Een goede Raedſlagh, ſeght Ariſtoteles in zijne Zeedekonſt, ſchijnt een rechtigheyt te weſen, die beneffens de nuttigheyt op ſeker eynde ſiet, waer van de Keur-meeſterſche de Voorſichtigheyt is.
_p_426_Consiglio.jpg)
De Raedſlagh, voor ſoo veel dieſelve Philoſooph verhaelt, is geen weetenſchap: want dieſe weet die ſoecktſe niet. Zy is oock geen giſſinge, om dat de giſſinge, haeſtigh en ſonder overlegh geſchiedt: Maer een Raedſlagh geſchiet met rijpen raede en langheyt van tijde. Zy is oock geen opinie of waen, om dat die geene, die ’t door de waen of opinie heeft, datſelve heeft door een bepaelinge doch ſonder raedſlagh. Laet ons dan ordentlijck ſien, wat voor een ſake de Raedſlagh zy.
De Raedſlagh dan is een overweginge en overlegh, dieder gedaen wort, ontrent onſekere en twijfelachtige dingen, dieder zijn by der hand te nemen: alwaer men met reeden verkieſt en beveſtight het geene men alderbequaemſt acht, en waer door men tot het deughdlijxte, nutſte en beſte eynde ſoude geraecken. Soo veel als tot het gemeen belanght, ſoo zijnder; nae de onderwijſinge van Ariſtoteles, vijfderleye Raedſlagen, die in ’t beſonder uytmunten, en die door Raedſlagen gehandelt worden. Als te weeten van Tollen, Schattingen, en gemeene inkomſten, van Oorlogh en Vreede, van bewaeringe van Landen en Steeden, van voorraet en leeftochten, van inkomende en uytgaende goederen, van de gelegentheyt en inſtellingen der Wetten en Privilegien, en ſulx nae de onderwijſinge van Ariſtoteles in ’t begin van zijne Rhetorica.
Oud wort hy geſchildert, om dat de oude Man de Raed bediet, gelijck Ambroſius ſeyt, de Oude zijn alderbequaemſt om te raedſlagen. Want haer aert is ſoodaenigh datſe rijp is, en datſe de volmaecktheyt der kenniſſe en des verſtands heeft, van ’t geene zy geſien en gedaen heeft, konnende de Ionckheyt, door de korte tijd, geen eervaringe noch rijp oordeel hebben, en daerom behooren ſich de Ionge te voegen nae den Raed der Ouden. De Raedsheer van den Keyſer Agamemnon, wort in den perſoon van Neſtor afgebeeld, dat hy drie hondert Iaeren oud was: alwaer dieſelve Neſtor de Griexſche Iongelingen, en in ’t beſonder Agamemnon en Achilles, die op malkanderen vergramt waeren, vermaent, datſe nae zijnen raed als nae eens ouden Mans ſouden luyſteren: Hoort my, ſeyt hy, ghy beyde die jonger zijt als ick ben. Ick heb voortijts met al veel dapperder Mannen, als ghy zijt, gemeenſchap gehadt: En noyt hebben zy mijn raed veracht, noyt heb ick ſulcke geſien, noch ſalſe niet ſien. En voorder bied hy den Griexſchen Ridders zijnen raed aen; ſeyt voorder, En nochtans volghden zy mijne Raedſlagen, en deden ’t geene ick haer ried, daerom volght ghy oock mijne Raedſlagen, want het is beter te gehoorſaemen. Iae hy bied den Griexſchen Ridders aen, dat hy die met zijnen raed wilde helpen, doch konnende ’t ſelve met macht niet uytvoeren, ſoo paſte macht en de wapenen den Iongelingen beſt, die daer veel op vertrouwen. Hier uyt komt ’t geene Plutarchus ſeght, dat die ſtad ſeecker behouden is, die der Ouden raed en der Jongen wapenen gebruyckt: Want de Jeughd is gewent te gehoorſaemen, en de Oude te gebieden. Oock wort, boven al, gepreſen, ’t geene Homerus in zijn 2 Iliade verhaelt, alwaer de Keyſer Agamemnon een Scheeps-raed dede vergaderen, voor al, van oude Mannen.
Die van Sparta gaven aen haeren Koningh eedle oude Raeds-Heeren, die van Licurgus,
