14
er komt een menschendrom, sleept u mede en laat vijf of tien minuten verder voor voorwerpen staan, die zoozeer verschillen van het pas beschouwde, dat gij eenigen tijd noodig hebt; om uwe zinnen te verzamelen. Nog is dit niet het eenige verdriet, dat u kwelt; op uwe wandelingen zijt gij voortdurend omringd door gedienstige lieden, die u tot gids willen strekken; door commissionairs, welke u alle mogelijke diensten, waaraan gij geen behoefte hebt, willen bewijzen; wordt uwe aandacht afgetrokken door menschen uit alle oorden der aarde wier costumen eene tentoonstelling in de tentoonstelling vormen; dreigt gij nu en dan omvergeworpen te worden door rolstoelen, waarin oude en ziekelijke dames en corpulente heeren zich voor 2 franc per uur door lieden in grijze bloesen met roode opslagen door de tentoonstelling laten voorttrekken.
En zoo, lezers, gaat het iederen dag, dien gij in Parijs en in de Expositie doorbrengt; ieder bezoek schenkt u dezelfde. genoegens ten koste van hetzelfde verdriet en van dezelfde dikwijls lastige ontmoetingen. Zoo uwe beurs of drukke bezigheden u dus terug houden van eene reis naar Frankrijks hoofdstad, zijt gij wel is waar beroofd van een schouwspel, dat zich slechts zeer zelden vertoont, maar blijft ook bevrijd van al het onaangename, dat aan dergelijke reis bijna altijd verbonden is. Daarenboven kunt gij eenigzins op de hoogte komen van en met den geest een blik werpen in de verzameling van voorwerpen, die zich op het veld van Mars bevinden; van de voornaamste bijzonderheden der Parijsche tentoonstelling, willen wij in de kolommen der Katholieke Illustratie een verslag geven, en wat tekst u niet duidelijk genoeg kan maken, door gravuren aanschouwelijk voor oogen brengen. Reeds in deze aflevering ziet gij een voorstelling van het geheel, genomen in vogelvlugt, benevens van de groote poort, aan de Jena-brug. Alvorens in bijzonderheden te treden, willen wij u in korte trekken geven
EEN OVERZIGT VAN DE PARIJSCHE TENTOONSTELLING.
Het paleis der tentoonstelling, geheel uit ijzer en glas opgerigt, verheft; zich als het grootste gebouw, dat ooit voor een dergelijk doel is opgetrokken op het veld van Mars, dat door de rivier de Seine van Parijs gescheiden is; het heeft een langwerpigronden vorm en beslaat eene oppervlakte van 14 bunders en 60 □ roeden, zijne grootste lengte is 482, zijne grootste breedte 370 el; wijl het Marsveld bij eene lengte van 965 en eene breedte van 472 el een oppervlakte heeft van 46 bunders en 60 □ roeden, blijft er buiten het gebouw eene ruimte van 30 bunders over, welke het park genoemd wordt, en waar men tusschen kabbelende wateren en heerlijke bloembedden een chaos van gebouwen van de verschillendste afmetingen en vormen aantreft.
Het paleis is verdeeld in zes ellipsvormige galerijen, die het middelpunt, naderende, kleiner van omtrek worden; in het midden bevindt zich een heerlijk aangelegde tuin, door een zuilengang omgeven. Twee breede straten, die elk door den tuin in twee gelijke deelen worden verdeeld en de groote en kleine as van het gebouw vormen, snijden het in vier gelijke deelen, die ieder op hunne beurt weder doorsneden worden door een 15 ellen breeden weg, welke evenwijdig loopt met de kleine as; de nu overblijvende vier nog even groote deelen worden ieder weder door twee wegen doorsneden, zoodat in het geheel 16 straten of rues van uit den centralen tuin naar de verschillende poorten loopen. Let op de verschillende landen, die hunne voorwerpen naar Parijs hebben gezonden, dan ziet men aanstonds, dat de oppervlakte zeer ongelijk verdeeld is; om den lezer daarvan een denkbeeld te geven, laten wij hier eene opgave volgen in vierkante ellen en beginnen links van de vestibule, die zich aansluit aan de groote Avenue aan den hoofdingang, om aan de regterhand terug te keeren
| 1. | Frankrijk | 61314 | 13. | Rusland | 2853 | |
