de rechter hand om hoogh en open, en in de ſlincker eenen Scepter met een Boeck, hebbende op de boord van ’t kleed deſe woorden geſchreven, Ornatus & Perſuaſio, dat is Vercieringe en Overredinge. Zy ſal rootachtigh van geſicht zijn, en voor haere voeten ſal zy een monſter Chimera hebben, als elders is afgemaelt.
Daer is geen Menſch ſoo Boers of grof, die niet ſoude konnen ſmaecken de ſoetigheyt van een konſtige verhaelinge, die daer vloeyt uyten monde, van een welſpreeckent Man, en die ſich pijnt om eimant eenige ſake te overreden. Daerom is zy ſchoon, eedel en bevalligh geſchildert. Zy houd de rechter hand om hoogh en oopen, overmits de Rhetorica of Welſprekens-konſt, door een breede wegh handelt, en met openbaere bewijsredenen. Waer over Zeno door ’t bewijs van de vingeren, dan dus, dan ſoo, te ſtellen, en door de opene en uytgeſpreyde handen en gebeerden, de Rhetorica heeft willen uytdrucken. En Quintilianus beſtraft die geene, die voor ’t Volck geredeneert hebbende, den hand onder den Mantel hiel, als of hy al te traegh en ſlaperigh zijne handelingen hadde uytgevoert.
De Scepter is een teycken, dat de Welſprekens-konſt een Heerſcherinne is van de gemoederen, en datſe dieſelve ſteeckt, dwingt en buygt nae zy ’t liefſt wil hebben.
Het Boeck vertoont dat deſe konſt door naerſtigheyt wort geleert, en dat niemand door de gaeve van de natuyre, dieſelve volmaeckt kan hebben.
De woorden Ornatus Vercieringe, en Perſuaſio Overreedinge, bedieden het ampt van de Rhetorica, of Welſprekenskonſt, ’t welck is, een ander te onderwijſen, en bequaemlijck te ſpreecken, waer door men iemand magh overreeden.
Door het monſter Chimera, als elders geſeyt is, willen Nazianzenus en de uytlegger van Heſiodus, dat daer door uytgeleyt worden, de drie deelen van de Rhetorica. Te weeten de Judiciale of Rechtlijcke, door den Leeuwe, uyt oorſaecke van den ſchrick, die hy aen den Misdadigen geeft. De demonſtrative of bewijſlijcke, door het Geytjen, overmits in dat geſlacht het ſpreecken of het blaeten, wijd en breed, oock dertelijck plagh te gaen weyden: en ten laeſten de deliberative, of overwegende, door den Draeck, uyt oorſaecke van de veranderinge der argumenten of bewijs-gronden, en door de lange ſwieren en omweegen, die deſe konſt noodigh heeft, om andere te overreeden.
Ragione. Reeden.
EEn gewaepende Ionghvrouw, met een gouden kroone op ’t hoofd, en met bloote armen, houdende in de rechter hand een ſwaerd, en in de ſlincker een toom, mette welcke zy eenen Leeuw breydelt, zijnde omgort met een witte band of ſluyer, diewelcke vol Cypher-letters is.
De Deughd is van den Godgeleerden een kracht van de ziele genaemt, om dat zy is een Koninginne, dieder aen de Menſchen wettige en oprechte wetten ſtelt.
Een gewapende Iongvrouw iſſe gemaelt, om datſe beſchermt en onderhouden is van de kracht der Wijsheyt. Zy wort dickwijls by de Oude, voor de uyterlijcke wapenen genomen, gelijck in de beteykniſſe van Pallas en in andere voorstellingen.
De gouden kroone, die zy op ’t hoofd heeft, vertoont, dat de Reeden, alleene Mans genoegh is, om dappere Mannen voor den dagh te brengen; en dieſelve haeren luyſter, glans, goede naem en doorluchtigheyt te geven: Iae het goud, is ſoo uytſteeckende niet onder de metallen, alhoewel dat ſelve meeſt in waerdie is, als wel de Reeden is, onder de mogentheden van onſe ziele, die wy een Koninginne noemen, diewelcke haer ſitplaetſe heeft in het eedelſte deel van ’t licchaem, alwaer de ziele haer grootſte kracht heeft, om te wercken.
Door de naeckte armen, worden verſtaen de wercken, diewelcke alſſe haer begin hebben van de waerachtige Reeden, als hebbende noch ſmette, noch eenigh quaed vermoeden, die dieſelve overſtulpt of omſchaduwt, ſulx hoemen dieſelve aenſiet, ſoo blinckt doch de Deughd altijd van ſelf uyt.
Het ſwaerd, is de ſtraffigheyt, die men noodigh is by de Reeden te gebruycken, om het veld der Deughd, van de Sonden, diewelcke roovers zijn van de goederen der ziele, ſuyver en reyn te behouden, en tot dit voorſtel ſeyt onſe Heere Chriſtus, Ick ben niet gekomen om vreede op der aerde te ſenden, maer het
