Naar inhoud springen

Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/501

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
479
Sotheyt, Geckheyt, Dwaesheyt, Malligheyt.Pazzia.

’t kleed ſal van weerſchijn weſen, in de rechter een ontſteecken kaerſſe by de klaerſchijnende Sonne.
Sotheyt is een gemeene naeme van alle ontſtellinge dieder in ’s Menſchen gemoed valt, ’t zy datſe komt uyt ſwaermoedigheyt, gramſchap, droefheyt, vreeſe of andere natuyrlijcke onvolmaecktheden.
Een Maeghdeken dat onthult en bloots beens is, wort zy gemaeckt, om dat de Sotte noch ſich ſelve, noch andere acht, en verre afgeſcheyden van alle burgerlijcke ommegangh, om dat hy de ſoetigheyt van ’t goede niet kent, noch oock van wegen de ſpieglinge in ’t gemoed of verachtinge des Werrelts, en dat om de Liefde Gods. En dit ſegh ick, ter eere van diegeene, diewelcke alreede haere genegentheden, door de ommegangh of gewoonte, getemt hebbende, ſich tot een eenſaem leven begeven.
Het weerſchijne kleed bediet ongeſtadigheyt, die in de Sotheyt heerſcht.
Het Beirevel betoont, dat de Sotten ſich meerendeels door de gramſchap laeten regeeren, om dat zy by nae altijd ſijde-gangen en quade ſprongen doen.
Dat hy in de ſlincker hand de Sonne een kaerſſe ontſteeckt, is een waerachtigh teycken van Sotheyt, datmen ſich inbeeld, meer door een kleyn licht te ſien, als door de groote kracht van de Sonne, die ſoo wonderlijck en heerlijck uytblinckt.

Sciocchezza. Sotheyt, Malligheyt.

EEn Vrouwe die ſlordigh gekleet is, lacchende om een Meulentjen, dat iemand in de hand heeft, daer mede de kinderkens ommeloopen, en dat door den Wind gedraeyt wort, met een ſtuck loots op ’t hoofd, ſpeelende op ’t ſpreeckwoord Plumbeum ingenium, dat is, een looden verſtand: Want gelijck het lood ſwaer en uyt zijn natuyre om laegh valt, alſoo doet oock de Sotte, die nimmermeer zijn verſtand of gemoed om hoogh heft, om met eenige reeden te ſpreecken, maer is als het lood, ’t welck wel glad gemaeckt zijnde, een ſekere glans verkrijght, maer ſtrax datſelve wederom verlieſt: alſoo doet oock de Sot, diewelcke of hy wel een wijs woord ſpreeckt, ſoo valt hy doch terſtont daer van wederom af.
Het lacchen ſonder oorſake, is een werckinge van de Sotheyt: Daerom ſeyt oock Salomon, de overvloedige lach is in den mond der Sotten.
Het Meulentjen vertoont, dat gelijck hare gedachten zijn, ſoo zijn oock haere werckingen van geener waerde, geſtadigh omme draeyende.

Pazzia. Sotheyt, Geckheyt, Dwaesheyt.

EEn bedaegt Man met lange ſwarte kleederen, lachende, en op een Rietſtock te Paerde rijdende, houdende in zijn rechter hand een Meulentjen, een vermaeck daer de kinderkens mede ſpeelen, ’t welck hy met groote naerſtigheyt in den Wind doet ommeloopen.
De Sotheyt kan bequaemlijck, op deſe wijſe, uytgebeeld worden, want Sot te zijn, is, nae onſe maniere van ſpreecken, anders niet, als onbetaemlijcke dingen doen, die buyten de gemeene gewoonte der Menſchen zijn: Om dat zy berooft zijn van overlegh, ſonder datſe eenige ſchijnbaere reedenen of treck van Gods-dienſt hebben. Hier door komt het, datmen gemeenlijck ſeyt, dat het beter is ſot te weſen met veele, als wijs te zijn met weynige: Want onſe wijsheyt met onſe kenniſſe afmetende, en kennende dieſelve gemeenlijck meer in veele als in weynige, ſoo ſchijnt het datmen meer de menighte als de weynige behoort te volgen, om dat het meeſtendeel der Menſchen, de deughd van ander luyden wercken, by de haere, afmetende, prijſen die manieren, die mette haere over een komen. Daerom is ’t noodigh datmen eens anders goedduncken by ’t zijne voege, om alſoo zijn goed voorſtel te verkrijgen. Hier door geſchiet het, dat iemand ſich door de eere ſal geluckigh achten, om dat dieſelve van den meeſten hoop daer voor gehouden wort: En door de Armoede ſal ſich een yder ellendigh achten, om dat het van den meeſten hoop oock alſoo geſchiet. En van deſe Sotheyt en van deſe Wijsheyt daer van ſpreecken zy altijd by de Menſchen, weſende nochtans de vleugelen van onſe Wijsheyt niet ſterck genoegh te kennen, ’t geene van deſe toevallen reyn en ſuyver is. Daerom wort Wijsheyt in een Stad, gehouden by een Man van een bedaegd

Ouder,