| 2. | Nederland | 1897 | 14. | Italië | 3249 | |
| 3. | België | 6881 | 15. | Kerkelijke Staat | 554 | |
| 4. | Pruissen | 7880 | 16. | Vorstendommen | 554 | |
| 5. | Zuid-Duitschland | 7879 | 17. | Turkije | 1426 | |
| 6. | Oostenrijk | 7880 | 18. | Egypte | 396 | |
| 7. | Zwitserland | 2691 | 19. | China Japan en Siam | 792 | |
| 8. | Spanje | 1664 | 20. | Perzië | 713 | |
| 9. | Portugal | 713 | 21. | Marokko en Tunis | 1030 | |
| 10. | Griekenland | 713 | 22. | Vereenigde Staten | 2867 | |
| 11. | Denemarken | 715 | 23. | Brazilië en Amer. Repub. | 1808 | |
| 12. | Zweden en Noorwegen | 1823 | 24. | Groot Brittannië | 21653 | |
| 140184 | □ ellen. |
Men heeft met aanleggen der galerijen en rues het doel gehad den bezoeker in de gelegenheid te stellen een overzigt te nemen van het geheel, zoo volledig als in dergelijk geval slechts mogelijk is en daarenboven van wat ieder land in het bijzonder heeft ten toon gesteld; wandelt men door een der zes galerijen dan vindt men voorwerpen, die allen tot dezelfde cathegorie behooren, en daar men door verschillende landen trekt, kan men tot op zekere hoogte vergelijken; gaat men van af een der poorten door eene straat tot aan den centralen tuin, dan vindt men alle voorwerpen, die de zes klassen bevatten en van hetzelfde land afkomstig zijn. Nemen wij twee voorbeelden: als wij in de groote vestibule de zesde galerij ingaan dan zien wij de fransche machinerie ten toon gesteld, voortwandelende ziet men de machinen, die de Hollanders hebben gezonden, daarna die der Belgen enz.; wandelen wij daarentegen, van de poort Kleber door de straat van Spanje naar den centralen tuin, dan vinden wij regts de spijzen en dranken van Zwitserland, aan de linkerhand die van Spanje, vervolgens hunne machinen, hunne grondstoffen, hunne kleederdragten, hunne meubelen enz.
De namen dier straten zijn ontleend aan de landen, wier voortbrengselen zij doorsnijden. Zoo heeft men in het fransche gedeelte de straten van Alsace, Normandië, Vlaanderen, Parijs (de helft van de kleine as tegenover de poort La Bourdonnaye) Lorraine en Provence; verder tusschen Frankrijk en Nederland de straat der Nederlanden en zoo voortgaande ontmoet men de straat van België, (die zich aansluit aan de Avenue d'Europe, welke op de militaire school uitloopt) van Pruisen, Oostenrijk, Spanje, Rusland (de helft van de kleine as tegenover de poort de Suffren) Afrika Indië en Engeland, welke twee laatsten zich bevinden tusschen de voortbrengselen van Groot-Brittannië.
Al de voorwerpen, die de Tentoonstelling bevat, zijn gebragt tot 10 groepen, die gezamenlijk 95 klassen bevatten.
Tot de eerste groep (klasse 1 - 6) behooren de voortbrengselen der beeldende kunst in den ruimsten zin genomen.
Tot de tweede groep (klasse 7 - 14) heeft men het materieël en de toepassingen der vrije kunsten gebragt.
De derde groep (klasse 15 - 27) bevat meubelen en andere voorwerpen voor de woning benoodigd.
De vierde snoep (klasse 2S - 40) stelt kleederen ten toon, benevens onderscheidene andere voorwerpen, die door den mensch gedragen worden.
In de vijfde groep (klasse 41 - 47) vindt men de ruwe en bewerkte stoffen uit het delfstoffenrijk.
In de zesde groep (klasse 48 - 66) die de zesde galerij vervult, treft men machinen aan van onderscheidene grootte en vorm.
De zevende groep (klasse 67 - 74) levert spijzen en dranken op, die versch of op verschillende wijze toebereid en gekonserveerd zijn.
De achtste groep (klasse 75 - 83) bevat voortbrengselen van den landbouw.
Tot de negende groep (klasse 84 - 89)) behooren die van den tuinbouw, met, evenals in de vorige groep, de werktuigen daartoe benoodigd. Beide groepen hebben hare plaats in het park gevonden.
Tot de tiende groep eindelijk (90 - 95) zijn die voorwerpen gebragt, welke ten doel hebben den moreelen en physieken toestand der volken te verbeteren.
