dat de Paus door sodanich middel soude een inganck ende aenleydinge vercrijghen, om van soo grouwelick een bloetschande, die afgrijselick is so wel woor Godt als voor de menschen, te moghen dispenseren. Daerom wie can ons met rechten beschul-
stap, welken hy tot deze handelwyze deedt, volkomelyk bezeft heeft: want toen hy zynen zoon gevangen zette en son logement avec garde et service particulier, affin qu'il nen sortit, voorzag hy (gelyk ik uit zynen brief aan ALVA, lees) dat, etant cecy chose de telle qualité et importance, que facillement se feroient et pourroient sur icelluy sert divers jugemens et discours, het dienstig ware, Hem (ALVA) daar van te onderrichten om verder aan zynen Raad van Staaten in de Nederlanden, en andere Raden, Steden enz, kennisse te geven, dat zulks voor het eigen voordeel van Don Carlos, pour son propre bien et prouffit noodzakelyk ware. Wy zien uit dien brief, dat de Koning, by zich gevoelende iets gedaan te hebben, geen van de volle wereld eenpariglyk veragt moest worden, zynen bevelhebber last geeft, om deze daad voor hem goed te maaken; een proef van eene inwendige bewustheid van rechtschennis, gesproten uit onbewezene opvattingen, 't zy dan dat Carlos Nederland te veel was toegedaan, 't zy.... 't zy....... Op welke wyze Don Carlos daarna werd ter dood gebragt, ís even onzeker. Thuanus, Syrada en na hun Watson spreeken van een binnen weinige uuren werkend vergif. BOR (III. 94.) meldt, dat hem de Inquisitie door de opening van aderen zou omgebragt hebben; veelen zelfs gewagen van een dood-bad: dan daar op zou ik niet durven denken. Ook by BOR wordt naderhand (160) eene gissing te berde gebragts als of hy zou geworgd zyn met een handdwaal. Du Plessis-Mornay, aangehaeld in de Histoire de la Maison Bourbon par M. Desormeaux (T. V.), vertelt dit omstandiger, dat Carlos, zich tegens dat worgen heftig te weer stellende, de Scherprichter tot hem zeide: Paix donc, Monseigneur, paix!
