en beſaeyt moet worden. Andere ſeggen dat het alſoo heet om dat het goed is om te bearbeyden, want men doeter geen verloren koſten aen. Andere gelijck mede Livius ſeggen, dat het alſoo genaemt is, om dat de Romeynen grooten arbeyd en moeyte hadden, om ’t ſelve in te nemen, en ingenomen zijnde, om ’t ſelve te bewaeren.
Schoon en aengenaem iſſe geſchildert, met bloemen, om de ſchoonheydt uyt te drucken, die de Natuyre aen deſe Provintie heeft medegedeelt. Als mede om de gematighde en ſoete lucht, waer door veele Keyſers en Romeynſche Raedtsheeren, deſer Wereld wars zijnde, haer alhier hebben begeven om een ſtil en geruſt leven te leyden, doch inſonderheyt te Puzzolo en Baja, gelijck oock veele geleerde Mannen hebben gedaen als Virgilius, Livius, Horatius, Claudianus, en F. Petrarcha, die een groot Vriend was van den Koning van Naples: en oock niet alleen om de ſoete locht, maer om dat alhier alle de luſtigheden tot vermaeck en nuttigheden der Menſchen worden gevonden, hebbende van alle kanten overvloet van vruchten, en boven al Kooren en Wijn met volle ſchuyren. En hierom wortſe met koorenayren, en met rijpe en bloſende Druyve-troſſen vertoont. Waer van Martialis in ’t beſonder ſinght, Hic est pampineis viridis Veſuvius undis &c.
De kuyl waer uyt waeter en roock rijſt, vertoont de geſonde Badſtoven die in dit Land over al worden gevonden, en door dit deel ſalmen ’t geheel verſtaen.
Puglia.
EEn Vrouwe die van de Sonne verbrant is, zijnde luchtigh gekleet, waer op eenige beeſtjens loopen Tarantole geheeten, weſende als groote Spinnen, geſtreept met verſcheyden verwen: en ſal deſe beeldniſſe ſtaen ofſe danſte, hebbende om ’t hoofd een krans van Olijven met ſijn vruchten, houdende ſeer aerdigh mette rechter hand een bos kooren-ayren, en een tack Amandelen met blaeden en vruchten, hebbende aen d’eene ſyde eene Oyevaer, die een Slange in den mond hout, en aen d’ander ſyde verſcheiden inſtrumenten om te ſpeelen, doch in ’t beſonder een Trom, of een Schalmey.
Dit Landſchap is van d’Oude Apulia genoemt, van Apulus, dien ſeer ouden Koningh van deſe plaetſe, die alhier, lange voor den Trojaenſchen krijgh, quam woonen.
Verbrant en licht gekleet iſſe gemaelt, om de groote hette en drooghte, die ten meeſtendeel in Puglia wort gevonden. Waer over Horatius en Perſius dit Landſchap naemden, het dorſtige Apulia.
De Tarantole mette verſcheyden verwen geplackt, als Dierkens die ſeer bekent en alleen dit Landschap eygen zijn, worden op ’t kleed geſtelt, om de verſcheydentheyt van haer venijn te vertoonen, gelijck Mathiol. over Dioſcoridem verhaelt: Want als deſe Dieren iemant ſteecken, ſoo gebeuren daer uyt wonderlijcke, vreemde en ſeer ſeltſaeme toevallen: want eenige ſingen, andere lacchen, andere klaegen, deſe krijten, die ſlaepen, die waecken, die danſſen, die trillen en beven, die ſweeten, en andere lijden andere quellingen en ſieckten, jae worden mal, en als ofſe waeren beſeten. En dit komt nergens anders van, dan door de verſcheydene Natuyren van deſe Dierkens, als mede door de Natuyre van die geene, die van haer zijn gebeeten, en oock nae de daegen en uyren.
De verſcheydenheyt van de inſtrumenten om te ſpeelen, vertoont, gelijck Mathiolus verhaelt, dat het venijn van deſe dierkens ſich geheel laet verſachten en overwinnen door de Muſijck van ’t ſpeelen, en daerom heeftmen aldaer een gewoonte om altijd dagh en nacht te laeten ſpeelen, ter tijd de gequetſte is geneſen. En het langh ſpeelen en danſſen, ’t welck in deſe beeldniſſe wert vertoont, doet het ſweet voor den dagh komen, ’t welck dan, door ’t geweldigh bewegen, de quaedaerdigheydt van het venijn, krachtlijck overwint. En alhoewel deſe inſtrumenten, op andere plaetſen alleene tot luſt en vermaeck worden gebruyckt, niet te min, ſoo gebruyckt men die in deſe Provintie, niet alleen tot luſt, maer oock tot nootſaecklijckheyt, gelijck geſeyt is.
De Oyevaer worter mette Slange in de mond geſtelt, om dat dit Dier in geen ander deel van Italien zijn neſt maeckt als in dit Landſchap, waer over men ſeyt, dat het oock by lijf ſtraffe verboden is, eenigen Oyevaer te dooden, door de Weldaed die zy ’t land doen, om dat zy ’t ſelve van de Slangen ſuyver houden.
