Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/244

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
222
222
Indruckinge of eerſte vattinge in ’t gemoed. Iock. Ionckheyd.

gelijck die geene, die droogh en heet van herten zijn, ſeer lange toornigh blijven, gelijck Galenus ſeyt, alſoo zijn die geene, die heet van harſenen zijn, hartneckigh in haer gevoelen, en in haere eerſte vattinge. En hierom wordt deſe Vrouwe oock oud gemaelt, om dat haere temperature of aert de aerde gelijck is: en daerom zijn die geene die grove geeſten en bloed hebben, bot en ſlecht van verſtande, gelijck Ariſtoteles daer van in ſijne Zeedekonſt ſeer Goddelijck ſpreeckt: Dit moetmen weeten, ſeyt hy, dat de hartneckige nae geene reeden luyſtert, maer geeft alle ſlagh van hertztochten en begeerlijckheden plaetſe, en om ’t welſtaens wille, laet hy ſich overwinnen, zijnde deſe Menſchen niet anders als ſtijfhoofdige en fantaſtique. Want de onverſtandige, boerſche en botte, plachten dit gebreck te hebben, datſe ſich in haere hartneckigheyt verheugen, treurigh zijnde, dat haere meeninge, als valſch wort vertoont, ſich inbeeldende dat dieſelve als vaſte en onverbreecklijcke beſluyten behoorden te zijn. Maer in ’t tegendeel, zijn die geene, die van een ſpitsſinnige geeſt en ſuyver bloed zijn, wacker van verſtande, en wel, nae de reeden, te verſetten.
 Met ſwart wort zy gekleedt, om dat gelijck de ſwarte verwe, geen andere verwe aenneemt, als zy aldereerſt heeft aengenomen, alſoo druckte oock de ſtijfſinnige ſijn gevoelen ſoo vaſt, als met een zegel, aen ſijn voorhoofd.
 De vleugels aen ’t hoofd, bedieden de ſnelle begrijplijckheyt die in de inbeeldinge beſtaet.
 De Slange dieſe in de ſlincker hand hout, bediet de ſnoode natuyre der geene, die qualijck ingenomen zijnde, de reedenen van andere luyden niet willen aennemen, hoe deughdigh en goed dieſelve mogen weſen. Daer over ſeyt David Pſ. lviii, dat haere raſernie den Adder gelijck is, als een doove Adder, die de ooren ſtopt voor de ſtemme des beſweerders, die wel kan beſweeren. En Galenus uytleggende de werckinge van de waen of het valſch gevoelen, ſeght, wanneer de valſche waen de herten der Menſchen eerst heeft ingenomen, ſoo maecktſe die niet alleene doof maer oock blind, alſoo datſe niet konnen ſien, ’t geene andere ſoo klaer als de Sonne, voor oogen hebben. Dat de Slange onbeweeghlijck over eynde op ’t aenbeeldt ſtaet, betoont, dat gelijck ’t aenbeelt vaſt en onbeweeghlijck blijft tegen het ſlaen van den haemer, dat alſoo, die de eerſte indruckinge in ’t gemoed hebben gevat, vaſt in haer gevoelen blijven ſtaen, hoe valſch het oock ſoude mogen weſen.

Giuoco. Iock of boerte.

EEn naeckt gevleugelt kindeken, grijpende met beyde handen om hoogh geſtreckt, eene van beyde vlechten, die van eens Vrouwen hoofd komt af hangen, welck hoofd ſoo hoogh ſal ſtaen dat het daer niet kan by raecken. Dit hoofd ſal met laecken geciert weſen, ſoo langh, dat het midden tuſſchen de vlechten komt. Waer op ſal geſchreven ſtaen Iocus.
 ’t Wort gevleugelt gemaelt, om dat de Iock het ſpel of de boerte beſtaet in de ſnelligheyt van de beweginge, en met boerterie.

Adolescenza. Ionckheyd.

EEn Ionghsken prachtigh gekleet, leggende mette rechter hand op een Harpe om te ſpeelen, mette ſlincker ſal hy een ſpiegel houden, hebbende op ’t hoofd een bloemekrans, en d’eene voet ſal op een Sandlooper geſtelt zijn. ’t Welck te kennen geeft, datter alreede eenigh ſand van de kindſcheyt verloopen is, van d’ander ſyde ſal een Pauwe ſtaen.

Adolescenza. Ionckheyt.

EEn Maeghdeken van ſchoon opſicht met bloemen gekranſt, lacchende en vrolijck, met een kleed van verſcheyden verwen.
 Iongelinghſchap is ſoodanigh Ouder des Menſchen, dat ſich van het thiende Iaer tot het twintighſte bepaelt, in welck Ouder de Menſch, door middel van de ſinnen, begint te leeren en te verſtaen, doch niet om iet vaſts te wercken, ten zy alleen in ’t wilde. Dees Ouder begint alsnu kracht te krijgen in de ſinnen, waer door de reeden wort opgeweckt om te verkieſen en te willen, en dit wordt genaemt het aenwaſſen of vermeerderen.
 Het kleed van verſcheyden verwen is een oude vindinge: Want de Egyptenaers als zy in haere ſchilderyen de Iongelinghſchap wilden afbeelden, maelden zy een kleet met veele verwen, uytdruckende de vluchtigheyt

van ’t