is dit onderſcheyt in ’t beſonder, dat de boetvaerdigheyt geſchiet met wille en toeſtemminge van den Menſche, die alreede berouw heeft over de mishandelingen by hem begaen: Maer de straffe is ſoodanigh, dat het oordeel van Menſch of van God den Sondaers de ſtraffe opleyt, ſonder datſe eenige pricklinge of begeerte van berouw hebben, om de ſonde door goede wercken uyt te wiſſchen.
Om dan deſe omſtandigheyt, die ſoo aenmercklijck is, by de ſtraffe te vertoonen, wortſe ſeer leelijck geſchildert, datſe ſtaet te ſchreeuwen, om uyt te drucken het verlangen datſe heeft om ſich over ’t geweld van ’t Recht te wreecken, dat over haer is uytgeſproken.
Met een geeſſel en met een ſtelte iſſe gemaelt, om datſe niet kan gaen door haer eygen wille noch door ’t geweld van een ander, of het oordeel Godes verſelt dickwijls den Menſche op ’t hooghſte van zijnen val, en totte rechtvaerdige ſtraffe van zijne verdienſte: waer toe hy wel ongaerne met ſuchten en krijten gaet, verlieſende daerom terſtont de kracht niet, maer het licht des Verſtands en de worm der Conſcientie doen, dat hy gedwongen wort zijn ſchult te bekennen, over zijne verdiende ſtraffe, die hy lijd.
Castigo. Straffe, die een ander wort aengedaen.
VOor de Straffe ſullen wy een ſtrengh en wreed Menſch afſchilderen, die met een Bijl in beyde handen gevat, een vreeſlijcke ſlagh dreyght te geven. Ter ſijden is een Leeuw, die eenen Beer ſchricklijck aenvalt en verſcheurt.
De Bijl is een Hieroglyphiſch beeld van de ſtraffe, want ſoo wel de Romeynen als Griecken gebruyckten deſe ſtrenge ſtraffe, gelijck men ſien kan in de Medaglien van den Koninck van Tenedo, gelijck I. Pollux verhaelt: Want de Koningh van Tenedo had eene Wet gemaeckt, dat wat Man of Vrou in Overſpel ſoude werden bevonden, dat die mette Bijl ſoude werden gedood, hebbende oock zijn eygen Soone daer in niet verſchoont. En op dat ditſelve altijd in de gedachteniſſe ſoude blijven, ſtelde hy op d’eene ſijde van deſe Medaglie eene Bijl, en op d’ander twee hoofden.
_p_493_Castigo.jpg)
De Leeuw wordt op diergelijcke wijſe mede voor de ſtraffe genomen, gelijck Ælianus daer van de Hiſtorie verhaelt, dat Eudomius een Leeuw, Hond en Beer te gelijck hadde opgebracht, en op eene maniere doen leeren, levende lange tijd met malkanderen in goeden vreede, ſonder d’een den anderen te miſdoen, weſende te ſaemen Huysgenoten en als Dieren van eender Natuyre. De Beer door ſekere korſelheyt overwonnen zijnde, verſcheurt den Hond, met den welcken hy leefde en ommegingh. De Leeuw over den Beer toornigh zijnde, en door dit ſchelmſtuck bewogen, als gebroken hebbende de gemeene Wet des levens, valt den Beer wederom aen, en ſtraft hem met gelijcke ſtraffe, als hy den Hond gedaen hadde.
Rigore. Straffigheyt, Hardigheyt.
EEn hart en vreeſlijck Man, die in zijn rechter hand een yſeren Roede houd, en ter ſijden ſal een Struys ſtaen.
Deſe Man wort hart en vreeſlijck geſchildert,
