Muses, qui, sous des chênes sacrés, charmoient les nymphes des bois par la douceur de leurs chants; il n’ont point eux-mêmes préparé leur tendres chalumeaux: leur flutes ont été faites par les luthiers des grandes villes; et s’ils sont inspirés, ce n’est point par les jeunes driades. Il n’a pas donné aux bœufs la bonté vénérable, la majesté patriarcale de ces rois des pâturages. Ses vaches, ses chèvres, sont des coquettes toutes remplies d’agrément; ses moutons ne sont point les bonnes et innocentes bêtes, dont paul potter a si bien rendu l’attachante naïveté; ce ne sont que de jolis petits maîtres: ses ânes même sont des petits maîtres; et il ne leur a pas donné leur simplicité et la patiente résignation à tous les emplois dont on les fatigue, que mal à propos les hommes ont appellé bêtise;” — en verder, aan het slot van dit artikel: „On pourroit comparer berghem au Guarini, qui, malgré tout ce qu’on lui reproche, fait les delices des gens de lettres de toutes les nations. Sans doute le luxe affecté de l’esprit est undéfaut; mais lorsque cet esprit est bien neuf, bien piquant, on ne peut se dispenser d’en pardonner la prodigalité; on ne peut même s’empêcher d’aimer ceux qui ne peuvent s’empêcher de l’avoir. Quelques reproches qu’on puisse faire aux ouvrages de berghem, ils réunissent tant de parties, qu’on est forcé de lui donner parmi les grands peintres une place tres-distinguée.” — Zie bl. 112-114 van het Werk: Observations sur quelques grands Peintres, dans lesquelles on cherche à fixer les caractères distinctifs de leur talent, etc. par Taillasson, etc. Paris, 1807, in-8°.
BERCHEM (Pieter Claasze) was de vader en eerste leermeester van den beroemden nicolaas berchem, meer bekend onder den naam van pieter claasze, die de schilderkunst te Haarlem beoefende, en eerst „visschen en naderhand kleine stukjes schilderde, daar doorgaans een tafeltje in kwam met allerhande soort van suikerbanket, in eene zilveren schaal of porceleinen schotel, enz.” zoo als Houbraken, II deel, blz. 110, ons berigt, doch die aldaar den naam van berchem, zoo als hij dezen goed aan het hoofd van zijn artikel over nicolaas heeft geplaatst, uit dien van berg-hem (red hem), naar een voorval van diens jeugd, wil afleiden, als zou zijn naam daarvan zijnen oorsprong hebben verkregen. Dergelijke mondelinge overleveringen heeft die auteur maar al te gereedelijk opgenomen en geboekt, waarvan mij in zijn Werk, in vele gevallen, het fabelachtige is gebleken. — Hendrik de Winter, die een Beredeneerde Catalogus van alle de prenten van nicolaas berchem, enz. heeft geschreven, en te Amsterdam in 1767, in-8°. uitgegeven, zegt in de Voorreden, bij de overweging van zijnen naam: „doch het waarschijnlijkste daaromtrent is, dat zyne voorzaten, afkomstig zynde van een vlek of dorpje in Braband, Berchem genaamd, anderhalf uur van Brussel gelegen, hy, in nabootsing van anderen, den toenaam daarvan heeft aangenomen, zoo als my door wylen den Heer izaak walraven, voornaam konstschilder en konstminnaar dezer stad, is onderrigt; en hetgene deze onderstelling bevestigd, is, dat berchem dien naam altoos, tot het einde zyns levens, op dezelfde wyze en evenzoo geschreven heeft, als het meer gemelde vlek of dorpje genaamd is: dat is te zeggen niet Berghem, maar Berchem.” — Dit aangevoerde bevestigt deze zaak op een aannemelijke wyze. — Verder moet ik hier bijvoegen, dat berchem eenige prenten, als: de zeldzame Pissende Koe, zelf heeft beteekend c. p. berchem, inventor et fecit, zie Nr. 2 en 4 van den genoemden Catalogus, en op Nr. 64 wordt zijn naam nicolaus p. berchem pinxit gevonden; waaruit blijkt, dat hij zich nicolaas pietersz. schreef, hetgeen niet weinig daarvoor pleit, dat de vader wel eveneens pieter claasz. berchem kan hebben geschreven; doch menschen van dien stand en in dien tijd, werden gewoonlijk in den omgang bij hunnen doopnaam genoemd, met verdere aanduiding, wiens
