Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/469

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 
447
Saligheeden op de maniere als een Sinnebeeld, &c.

vertoont, die ’t kruys in de hand heeft, waer door de vervolginge, voor den yver der Religie, wort te kennen gegeven, ’t welck is het eedelſte deel van de Gerechtigheyt, gelijck geſeyt is.

Een Vrouwe wort zy gemaelt, en d’andere als kinderkens, als verre van de ſchadelijcke gedachten afgeſcheyden zijnde, waer uyt haere onnoſelheyt kan blijcken, en datſe ſoodanige ſtraffe, door haere eygene miſdaeden, niet hebben verdient.


Beatitudine a guisa d’Emblema. Saligheeden op de maniere als een Sinnebeeld.


ALhoewel daer maer eene ſaligheyt en eene geluckſaligheyt is, by ontwerp, om datſe is een volmaeckte ſtand met ophopinge van alle goed, nae dat Boëtius lib. 3 Proſa 3 verhaelt, en een ontwerpſel, dat in der daed Godlijck is, waer in alle de begrijplijcke en redelijcke verſtanden ſich geluckigh achten en te vreeden ſtellen, gelijck het de Godgeleerde gemeenlijck begrijpen, niet te min ſeyt onſe Salighmaker I. Chriſtus by Mathæum aen ’t 5 capit. datter acht Saligheeden zijn, te weeten, Armoede van geeſte, ſachtmoedigheyt, treurigheyt, honger en dorſt nae Gerechtigheydt, Reynigheydt des herten, Barmhertigheyt, Vreede en vervolginge: diewelcke niet eygentlijck Saligheeden zijn by ontwerp, maer veel eerder middelen en wegen om daer toe te komen. Overſulx is onſe Heere Chriſtus by maniere van gelijckniſſe, gegaen, ſtellende de eene ſaecke voor de ander: te weten het uyterſte middel en wit, om daer toe te geraecken. En om deſe beeldeniſſe toe te ſtellen, ſeggen wy datſe is:

Een jonge Maeghd met een kort kleed, hebbende een krom aengeſicht ten Hemel gekeert, met een Lammeken ter ſijden, dat met een Rapier dwers doorſteecken is, met ſchreyende en klagende oogen, met een lang en mager aengeſicht, houdende met d’eene hand een Olijftack en een Menſchen hert, ’t welck vlam en vier uytwerpt, waer mede zy de traenen vergadert. Voor haere voeten ſtaen twee kinderkens, aen dewelcke zy vertoont een ſtuck broods dat in tween gedeelt is, ſulx datmen ſien kan, dat yder zijn deel hebben ſal. Daer leggen oock veele andere kinderkens voor haer op der aerde, diewelcke gequetſt, gedoot, vertreeden en qualijck gehandelt zijn. En ten laeſten heeftſe op ’t hoofd twee tacken in malkanderen gevlochten, d’eene van Palm, en d’ander van Olyven, die aen een kruys zijn gehecht, dat van drie verſcheyden dingen te ſaemen geſlingert is, als van Lelien, Mirten en Rooſen. Met deſe drie ſpreucken: Om de Laurier-tack ſal ſtaen, de Volſtandigheyt wort alleen gekroont. By de Olijftack ſal ſtaen, de Heylige zijn met Palmtacken tot het Rijck gekomen. By de krans ſal men ſtellen, Niemand wort gekroont dan die wetlijck heeft geſtreden. Of anders, nae dat de Oude ſeggen, moet by de Lauwertack Eeuwigheyt, by de Olijftack Lijdeloosheyt, en by de krans Ernſthaftigheyt ſtaen.

Een Vrouwe wordtſe gemaelt, om een Godsdienſtigh en aendachtigh geſlacht te vertoonen, gelijck ’t ſelve Ambroſius bewijſt: Oock om te kennen te geven, dat die geene die tot deſe ſaligheyt ſich wil ſchicken en bereyden, moet aendachtigh zijn, om de heylige en geeſtelijcke dingen te omhelſen, ’t welck een klaer-blijcklijck teycken is van een waerachtige Godsdienſt en Religie.

Iongh wortſe gemaelt, om datmen van kindsbeenen aen, ſich moet gewennen, om deſe Saligheyt te verkrijgen. Want gelijck de eerſte bloemkens deſe zijn, die in de Lente den Menſche meeſt toelacchen, riecken en behaegen, alſoo is onſe eerſte jonge leven, God aldermeeſt behaeghlijck: De bewegende oorſaecke wort genomen van Johannes den Dooper, diewelcke van zijne drie Iaeren en een half af, ſich in de Woeſtijne heeft begeven tot Godlijcke dingen, gelijck Ambroſius getuyght.

Een Maeghdeken wort zy gemaelt, van wegen de uytwendige en inwendige ſuyverheyt, te weeten van ziel en van lichaem, weſende noch beſmet noch bedorven, noch door wercken noch gedachten: om te bewijſen, dat die geene die tot het ſaligh leven wil ingaen, ſuyverheyt en klaerheyt van alle ſterflijcke gebreecken, van noode heeft, nae de ſpreucke Joannis in zijn Apocalypſ. xxi met deſe woorden, daer ſal niet onreyns ingaen, ’t welck Eſaias in ’t xxxvi cap. oock beveſtight. Met korte ſlechte en beroyde kleederen wortſe vertoont, om de armoede van geeſte te vertoonen, nae dien daer geſeyt wort, Saligh zijnſe die arm van Geeſte zijn, en dat om te kennen te geven, dat wie deſe ſaligheyt wil verkrijgen,

van