Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/397

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 
375
Teycken-konst. Openhertigheyt. Oordeel, &c.

Dissegno. Teycken-konst.


MEn ſoude de Teycken-konſt konnen ſchilderen, om dat hy Vader is van de Beeld- Schilder- en Bouwkonſt, met drie evengroote en gelijcke hoofden, en dat hy in de handen hiel verſcheiden inſtrumenten, die tot deſe bovengeſeyde konſten bequaem zijn. En alſoo deſe beeldniſſe voor haer ſelve klaer is, ſoo behoeftſe geen ander uytlegginge.


Lealta. Openhertigheyt.


EEn Vrouwe met een licht kleed, houdende in d’eene hand een ontſteecken Lantaerne, alwaerſe met opmercken nae ſiet: in d’ander houdſe een Maske of Mom, die op veele plaetſen gebroken is, ſtaende als of zy dieſelve tegens een Muyr wilde in ſtucken ſlaen.

Het dunne kleed vertoont, dat onder de woorden van een rojaels en openhertigh Man ſich oock een oprecht hert moet ontdecken, want onſe woorden moeten, ſonder eenigh belet, weſen, als het voornemen van ons gemoed, gelijck het kleed is tot een naeckt lichaem.

De Lantaerne wort te gelijck voor de ziele en voor ’t hert genomen, en de glans die door de glaſen ſchijnt, zijn de woorden, en de uytwendige wercken. En gelijck de Lantaerne het licht dat in haer beſloten is, nae buyten ſchiet, alſo moet oock een openhartigh Man, van binnen en buyten, eenderleye gedaente van ſich geven. Ten dien einde seyt Chriſtus: Laet u licht ſchijnen voor de Menſchen, datſe daer over God prijſen: ſulx dat u goede naem mette goede wercken magh over een komen.

Het Momaenſicht, dat op de aerde geworpen en geplettert wort, bediet te gelijck de verachtinge van de bedriegerie en dobbelheyt des gemoeds, gelijk elders geſeyt is.


Lealta. Openhertigheyt.


EEn Vrouwe in ’t wit gekleet, die haere borſt openende, haer eygen hert toont, om dat dit met haer gemoed over een komt, en dat ſoo wel in woorden als wercken, op datmen ſoude beſpeuren dat de Trouwe volkomentlijck is onderhouden.

Anders.

EEn Vrouwe in ’t wit gekleet, die de rechter hand voor de borſt houd, en by haer een Hondeken.

De rechter hand op de borſt, bediet de oprechtigheyt des gemoeds, het Hondeken door de ingeboorne genegentheyt, bediet te gelijck getrouwigheit, dat is openhertigheit.


Giuditio. Oordeel.


EEn naeckt en bedaeght Man, die op een Regenboge ſit, houdende in de hand een Rechtſnoer, Paſſer, Liniael en Waeterpas.

Het Oordeel is niet anders als een kenniſſe dieder wort gedaen nae een behoorlijcke maete, ſoo wel in de werckingen als in andere dingen die uyt het verſtand voortkomen. En om dat deſe gereetſchappen, van den konſtenaers zijn gevonden, om gelijcke kenniſſe te hebben in de Geometrie, ſoo wort dan, daer door billick, het overlegh en de verkieſinge vertoont, die ’t Menſchlijck verſtant behoort te doen, om allerleye dingen te onderſcheyden en oordeelen. Doch daerom oordeelt deſe niet recht, die juyſt alle zijne wercken, op deſe maniere wil afmeeten.

Tot verklaeringe van den Regenboge, ſullen wy ſeggen, dat een yder, dieder totte trappe der Menſchlijcke handlinge, hoedaenigh die oock mogen weſen, wil opklimmen, van noode heeft, dat hy door veele eervaerentheyt het oordeel leere, en dat geſchiet, even gelijck als de Regenboge voortkomt, door de ſchijnbaerheyt van veele verscheyden verwen, dieder dan te gelijck, door de kracht van de ſtraelen der Sonne, nae toe trecken.


Giuditio overo inditio d’Amore. Oordeel of kenteycken der Liefde.


EEn Man rijcklijck gekleet, met het hoofd vol Maenekoppen, ’t welck het kenteycken der Liefde by den Ouden bediet. Daer by zy ſpottelijck en belachlijck door het lot het kenteycken der Liefde voorſeyden: Want als zy wilden beproeven of een Vryer oock weder bemint wierde, naemen zy de

bladers