Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/366

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
344
343
Nacht. Nox. Naerſtigheyt, Vlijtigheyt.

krom van voeten als een lam Menſch. Want de ſlaep is een beroovinge van de beweginge, welcke beweginge en omdraginge van het leven op de voeten gegrondet is. Krom zijnſe oock, want de ſlaep breeckt af en verlamt ons van het halve deel van ons leven, alſo dat ons ſinnen als lam zijn, terwijl men ſlaept, en de werckingen van ’t verſtand gaen manck in de ſlaeprigheyt, als niets konnende uytvoeren, verdonckert zijnde door den ſwarten ſlaep.

De Nacht is in deſe beeldniſſe van Pauſanias, voor een Voedſter van de ſlaep, maer van Heſiodus, in zijne Theogonia iſſe een Moeder van de ſlaep en van de dood geſtelt, ſulx datſe als broederkens, in den arm, van haer Moeder de Nacht ſtaen, en van Homerus oock voor broederkens gehouden werden; want hy ſeyt in zijn xiv Iliade, dat Juno in de ſtad Toante, in ’t eyland Lemnos gingh, alwaer zy den ſlaep, den broeder van de dood, tegen quam. Orpheus is de eerſte geweeſt, die de Nacht, in zijn geſangh van de ſlaep, broeder van de dood en vergetentheyt, heeft genoemt, en dat door de gelijckheyt, die de ſlaep mette dood heeft. En Ovidius ſeyt: Ghy ſott, wat is de ſlaep anders als een beeldniſſe van de kille dood? en hierom wordenſe beyde ſlaepende gemaeckt, in de arm van haer Moeder en Voedſter de Nacht. Door deſe gelijckniſſe ſeyt Catullus:

Als eens ’t kort licht is afgeſneen,
Dan ſlaeptm’ een Nacht van eeuwigheen.

De Nacht is een Moeder van de ſlaep, want de vochtigheyt van de Nacht, doet de dampen van de Maegh aenwaſſen en toenemen, diewelcke opſtijgende totte opperſte deelen van ’t lichaem, en aldaer kout gemaeckt zijnde, door de koudigheyt van de herſſenen, ſoo komen zy daer nae nederdaelen, en verwecken in ons den ſlaep, diewelcke, als Ariſtoteles getuyght, veel ſnelder aenkomt, wanneer het duyſter is. Door deſe bovengeſeyde redenen ſeggen eenige Poëten, dat de Nacht de Moeder van den ſlaep is. De Eliaci hadden haer tot Voedſter gemaeckt, om dat de Nacht niet alleen den ſlaep baerde, maer oock in haere duyſtere Nachten, dieſelve voede. B. Anglicus, verhaelende de woorden van Baſilius, ſeyt, de duyſterniſſe neemt de ſchoonheyt van de verwen wegh, zy vermindert de ſchaemte, en voed de ſlaeprigheyt.


Diligenza. Naerſtigheyt, Vlijtigheyt.

EEn Vrouwe die wacker is van opſicht, houdende in de rechter hand een taxken Tijm, alwaer een Bijken opvlieght, in de ſlincker houtſe een Amandel tack, die met een hooge Moerbeſien tack is vereenight, voor haere voeten ſalſe een Haene hebben, die op de aerde ſtaet en ſchrafelt daer in.

Diligenza of Naerſtigheyt wort van eenige geſeyt van diligere heer te komen, ’t welck bediet beminnen. Want de dingen diemen bemint, zijn aengenaem, waer over men oock alle Naerſtigheyt doet om die te bekomen. Dit is wel een gelijckmatige heerkomſt van ’t woord, maer niet de oprechte: overmits Diligenza of Naerſtigheydt van ’t woord lege of delego, dat is van ’t verkieſen zijn oorſprongh heeft, gelijck oock M. Cicero ſeyt, om dat de Naerſtige altijd dat geene voor hem verkieſt, wat beſt is. Sulx dat deſe Naerſtigheyt die Vlijtigheyt is, die wy ſtellen in ’t verkieſen en uytkeuren van ’t geen in alle onſe handel vorderlijxt is. Van deſe vlijtige Naerſtigheyt leeſdy by Stobæum, datſe noodiger is als een goed verſtand. En ’t is oock veel

prijſ-