werelt, die vruchtbaer of vol ſaets is, ſpruytende uyt de bovengenoemde, als de hitte van den glans. Ten laeſten komt deſe lichaemlijcke wereld, alſoo van de voorgaende beſaedede werelt voortgebracht, even gelijck de voort-teelinge der dingen, van de hitte haer begin en oorſprong heeft, gelijck als M. Ficinus, in ſijn kort begrijp over de Timæus van Plato, wijtloopigh beweert.
De hemel vol ſterren, bediet de macht van de planeten, over de werelt die onder de maene is gelegen, en over de lichaemen die haer onderworpen zijn, diewelcke, hoe ſeer dieſelve de voortteelinge van de ſienlijcke en onſienlijcke dingen, door tuſſchenkomenge van de vier eerſte qualiteyten of hoedanigheden vorderlijck is, daer aen is niet eens te twijfelen:doch ter ſijden ſtellende ’t gevoelen van eenige ſterre-raeders, diewelcke willen, dat alle dingen in deſe werelt, ſoodanigh zijn verknocht aen den hemel, datſe nae de beweginge deſſelven worden beſtiert.
Hy hout mette rechter hand het beeld van de Natuyre, weſende dieſelve, gelijck Ariſtoteles ſeyt: Het Begin van de beweginge en van de ruſte in ’t geene daer in zy is. Waer uyt wy ſullen trecken, dat zy is het Begin van alle voortteelinge; weſende de voortteelinge de voornaemſte hoedaenigheyt der beweginge, onder de viere die van Ariſtoteles zijn uytgedruckt. En Plato in ſijn boeck van ’t gemeene beſte, ſtelt dieſelve onder de gelijckniſſe van de Colomne, weſende eenen band van den geheelen AL, ſeggende, dat de Natuere is levendigh, en dat haer een ſaedelijcke kracht, aen de ſtoffe des werelts, van de ziele des werelts ſelve, is ingeſtort. Diewelcke daeromme het Licht genaemt wort, want zy is levendigh en doordringende: te meer wordtſe noch een rechte Colomne genaemt, om dat zy gelijck, van langhſaemer hand, alle de ſtoffen en materien van alle ſyden doordringht, en veele trappen van gedaenten, die onder ſich verſchillen, voortbrenght. Daer wort geſeyt, dat zy ſich uytſtreckt door alle deelen, en zy verknoopt ſich van alle ſyden te ſaemen metten hemel, want zy ſtaet geheel, in wat plaets het oock magh weſen, en doordringende verſpreyt zy ſich, verſpreyende vervult zy, en vervullende beſtiert zy alle dingen, waer uyt dit ſpreeckwoord is: Spiritus intus alit. De Geest voed alles van binnen.
De menſchlijcke beeldeniſſe, worter als het allereedelſte Begin van alle andere geſchapene dingen, by gedaen, overmits, terwijl de Allerhooghſte God ſchepte, ſoo ſtelde hy niet veel moeyte toe, maer ſeyde alleene, het worde een firmament of uytſpanſel des hemels, en terſtondt was het; hy maeckte de Sonne, de Maene, en andere Hemelſche lichaemen, en terſtont ſoo waeren deſe gemaeckt: maer wanneer hy den Menſche wilde ſcheppen, ſeyde hy: Laet ons den Menſch maecken, nae onſen beelde en gelijckeniſſe; om te betoonen dat de Menſche het allereedelſte was van alle andere ſchepſelen.
Het witte kleed bediet de ſuyverheyt van het Begin, ’t welck alleene van de grootheyt, goedigheyt en ſuyverheyt van den Schepper voortkomt, en gelijck Marſ. Ficinus over het kort begrijp van Timæus aen ’t viii Capittel ſeyt: Het Begin behoort voorwaer allerſlechst, eenvoudighst en allerbest te weſen, want daer is niet eenvoudiger als de Eenheyt, noch beter als de goedheyt: noch is de Eenheyt niet beter als de goedheyt, noch de goedheyt eenvoudiger als de Eenheyt.
Het vierkant waer in de Griexſche letter A ſtaet, druckt ſeer wel uyt het Begin van alle dingen, weſende de eerſte letter van ’t A B C, en de eerſte letter onder de vocalen of geluyt-gevende letteren, ſonder de welcke men niet een woord kan uytdrucken, noch eenigh ontwerp te kennen geven. Als mede daerom, om dat God in de Openbaeringe ſeyt: Ick ben de Alpha en Omega, het Begin en het Eynde.
Apprehensiva. Begrijplijckheyt.
EEn jonge vrouwe, van middelbaere groote, met een kuyf, treckende nae ’t blond, in witte kleedinge, ſtaende, ſeer levendigh en vaerdigh, als of zy toeluyſterde, wat een ander ſeyde, houdende met den ſlincker hand een Chameleon, en in d’ander een klaere ſpiegel.
Begrijplijckheyt is een redelijck en natuerlijck deel van ’t gemoed, door wiens middel wy lichtlijck die dingen, die ons voorgeſtelt worden, konnen begrijpen en verſtaen.
Zy is een redelijck en natuerlijck deel: want zy is de redelijcke natuere eygen, weſende
