45
Engeland en Duitschland zegeviert, zij in de andere landen van Europa en Noord Amerika gemakkelijk overwinnen zal.
En ten derde moet nog opgemerkt worden, dat wij noch over den duur der Revolutie, noch over haar karakter iets vooruit zeggen. Want het is mogelijk, dat de strijd tegen het Militairisme, het Imperialisme en den Oorlog, die het Socialisme brengen zal, jarenlang duurt, het is mogelijk dat hij snel zegeviert.
Wel is het zeer waarschijnlijk, dat de strijd zeer, zeer lang duren zal, en dat hij zal bestaan uit een afwisseling van overwinningen, stilstand en nederlagen. Want de krachten der tegenover elkaar staande klassen zijn geweldig, en de hen drijvende krachten zijn geweldig. Maar over zijn duur spreken wij hier niet. En wij noemen den geheelen strijd de Revolutie.
En wat het karakter van den strijd aangaat, ook hier is niets met absolute zekerheid te zeggen. Marx vermoedde, dat in Engeland de overwinning van het Socialisme zonder gewelddadige middelen mogelijk zou zijn. En wie zou niet met het diepste vuur hopen, dat het eeuwige heil der menschen kwam zonder bloedvergieten.
Maar in alle landen, ook in Engeland, is het Proletariaat gewapend en staan de klassen gewapend tegenover elkaar [1].
- ↑ En toch, als het gewapende Engelsche Proletariaat wilde, als het als één man opstond tot de Revolutie, dan zou zij nòg in Engeland mogelijk zijn zonder langen zwaren strijd. De Engelsche regeering heeft met traditioneel vooruitzicht en met de traditioneele zucht naar compromissen, alle mannelijke inwoners vanaf het 21ste, alle soldaten en matrozen vanaf het 19de, en alle vrouwen vanaf het 30ste levensjaar het stemrecht gegeven. De laatste, voor de vrouwen onrechtvaardige maatregel ware licht te veranderen, en dan stond aan een werkelijk Revolutionaire Socialistische Engelsche Partij de weg vrij om het enorm talrijke Engelsche Proletariaat op een revolutionair programma te vereenigen, de massa der kleine burgers te winnen, en, daar de boeren weinig macht hebben, (jaren geleden reeds was niet meer dan een tiende der Engelsche bevolking werkzaam in den landbouw) de kapitalistische klassen zonder zwaren strijd te overwinnen. In Engeland, waar men niet om de theorie, maar alleen om de praktijk geeft, en waar de toestand nu geheel wijst op het Socialisme als de eenige practische oplossing der sociale kwesties, want productie en distributie zoo technisch schitterend geregeld is en waar men zelfs al tot de verdeeling van den grond is gekomen, hangt nu alles af van een werkelijk revolutionaire partij, zij het dan ook een kleine, en van haar program en van de leiding.—Dit laatste, maar op andere wijze, is het geval in Duitschland, in de Vereenigde Staten, ja, in ieder kapitalistisch ontwikkeld land.—
Voor de jeugd ontsluit zich een wereld, zooals nog nimmer sedert het bestaan van het menschengeslacht.
