veele bewegingen en genegentheden des gemoeds, waer door dieſelve gevoet werden. De Suchten ſpruyten uyt de gedachteniſſe van de quellingen van geledene ongevallen door ’t berouwe van de bedrevene ſonden, door ’t miſſen van den tijd en gelegentheyt, die voorby is, door ’t overdencken van het verledene geluck, door de tegenwoordige bekommerniſſe, door de ſmerte en ’t verlangen nae eenige ſaeke, gelijck als daer zijn de Suchten van de Minnaers, die daer ſuchten om ’t verlangen datſe hebben, nae ’t geene zy beminnen, ’t zy uyt begeerte van eere, en om een treflijck verſtand te mogen vinden als Homerus, dat zijnen lof ſoude mogen uytbreyden: Waerover de groote Macedonier hertlijck ſuchtede:
Als Alexander quam gegaen,
En ſach het graf Achillis aen:
Doen borst een diepe Sucht daer uyt,
En riep, geluckigh! overluyt,
Geluckigh zydy moedigh Held,
Dat uwe naem klinckt door het veld,
Dat ghy gevonden hebt dien Man,
Die u ſoo hoogh verheffen kan.
De Suchten komen niet alleen van de verledene en tegenwoordige, maer oock van de toekomende dingen, want uyt het gevoelen en de vreeſe van ’t aenſtaende quaed, dat iemand boven den hoofde hanght, ſoo ſuchtmen: en de Suchten zijn niet altijd waerachtigh, maer dickwijls zijnſe geveinſt, als daer zijn de Suchten der Hoeren en valſche verraderſche vrienden. Dickwijls komenſe door toevallen van kranckheyt, veeltijts zijnſe natuyrlijck, als door een ſekere gewoonte, die in die geene plagh te weſen, die dickwijls ſuchten, als zy dencken om haere handelingen en ſtudien, gelijck Virgilius, die dickwijls plagh te ſuchten. En hier uyt is dat geneughlijck ſpreuckjen van Auguſtus heer gekomen, ’t welck Sabellicus verhaelt; want als hy ſat tuſſchen Virgilium, diewelcke dickwijls ſuchte, en tuſſchen Horatium, die als een leepoogige, de traenen van de oogen wiſchte, wierde hem gevraeght, wat hy deede? ſoo antwoorde Auguſtus, Ick ſit tuſſchen weenen en ſuchten. ’t Is wel waer, dat de Suchten van de traenen zijn afgeſcheyden, niet te min zijn de traenen altijd met de Suchten vergeſelſchapt, gelijck de Minne-dichters dieſelve altijd te ſaemen voegen:
Duyſent traenen, duyſent ſuchten,
Stort ick, als ick sit te duchten.
En Petrarcha ſeyt:
Dit vrolijck Meysken in my doet,
Dat ſucht en traenen my zijn ſoet.
Men kan wel ſuchten ſonder traenen, maer men kan niet ſchreyen ſonder ſuchten, de traenen komen ſtrax met de ſuchten, gelijck de regen en de wind te ſaemen komen. Alle Suchten, oock hoedanigh die zijn, worden aen den ſlaep des hoofds gevleugelt afgebeeld, en draegen ter rechter nae de borſt, oock twee vleugels, alwaer in ’t midden een Hert ſtaet: waer van wy de reeden hier nae ſullen verhaelen. In de ſlincker hand wort geſtelt de ſaecke die bequaem is, om de genegentheyt uyt te drucken, waerom dat geſucht wort. Waer van men oock elck breeder op zijn plaetſe kan nae ſien.
Totte Suchten van ſwackheyt neemtmen in de ſlincker hand een tack van Anemone, om dat Orus ſchrijft, dat de Oude door dit kruyd de kranckheyt uytbeelden: ’t heeft wel een ſchoone purpere bloeme, maer zy duyrt, gelijck oock het kruyd, al te korten tijd. En hier mede druckten zy de ſwackheyt uyt.
De Suchten die als natuyrlijck, uyt een ſeeckere gewoonte, heerkomen, zijn ſoorten van melancolie of ſwaermoedigheyt, en daerom ſalſe een krans van Aelſt op ’t hoofd hebben, ſpeelende op ’t geene Petrarcha ſeyt:
Het ſtadigh ſchreyen is mijn vreughd,
En ’t lachen is mijn ongeneughd:
Mijn ſpijs is alſt en ſnood venijn,
En dit ſal al mijn vreughde zijn.
Overſulx dat die perſoon, ’t zy dat hy om zijne ſtudie of handelinge altijd ſwaermoedigh ſtaet te ſuchten, tot een hulp-middel hem ſal vertoont werden, dat zijn ſlincker hand ſal gevoeght zijn aen de rechter van Bacchus, die in de ander hand zijne gewoonlijcke kroes houd: Want hier is geen ander temperament noch gematigheit noodig, dan een verluſtinge, waer van Bacchus by de Poëten en Philoſophen voor een afbeeldſel, en voor een bedietſel is van een Godlijcke geeſt en een hoog verſtand. En Diphilus ſeit by Athanæum, dat Bacchus is de alderwijſte, en aldergeneughlijxſte, die door zijne vochtigheyt, het hert vervrolijckt: die een vriend is van wijſen en grootmoedigen, die den blooden en verachten ’t hert opweckt, den ſtuyren den lach aenbrengt, den tragen wacker maekt, en den verſaegden sterck:
