekende sediment-lagen omvattende, is in Noord-Amerika tot eene magtigheid van niet minder dan 40,000 voet ontwikkeld, ongeveer gelijk staande met die van alle andere lagen der palaezoïsche reeks aldaar. Het bestaat uit gneis, gewoonlijk granietachtig, met groote beddingen van kwartsiet, somtijds conglomeraten en drie of vier kalksteenformaties (waaronder eene van 1000 voet dikte), vergezeld van dolomieten, serpentijn, graphiet en ijzererts.

Deze lagen hebben door metamorphisme groote veranderingen ondergaan. Vermoedelijk is het ook hieraan te wijten, dat de sporen van organisch leven daarin onduidelijk en zeldzaam zijn. Het voorkomen van ijzer-oer, van verschillende zwavelmetalen en van graphiet maakt het echter waarschijnlijk, dat er reeds gedurende de Laurentische periode planten bestonden, die eenen dergelijken invloed uitoefenden op de vooraf bestaande mineralen als de hedendaagsche nog doen. Wat de dieren betreft, zoo heeft sir w. logan koralen uit de kalkrotsen van het Laurentische stelsel beschreven, die niet te onderscheiden zijn van Stromatopora rugosa, voorkomende in de onderste Silurische rotsen. Ook worden in de Laurentische kalksteenen ligchaampjes aangetroffen, die herinneren aan de phosphorzuren kalk houdende coprolithen, welke men zoo dikwijls in de lagen van het Silurische stelsel ontmoet en die, in het laatste geval, de uitwerpselen zijn van dieren, welke zich voedden met Lingula, Orbicula, Conularia en Serpulites.

1861.
10