Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/518

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
496
 
Suchten. Sospiri.

Ghy maeckt o Bacche, door u aert,
Dat yder u houd lief en waert:
Van wijſen zydy ſeer bemind,
V laeckers maeckt ghy wel geſint,
Den ſtueren maeckt ghy ſoet en vroo,
Den blooden ſtout, den ſtouten bloo.

Cheremon de Treurſpeelder, beveſtight, dat door den Wijn de lach, de wijsheyt, de leerſaemheyt, en den goeden raed vereenight wort. Soo is ’t dan geen wonder, dat Homerus dappere perſonagien van groot bewind, op den Rijxdagh van den Keyſer Agamemnon invoert, aleermen raedſlaegde en van krijghsſaecken handelde, datter groote ſchroeven ommegingen: te meer ſchijnt het den Studenten, en inſonderheyt den Poëten geoorloft, alwaer Bacchus de Voorſitter is. Philocorus ſeyt, dat de oude Poëten niet altijd haere deuntjes ſongen, maer als zy wel hadden gedroncken, dan riepen zy Bacchus of Apollo aen. Demetrius Halicarnaſſeus ſeght, dat de Wijn der Poëten Poſtpaerd is, ſonder welck zy op den bergh Parnassus, niet koſten klimmen; want ſooſe waeter moſten drincken, ſoo quaemer niet aerdighs voor den dagh. En Torquatus Taſſus heeft metten Wijn dickwijls zijnen Geeſt, met goede vrienden, vermaeckt, want hy was ſeer ſwaermoedigh, bedachtſaem en vol ſuchten.
 Totte gemaeckte Suchten van de Hoeren en van valſche verraderſche vrienden, kan men maken datſe onder de ſlincker arm een beck van een Crocodil heeft. Want de Suchten der Hoeren zijn, als de traenen der Crocodillen, die eerſt ſchreyen, maer korts daer nae den Menſchen vermoorden. Dit zijn gemaekte Hoereſuchten, die zy doen in tegenwoordigheit van de Vryers, om haer in ’t net te verſtricken, ſpreeckende ſeer vriendlijck, daerſe terſtont anders om lachen en hem haeten, even gelijk als de Vos aen den Hond deede. Maer alſoo dit al gemaeckt werck was, ſoo is ’t billijck dat wy van ’t waere Suchten der Liefde ſpreken: De Sucht der Liefde ſal boven de vleugels aen ’t hoofd, noch een kroone van Mirten hebben, als mede eene in de rechter hand, voor de borſt. ’t Hert ſal tuſſchen twee vleugels ſtaen, en aen de ſlincker ſijde een ontſteken Fackel. De vleugels zijn de ſnelligheit van ’t Suchten, die door de ſinnen en gedachten vliegende, het hert doordringen en ſnellijk ter vlucht gaen.
 Cor het Hert, heeft nae dat Iſidorus verhaelt, zijne benaeminge van Cura, dat is, van hertſeer ofte ſorge, want alle ſorge en gedachte dringht in ’t herte, ’t welck zijnen levendigen Geeſt uyte locht ſcheppende, dieſelve tot ſich treckt, en dat door de geſette beweginge van de Locht, en indien dieſelve, door eenigh toeval, wordt overſtulpt, ſoo verdrucktſe de aeſemhaelinge en het uytblaſen: waer over de Menſch alle geweld doet om deſe perſſinge te breecken, door de aeſſemhaelinge der Suchten, om verkoelinge van een gemaetighde locht te verkrijgen. Maer gelijck het dickwijls plagh te geſchieden, door al te heeten locht, en door aenwas van de hette aen de natuyrlijcke warmte, ſoo beſwaertſe het herte, niet konnende verkoelt werden, om dat de locht-gaeten, daer door worden verhindert: Want door te grooten kouden locht en door de koudigheyt, die de ſenuwen van de borſt te ſaemen treckt, ſoo wort het hert te ſaemen getrocken en bevrieſt. Aldus gebeurt het dat de Vryers, of door te grooten jalouſie, die haer geeſt te ſaemen treckt, of door te grooten brand van Minne-Liefde, die ’t herte overſtulpt, ſoodaenige quellingen krijgen, datſe dickwijls gedwongen zijn, duyſent en duyſent Suchten, uyt haeren boeſem te haelen, door de welcke de Vryers werden gevoet, gelijck Petrarcha ſeyt, en die plachten dan ſoet, en dan lieflijck genaemt te werden. En om dat het Suchten een voedſel en verkoelinge is voor der Minne-janckers herten, en om dat de Suchten uytet herte opvliegen, daerom hebben wy ’t hert tuſſchen twee vleugels, in de rechter hand, voor de borſt geſtelt. Waer over Petrarcha ſinght, de ſuchten komen uyt de borst en uyt de oogen.
 De kroone van ſcherpe Mirten, die zy op ’t hoofd draeght, is een beeld van ſcherpe Minne-gedachten en vaſte inbeeldingen, die den Vryers dwingen tot ſuchten, en Virgilius maelt den Vryers af, datſe ſtaen in een boſch van groene Mirthen en in bedeckte wegen, alwaer haer de ſorgen oock in den dood niet verlaeten.


 Maer wat ſtraf is dit, te ſtaen in een boſch van ſchoone en bloeyende Mirten? ſonder twijfel, ſoo heeft de Poeet daer mede den Hel gemeent, die de Vryers moeten lijden door de geſtadige prickel van de gedachten,

door