De kanons moeten dus altijd links gerigt worden van het doel; hoeveel men ter zijde moet rigten, moeten de proeven bij elke geschutsoort leeren, en de rigtingsmiddelen worden dan daarnaar ingerigt en gesteld. Dit stellen noemt men bij geweren: het inschieten van 't geweer. Bij geschut kan de afwijking op groote afstanden 100 en meer el bedragen; bij geweren is zij veel minder.
Gaan wij nu na, hoe men den kogel kan dwingen om de trekken van den loop te volgen bij het wegschieten.—De drie voornaamste middelen daartoe bestaan voor de looden geweerkogels. 1°. In het sterk aanzetten van den kogel, hierdoor zet hij uit en vormt zich naar de trekken. 2°. In het aanbrengen van eenige uitstekende tandjes of ribbetjes (vleugels) aan den kogel; wanneer deze gevormd zijn naar het beloop der trekken, moet de kogel die volgen. 3°. In het aanbrengen van eene uitholling achter aan den kogel, ten einde het buskruidgas, bij het ontbranden der lading, daarin dringt en het lood doet uitzetten in de trekken.
Bij de eerste wijze moet de kogel van achteren kunnen steunen op eene vernaauwing van de ziel om genoegzaam wederstand te bieden bij het sterk aanzetten met een eenigzins uitgeholden aanzetter, en tevens om daarbij het buskruid der lading niet te vermorselen (stelsel van delvigne). Dit kamerstelsel werd vervangen door het kernstelsel; in plaats van de buskruidlading in eene vernaauwing of kamer te brengen, werd er achter in de ziel eene stalen stift geplaatst, waarop de kogel steunde bij het aanzetten. Het buskruid komt rondom deze kern te liggen (stelsel thouvenin).
Fig. 10.
Bij de tweede wijze om den kogel te noodzaken tot het volgen der trekken, wordt de speelruimte slechts weggenomen, als men daarbij tevens een vetpleister bezigt. De vleugeltjes, die nu bij den kogel sterk uitsteken, vertragen de rotatie. De Engelschen en Russen hebben dit stelsel gevolgd. Om de uitwendige gedaante der kogels te verbeteren en andere voordeden te verkrijgen, gaf de Brunswijksche majoor berner aan de ziel in de dwarsche doorsnede eene flaauw ovale gedaante en liet dit ovaal zóó draaijen, dat de grootste lengte
