met het Vier, Venus en Jupiter mette Locht, Mercurius en Saturnus met het Waeter, en Luna met het Aerdrijck, alſoo komt oock de Menſch met zijne Simmetrie of gelijckmaetigheyt, mette hoedanigheeden van de Elementen over een. Willen wy Sol ſien, ſiet het Herte. Willen wy de Maene ſien, ſiet de Leever. Wilje de Sterren, ſiet de ooghappels. De regen komt met het ſchreyen over een. De Wind met het ſuchten en blaeſen. De Blixem met den lach, en het donderen met het kijven en dreygementen.
De Metallen hebben oock gelijckheydt mette vier humeuren of vochtigheden, te weeten haer Chilus, gijl of heffe, haer wey, en haer ſaet.
De Menſch komt oock op veelerhande manieren mette ſeven Planeeten over een. Ten eerſten mette Sonne door de levende kracht. Mette voedende kracht aen de Maene, mette aendringende kracht aen Mars, mette fantaſien of invallen aen Mercurius, mette natuyrlijcke kracht aen Jupiter, mette welluſtige aen Venus, en mette aenneemlijcke kracht aen Saturnus. Maer laet ons verder gaen en vergelijcken den Menſch by de Sonne, door de klaerigheyt van de ſinnen. Mette vruchtbaerheyt van voort te teelen by de Maene, mette dapperheyt des gemoeds by Mars, mette heblijckheyt van ’t ſeggen en uytſpreecken by Mercurius, mette kracht van te heerſchen en gebieden by Jupiter, mette brand der Minne by Venus, mette ſubtijlheyt van ’t geſicht by Saturnus: en door alle deſe reedenen ſullen wy met Franciſco Puteo ſeggen, dat aen Jupiter de goedwilligheyt, aen Saturnus de vaſtigheyt, aen Mars de mogentheyt, aen Mercurius de loosheyt, aen Venus de geneughte en welluſt, en aen de Sonne en Maene de voortteelinge en verdervinge worden toegeſchreven.
Wy konnen noch meerder van deſe wonderlijcke Kleyne Werreld ſeggen, datſe alle Dieren gelijckt mette gevoelijcke ſinnen, de Planeten mette levende kracht, hebbende de opperſte Werckmeeſter aen yder waſſende aert, wortels als ſeeckere grondveſten gegeven, alwaer zy haer, op de maniere van voeten onderhouden, gelijck Plinius verhaelt. De ſtam gelijckt die niet den romp van ’t lichaem, en de tacken de armen? Wilje de handen, de vingers? ſiet aen verſcheyden ſpruyten, die ſich uyt de tacken verſpreyden. Wilje de huyd? ſiet aen de ſchorſſe, alwaer een vochtigheyt tuſſchen leyt, dat gelijck het bloed, den boom, door alle deelen, onderhoud en verquickt. Noch verder: zijnder oock geen aders door de tacken en ſpruyten, jae oock totte blaeders toe, doordringende? Wy ſullen anders niet ſeggen, dan dat het yder een bekent is, dat alle deelen dieder in den Menſch zijn, oock zijn in de boomen; gelijck Mizaldus wijdloopigh verhaelt.
Zy wordt gemaelt, dat zy ’t gehouwen beeld van Venus meet, want ten eerſten vindmen niets, waer in grooter Simmetrie en beter proportie is, als in het Menſchlijck lichaem, weſende gelijckſtemmigh en van d’allervolmaecktſte maete. Ten eerſten is ’t noodigh te overwegen, dat de Natuyre het aengeſicht veel hooger heeft geſtelt als het licchaem, om dat alle de andere deelen, van ’t lichaem, daer uyt worden gemeeten. Het aengeſicht wort dan in drie maeten of deelen gedeelt: d’eene is van den top van ’t hoofd, tot aen de winckbrauwen, het tweede deel is van de winckbrauwen tot aen den tip van den neuſe, en het derde van den neuſe totte kinne toe: welcke maeten negenmael verdubbelt zijnde, beelden den gantſchen ſtand van den Menſch af, die in negen deelen gedeelt wort. Het eerſte deel is het aengeſicht, het tweede de borſt, te weeten van het kropbeen af, tottet begin van de maege toe, het derde totten naevel, het vierde van den naevel af tottet opperſte van de heupe. Het vijfde en ſeſte van de heupe, tot het buygen der knye, het ſevende en achte totte koot of encklauwe toe. Het laetſte de geheele langhte van den voet; verſtaende dit altijd van een Man die volmaekt van leeden is. Doch wijder hier van te handelen is onnoodigh, alſoo ſulx van Pomponius Gauricus en van dien vermaerden Mathematicus Anton Mizaldus, in zijn boeck van de Simmetrie des Menſchen, gedaen is.
De Goddinne Venus wort voor een volmaeckte ſchoonheyt genomen, alſoo dieſelve, van veele Schrijvers, voor een Goddinne, van de ſchoonheyt ſelve, wort gehouden. Want zy was oock in den ſtrijd, die tuſſchen Pallas, Iuno en Venus was over den gulden Appel, alwaer geſeyt wierde, zy ſal de ſchoonſte
