Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/434

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
412
 
Philosophia nae de beſchrijvinge van Boëtius.

was, om het ſchoone al te ongebonden te ſien, en al te vierigh te beminnen, en dat boven de ernſthaftige en ſtatige manieren der Philoſophen: Soo dat Athanæus in ’t xiii boeck van hem verhaelt: Als Socrates alle dingen verachte, ſoo wierde hy nochtans van de ſchoonheyt Alcibiadis gevangen, en van zijne gewoonlijcke grootheyd en ſtantvaſtigheyt des gemoeds afgetrocken: alhoewel hy anderen ried, dat zy haer van den ommegangh der ſchoonen, ſouden wachten, want, ſeyde hy, het valt ſwaer, als men dieſelve raeckt, dat men kan zeedigh blijven; gelijck zijn leerlingh Xenophon getuyght. En aen d’ander ſijde, als hem voorgeſtelt wierde, dat hy de ſeer ſchoone Hof-Iuffer Theodata ſoude beſoecken, ſoo liep hy al te vrywilligh daer heen, en zy deeden niet anders te ſaemen, als jocken en boerten, leerende hoemen den Vryers in hare netten ſoude verſtricken. Plato roeyde oock ſeer dapper dieſelve uyt in veele dingen, houdende mede de verhuyſinge der zielen oock in de beeſten: Maer zijne Porphirius Platonicus hielde, datſe haer alleen vernieuwden in de Menſchen. Waer van Auguſtinus de Civit. Dei x boeck cap. xxx, een recht beſtraffer is. Noch roeyde hy die meerder uyt, houdende dat de ziele gelijck-eeuwigh met God was. Een meeninge die van Auguſtinus in ’t x boeck xxxi cap. van de Stad Godes verworpen wort. Hy roeyde die uyt in de wercklijcke of active met zijn ongeoorlofde Platoniſche ſpotlijcke liefde, die van den Philoſooph Dicearchus vervloeckt is, als mede van Cicero in ’t iv boeck van de Tuſculaenſche vraegen, hoewel hy Plato mede volght. Hy verſcheurde het ten vijfden, in zijne ongemanierde Republique, alwaer hy de Vrouwen vermaent, datſe in de openbaere worſtelplaetſen ſich naeckt mette onbeſchaemde Mannen ſouden oeffenen. Een ſotte raed en die van den Poeet Ennius verworpen is, ſeggende, dat het een begin van ſchande is, als men zijn lichaem onder den burgeren naeckt ontbloot.

Ariſtoteles ſcheurde het kleed van de Philoſophie, beweerende dat de Werreld eeuwigh was, en dat God over de Werreldſche dingen geen ſorge droegh, en dat hy nergens als op ſich ſelfs dochte, en dat het goed ons elders van daen komt, gelijck hy dat liſtelijck in zijn xii boeck van de Metaphyſica en zijne moralen van de Eudemii vii boex xv c. beweert. Ongeluckige Ariſtoteles! geluckige Boetius, diewelcke den Schepper des Werrelts en zijne Godlijcke voorſienigheyt ſeer wel gekent heeft; gelijck in zijn i boeck iii Rijm, in ’t iii boeck ix Rijm te ſien is, daer hy ’t al te ſaemen de regeeringe Godes toeſchrijft, ſeggende in de xii Proſa van ’t iii boeck: Soo beſchickt hy dan alle dingen, dien wy toegeſtemt hebben goed te weſen, en deſe is gelijck een Stuur of Roer, waer door dit gebouw des Werrelts vaſt en ongeſchent wort onderhouden. Een gevoelen, dat regelrecht tegen de onbeſchofte meeninge van Ariſtoteles ſtrijt. De Stoiken hebben niet min, als d’andere, haer kleed in veele lappen geſcheurt, ſeggende dat de Werreld een ziellijck Dier is, redelijck en verſtandelijck, van een ziellijcke, ſinnelijcke ſelfſtandigheyt. Dat de vrye konſten onnut zijn, dat alle dolingen en ſonden even gelijck zijn, dat de Vrouwen behooren gemeen te weſen: Weſende hier van de vinders Diogenes Cinicus, en Plato, gelijck Diog. Laertius in ’t leven van Zeno verhaelt, die daer geweeſt is het hoofd van de Stoiſche ſecte. Dieſelve ſcheurde in der waerheyt het kleed in de wercklijcke Philoſophie, geheel aen ſtucken, door ’t quaed gebruyck van de zeeden, toelatende de vryheyt in ’t ſpreecken, noemende een yder dingh, hoe oneerbaer het oock was, by zijn eygen naeme, loſſende over al zijnen wind waer hy was, ſonder dat hy op plaets of perſoon eenige acht nam; gelijck Tullius aen Papirium ſchrijft, Ick hebbe deſe dingen met bedeckte woorden aen u geſchreven, die de Stoici met vollen monde uytſpreecken, want zy ſeggen dat de veeſten ſoo vry behooren te zijn, als het opruſpen. Zy dan beweeght zijnde door duſdanige oneerbaerheyt, is ’t geen wonder, dat de Philoſophie ſoo ſeer met Boetius in de iii Proſa klaeght over de Stoiken en Epicureen: in ’t beſonder ſoo heeft het hoofd der ſelver ſecte het kleed van de Philoſophie geſcheurt, ſtellende het einde van ’t opperſte goed in de welluſt en in de ruſte, gelijck Ariſlippus, die, alhoewel hy een diſcipel van Socrates was, ſoo ſtelde hy ’t opperſte goed, in de welluſt des licchaems. Antiſthenes zijn medediſcipel, ſtelde dat in ’t gemoed. Maer Epicurus in ’t lichaem en in ’t gemoed, gelijck Seneca ſeyt: Alhoewel Epicurus ſich beklaeght, dat hy van den onwetenden ſeer qualijck was verſtaen, verklaerende dat hy ’t niet verſtonde van een

on-