gegeven, een tijd waer in hy wel langer konde zijn, om alle konſten en wetenſchappen volmaecktelijck te leeren: Maer dat hy ſtierf, wanneer hy eerſt kenniſſe begoſt te krijgen. Tegens deſe woorden van Theophraſtus die van Cicero in ſijne Tuſculaenſche vraegen zijn voortgebracht, ſtrijd Saluſtius, in ’t begin van den oorlogh van Iugurta, alwaer hy ſeyt: Dit Menſchlijck geſlachte klaegt al te onrecht over zijne natuyre, van datſe ſwack en kort is, maer aen de Menſchlijcke natuyre gebreeckt veel eer de naerſtigheyt, als de ſterckheyt of de tijd. Willende te kennen geven, dat de Menſche altijd tijds genoegh heeft om deughdigh te worden, wanneer hy maer zijn gemoed en naerſtigheyt wil aenwenden, om de Deughd te verkrijgen. ’t Welck Seneca oock beveſtight, als hy ſeyt, Waerom klagen wy doch over de Natuyre der dingen? dieſelve draeght ſich doch goedertieren tegen ons. Soo ghy ’t leven wel weet te gebruycken, dan iſſet langh. Maer het laet daerom niet nae dat het leven niet kort ſoude zijn. Wy hebben onrecht om te klagen, maer wy behooren ons te laeten genoegen mette bepaelinge van dit leven, ’t welck ons van den Opperſten Schepper is voorgeſtelt, die alles ten beſten, van zijn ſchepſel, uytdeelt en rijcklijck voorſiet: En van dat ſelve, van dat ons leven kort en onſeecker is, wil God, dat wy dit voordeel ſullen trecken, dat wy altijt tegens den Dood mogen vaerdigh ſtaen, en verſorgen dies te meerder, in dit korte leven, dat wy mogen beſigh zijn met geſtadige oefningen, van goede wercken, om de belooninge van ’t eeuwige leven te verkrijgen. Sonder twijfel is onſe leven kort. Dit aenmerckt Zeno ſeer wel, als hy ſeyde, In der waerheyd, onſe leven is kort, en wy hebben niet meer gebreck als den tijd. Æneas Sylvius, die daer nae Paus Pius ii genaemt wierde, vergeleeck het korte leven by eenen droom, want hy ſeyde, het Leven des Menſchen is als een ſnellen droom, niemant kan hem den Morgen verſekeren, wy zijn niet als een wind en ſchaduw. Op deſe ſpreuck van Pius ii paſt dit zeedelijck gedicht van mijn Landſman Franc: Coperta, ’t welck hy ſchrijft aen zijn Moeder, wiens broeder geſtorven was, en om dieſelve te trooſten, ſant hy haer een Sandloper, in een kaſſe, die met rouwkleederen overtrocken was, luydende aldus:
Hy, die door konst en ſoet bedrogh,
’t Verdriet (dat in de VVerreld noch,
Des Menſchen Leven komt beſtrijden: )
Soo matight, dat hy kan den tijd,
En ’t ſloven, dat ons ruſte ſlijt,
Verdeelen, en ſtil laeten glijden:
VViens rouvvkleed recht op droefheyd past,
Dat tot bevvijs van naere last,
Met traenen is geheel bedoven:
Die komt nu en verlicht u ſmert,
Die totte klachten drijft u hert,
En u de ſoete rust quam roven.
Hier kondy in een ſpiegel ſien,
Dat ſnel en onbeſchoulijck vlien,
Van die daer gaen en nimmer keeren:
En hoe ons leven is als glas,
Ons hoop, een ſchadu, ſtof en aſch,
VVaer uyt ons broosheyd is te leeren.
Te recht is des Menſchen hoope een broos glas, en derhalven is oock het leven kort. ’t Welck ons doet vermaenen, dat wy niet ſoo diep onſe gedachten in deſe vergancklijcke en nietige dingen ſullen inwicklen: Een groote ellendigheyt van de Menſchen, die in haer gemoed een webbe van Werreltsche begeerlijckheyt aenvangen, dat door de kortheyt van dit leven, doch onvolmaeckt blijft. Sulx dat wy te gelijck met Petrarcha ſeggen, de tijd is kort, maer onſe begeerte is langh. Al onſe lange begeerten doet een kort leven barſten, en veele dingen draeghtmen vergeefs en tot ſchaede, overmits, het nae by is, waer nae toe men ſal moeten reyſen: te weeten totte Dood, gelijck Gregorius ſeyt. Ick wil my niet te verre uytstrecken om de kortheyt des levens aen te wijſen, van het welcke niet alleen de Griecken, Latijnen, Italianen, en veel duyſent geleerde boecken getuyghniſſe geven, maer oock onſe Ouderen en lieve Vrienden, die al te ſaemen in korte tijd daer van zijn berooft geweeſt.
De Krans met groene blaederen, hebben wy ’t leven toegevoeght, want wy vallen in korter tijd, als de blaeders van de boomen, en ſoo haeſt als de kracht van ’t leven vergaet, ſoo haeſt vergaet oock de groente van de blaederen, die in korter tijd verwelcken en verdorren. Simonides vergelijckt oock onſe leven by de blaeders, te weeten dat der Menſchen geboorte is als der blaederen. Dit verſtaen de Menſchen vveynigh, noch drucken ’t ſelve niet in ’t herte, hoe korte tijd van Ieughd en leven dat den Menſchen is gegeven.
Het Hemorobium is een kleyn vliegend beeſtjen, grooter als een Vliege, ’t heeft vleugels en vier beenen, gelijck Plinius ſegt, ſoo waſtet
