_= 4 —
de cudste plutonische rotsen af, tot aan de bruinkool der ter tiaire periode toe, in de grootste verwarring dooréén liggen. Val- rijke varieteiten van graniet, syeniet en gneis, kalksteenen , die, blijkens de daarin voorhanden versteeningen (Leptaena depresan, Beyrichta complicata, detinocrinus laevis), tot het silurische en devonische stelsel behoaren, andere kalksteenen, die tijdens de Juraperiode gevormd zijn, en de drarsan eìgene fossilen (Pen- taerinus pentagonalia, Terebratula flabellata, T. plicetella) be- vatten, verders mergel, zandsteenen van verschillenden aard en waarschijnlijk oak van zeer verschillenden ouderdom, krijt en vuursteenen, hont van cenen T'atifee nit eene tertiaire laag, zelfs de uit vnlkauische streken afkomstige doleriet en anamesiet , — ziedaar het bonte geheel, welks anteijfering voorzeker altijd uiterst moeijelijk zal blijven. Intusschen kunnen wij reeds nu op enkele punten opmerkzaam maken. Vooreerst op het zeer in het oogloo- pend verschil tusschen de steenen welke in den Urkschen boden voorkomen, en die, welke in de zuidelijke streken van ons va- derland in diluviale gronden worden aangetroffen. Steenen, die eenen zuidelijken of zuidoostelijken oorsprong, namelijk van het Ardenner- of Neeerrijnsche leigebergte zouden verraden, en waar- vau op onze Noordbrabandsche, Geldersche en Utrechtsche heidevelden velen worden gevonden, komen op Urk nagenoeg volstrekt niet voor, en zelfs gelijken de grauwacke- zand- steenen of psammieten, die in geringen getale, slechts één op de tweehonderd, aldnar zijn aangetroffen , weinig op die, welke in zuidelijker streken voorkomen, Daarentegen is de Urksche bodem zeer rijk aan kalkgesteenten, zoe zelfs, dat de daaruit bestaande rolsteenen alle de overige gezamenlijk in aantal overtreffen, ter- wijl deze, gelijk men weet, in de zuidelijker streken van het di- Îuvium zeer spaarzaam gevonden worden. Meer overeenkomst schijnt het Urksche dilwvium te hebben met. dat van den Hondsrug bij Groningen, gelijk dit door Dr. Ali
