genade van God, dieſe, ſonder datſe die waerdigh zijn, beſitten: En gelijck de Pauw haere hovaerdigheyt vertoont door eens anders lof, die haer daer toe oprockent, alſoo doet oock de Poccherie ’t ſelve door haer eygen lof, ’t welck door de Schalmeye wort uytgebeeld, die haer geluyt en klanck door haer eygen mond uytblaeſt. De opgehevene hand, bewijſt oock daer van een vaſte en ſeeckere getuyghniſſe.
Politica. Staet-beſtieringe.
Een Vrouwe die mette rechter hand een Waeghſchaele houd. Want de Politica vereffent den ſtaet van ’t gemeene beſte, alſoo dat d’eene door d’ander op deſe aerde wort verheven en onderſtut: En dat met ſoodaenigen geluckſaeligheyt, als onſe ſwackheyt en broſe Natuyre, midden in deſe ellendigheden, machtigh is te begrijpen.
Planimetria. Vlack-meetinge.
Een Vrouwe in een ſchoone en luſtige Landouwe, diewelcke door een luchtige vertooninge met beyde handen een graedboge houd, toonende door de konſt en behulp van dit inſtrument de langhte en breede van dit veld te nemen: als mede om alle vlackten te vinden, en aen de voet van deſe beeldeniſſe ſal een Waterpas ſtaen.
De Vlack-meetinge is een Geometriſche konſt, diewelcke de breede en langhte van alle Landen meet, hoedanigh die oock mogen weſen. Oock wortſe voor een krijghskonſt verſtaen, om de wijde, langhte en verheyt te meeten, alwaer een Menſch niet en kan by komen. Zy meet oock alle platte gronden, ſoo wel groote als kleyne, en daerom heeftſe het Waterpas.
De Graetboge of S. Iacobs ſtaf heeftſe, om dat dit inſtrument werckt door het kruys, datmen voorwaerts en achterwaerts ſchuyft, alleene om twee dingen in ’t geſicht te krijgen, waer mede het dieſelve haere werckinge doet. En dit zy genoegh ten aenſien deſe beeldniſſe, waer van in de Geometrie wijder is geſproken.
Prattica of Werckdaed, van den Heere Fulvio Mariotelli.
PRattica luyt by ons als ’t geene by de Griecken Πριαξια genaemt is: een woort dat tegens de Theorie geſtelt wort. Want gelijck ſich de Theorie keert nae de reeden en nae de beweginge van het verſtand, alſoo keert ſich de Prattica ontrent de werckinge en aen de bewegingen van de ſinnen, ſulx dat deſe ſiende op de overpeinſende ruſte, die daer voornaemlijck is de beweginge van de ziele, ſoo ſiet de Prattica op de wercklijcke ruſte, die voornaemlijck is de beweginge van de ſinnen of bevindinge: betrachtende de Theoria de beſchouwinge van de alderhooghſte ſaecken, maer de Practica onderſoeckt de benedenſte werckingen, te weeten d’eene d’alderopperſte, d’ander den grond van het geheele gebouw van de Menſchlijcke overweginge.
Zy wort Prattica geheeten, van ’t geene alreede in ’t werck geſtelt is: Om dat zy in eeniger maete, gemeen is aen alle Menſchen, want deſe hebbende de beweginge, gelijck een noodwendige eygenſchap des reedelijcken levens, ſoo kan ’t niet zijn, of zy moeten onder dieſelve beweginge eenige habitus of bequaemheyt vatten. En deſe bequaemheyt die door een geoeffende eervarentheyt gedaen wort, wort Prattica of Werck-daed geheeten. Sulx datmen door de Practijck de konſt en kloeckheyt, alreede geſeyt, kan verkrijgen, maer niet de Wijsheyt en het verſtand, die daer moeten weſen in de kenniſſe van de beginſelen. Weſende dan de Theoria en de Prattica als twee uyterſte einden, ſoo worden zy nochtans in een punt en midden te ſaemen gevoeght, ’t welck is, in de kenniſſe van het goede, het waere, en niet waere, in het groote en kleyne, onder de gedaente van ſchoon of oprecht, van nutlijck of van eerlijck. Welck punt by mickinge niet altijd recht van beyden wort getroffen, maer wel, als zy t’ſaemen en neffens malkanderen gevoeght zijn. Waer over dan het goedduncken van Waerheyt, onder den geleerden en ongeleerden, eedelen en gemeen volckjen, ſlaven en vryen, rijcken en armen, ouden en jongen, Mannen en Vrouwen verſcheyden is, geloovende aen d’eene ſijde de ſpreucken der Wijſen, aen d’ander