Alvorens wij het paleis verlaten, om ons naar hef Park te begeven, verwijlen wij eerst eenige oogenblikken in den centralen tuin, om er de schoonheid van te bewonderen en een tal van de verschillendste planten te beschouwen, waarop marmeren beelden, uit de werkplaatsen der eerste meesters gekomen, met zwijgende aandacht staren; jammer dat vele dier beelden het zedelijk gevoel kwetsen. De centrale tuin, 166 ellen lang en 56 ellen breed, wordt door 16 regte en slingerende paden doorsneden, die hem in even zooveel ongelijke deelen verdeelen; hij wordt, gelijk wij boven zeiden, door een zuilengang omgeven en bevat een tal van bronzen, marmeren en andere kunstwerken, die bevallig uitsteken tusschen de spring-fonteinen en de bontgekleurde bloembedden. Onmogelijk is het de schoonheid van dien tuin naar waarde te schetsen; kristallen wateren ontsnappen met groot geraas uit elegante bekkens, door planten omringd, wier gepanacheerde, ligt- of donkergroene bladeren de zonderlingste vormen vertoonen. Palmen, heesters, gisteren geplant; beschaduwen frissche graszoden en doen de heerlijke kleuren der tallooze bloemen, die uit hare fijne kelken u hare balsemgeuren toezenden, te fraaijer uitkomen; tusschen de beelden hangen in kolossale lijsten teekeningen van verschillende historische monumenten, terwijl vlaggen, vaandels en wimpels geheel een betooverenden luister bijzetten. In het middelpunt van den tuin, dat ook het middelpunt; van het paleis is, vindt men eindelijk eene schoone kollektie van onderscheidene maten, munten en gewigten.
In den tuin en ook in het geheele paleis is de atmosfeer steeds minder drukkend dan in het park, van waar de wandelaars dikwerf een toevlugtsoord in het paleis komen zoeken tegen de vreeselijke hitte, die hen kwelt. Van waar dit verschijnsel?
Het kan niet ontkend worden, dat de keizerlijke kommissie een prijzenswaardigen ijver heeft aan den dag gelegd, om exposanten en bezoekers het verblijf op het, veld van Mars zoo aangenaam mogelijk te maken, en dat zij zich uitgeput heeft in het opsporen van middelen ter voorkoming van ongelukken, als door brand enz. kan worden te weeg gebragt. Onder anderen heeft zij hare aandacht gewijd aan eene behoorlijke ventilatie, en hare pogingen, ten einde die te verkrijgen in het werk gesteld, zijn met een gevolg bekroond zoo gunstig als een zoo uitgestrekt gebouw, en waar duizenden menschen zamenvloeijen, slechts kan verwachten.
Vier machinen te zamen van 100 paardenkracht brengen per uur 700.000 kub. voeten lucht uit den uitwendigen atmosfeer naar onderaardsche gangen, waar zij afgekoeld wordt; daarop wordt zij in het Paleis gevoerd waar zij door hare frischheid en vooral door hare zuiverheid den aangenaamsten indruk op de organen der bezoekers te weeg brengt. Het verschil van temperatuur dier lucht met, de buitenlucht is niet minder dan 5 graden F.; wijl nu het Paleis eene inhoud heeft van 1.400.000 kub. voeten, is na iedere twee uren de atmosfeer geheel vernieuwd.
Om bij eventueelen brand water bij de hand te hebben, is in het Park eene ontzaggelijke hoeveelheid daarvan verzameld en verborgen onder eene rots, waarop eene schilderachtige ruïne prijkt; wij zullen hierover later spreken, als wij de voorwerpen in het Park meer van nabij beschouwen.
Werpen wij thans een blik op de 30 bunders groote ruimte die het paleis der Tentoonstelling omringt en den naam van Park draagt; hij, die voor een paar jaren de uitgestrekte zandzee heeft gezien, waarop eenige duizenden soldaten, zich met militaire oefeningen bezighoudende, slechts zigtbaar waren als wolkjes aan den verren horizon, de onmetelijke vlakte grooter dan menige aanzienlijke stad, die het Marsveld genoemd wordt, moet gelooven, dat een toovenaar is bezig geweest de drooge, steenachtige woestijn in een bekoorlijken tuin te herscheppen, waarin tusschen heuvelen en dalen, zachtvlietende beken, tamelijk uitgestrekte meeren, reusachtige fonteinen hunne wateren zenden voorbij tempels, kiosken, en andere praalgebouwen; waar de wonderen der natuur, zich met die der kunst vereenigende, den mensch een denkbeeld kunnen doen maken van de natuurlijke gesteldheid van de meeste landen der aarde en van de gewoonten, zeden, gebruiken, moreele en physieke ontwikkeling van de volken, die ze bewonen. Ja, het Park is eene schitterende verzameling van de verschillendste natuurwonderen en kunstgewrochten; het is een opengeslagen boek, op welks bladzijden de bezoeker kan lezen, waartoe de mensch in staat is door het gebruik der edele ziels- en ligchaams vermogens, waarmede hem de Voorzienigheid heeft begiftigd. Reeds de eerste aanblik er van vervult den mensch met de grootste verbazing, en aan zijne opgewekte nieuwsgierigheid toegevende, werpt hij zich aanstonds in de eindelooze slingerpaden, die alle namen der wereld dragen.
