Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/580

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
558
 
Vooghdyſchap. Tutela.

 De verſcheydenheyt van de eedele ſteenen op ’t kleed, en de goude kroone, bedieden de hoogheyt en grootsheyt, waer mede ſich de Werreltſche eere op pronckt: en d’ontſteken en flonckerende Vier-pijle, met het opſchrift, geeft te kennen, dat onſe grootsheyt en Werreltſche eere, een Vierpijle gelijck is, die ſoo haeſt niet is aengeſteken, of zy vlamt, ſtijght op en vergaet. Waer over ons by deſe gelijckniſſe wort vertoont, dat de Menſche niet trotſigh noch opgeblaſen ſal zijn, ſchoon dat hy rijcker, of in hooger eere en ſtaet, magh geſtelt zijn boven andere: En men doet by de verkieſinge van eenen opperſten Paus, voor zijne oogen, in S. Pieter, een Spieſſe, die met werck of vlas bewoelt is, aenſteecken, waer by uytgeroepen wort, Heylige Vader! aldus vergaet oock de eere deſes Werrelts. Hier by dunckt my niet qualijck te paſſen, ’t gene Petrarcha ſeght:

Ons leven vlieght en moet vergaen,
Geen uyre blijftet langer ſtaen.

 Van de Rooſe, als geſeyt is, vertelt Pierius, dat die altijd, by de Oude, voor een beeld van de Menſchelijcke broosheyt is genomen, en voor een teycken van het vluchtigh goed, en van de kortheit onſes levens: Want in dieſelve dagh alſſe voortkoomt en bloeyt, haer bevalligheyt toonende, wordtſe verwelckt, verſlenſt, en ſterft, gelijck Job in ’t xiv ſeyt, zy gaet op als een bloeme, en valt af. Wy konden hier van veele dingen verhaelen, ten waere de kortheyt betracht wierde, als hebbende alreede daer van overvloedigh in deſe Iconologia geſproken, inſonderheyt in de uytbeeldinge van ’t korte leven. En tot dien einde dunckt my niet onbequaem, deſe veerskens hier by te voegen:

O Menſch u hoop is los en licht,
Ghy ſchemert door een valſch geſicht,
Om dat ghy ſtapelt ſchat en goed,
Dat op der aerde blijven moet:
De tijd die vluchtigh rent en ſchiet,
Brenght u en al u goed te niet,
Vermits ghy dwaes en onbedacht,
Op tijd, op eer, noch leven acht.
Doch ſoo ghy janckt nae eer en ſtaet,
Nae roem, die door geen dood vergaet,
Nae ’t leven dat geen weedom erft,
Omhelſt de Deughd, die nimmer ſterft.
Want Deughd den Menſch ter eeren leyt,
En voert hem tot d’onſterflijckheyt.

Tutela. Vooghdyſchap, van den Heer Giov. Zaratino Caſtellini.

EEn Vrouwe met een Duyve op ’t hoofd, die de rechter hand op ’t hoofd van een Ionghsken houd, en de ſlincker op ’t hoofd van een Meysken, hebbende op yder hand een Muſch.
 Vooghdyſchap is een gegeven macht en gebiet, dat door de Burgerlijcke Wetten toegelaten is over een vry perſoon, om dieſelve te beſchermen, die door gebreck van Ouderdom, ſich ſelve niet kan beſtieren: daerom wort zy gemaelt datſe de rechter hand op ’t hoofd van een Ionghsken heeft, wiens Vooghdyſchap eindight nae 14 volle Iaeren, en d’ander op een Meysken, wiens Vooghdyſchap ten 12 Iaeren uytgaet.
 De macht om Vooghden te ſtellen, komt eygentlijck van den Romeynen, waer van dit een teycken was, dat ſoo de Vooghden of Weeſen, geen meer Burgers van Romen waeren, dan hielt oock de Vooghdyſchap op. Den Vaeders was het oock toegelaten, by Teſtamente of uyterſte Wille, Vooghden over haere kinderen te ſtellen, die in haer macht ſouden ſtaen. Want het is nae de Natuyre waerſchijnlijck, dat niemand beter Vooghden over zijne kinderen kan ſtellen, als de Vaeder ſelve. Door een Wet of gewoonte vindmen dat het Vooghdyſchap geweeſt is, van ’t begin van Romen af, want men vind in Titus Livius en Dion. Hiſtoricus, dat Ancus Martius, de vierde Koningh der Romeynen, die in ’t Iaer 138 nae de opbouwingh van Romen geſtorven is, Lucium Tarquinium tot Vooghd over zijne kinderen ſtelde. In ’t Iaer 302 zijn afgeleſen de Wetten van de twaelf tafelen, waer in den Huysvader volle macht was gegeven, om een Teſtament over zijn geld en midlen te maken, nae zijn believen, en om Vooghden over zijne kinderen te ſtellen. zy verſorghden oock door veele Wetten van de 12 taefelen over de Weeſen, wiens Vaders ſonder Teſtament waeren geſtorven, datſe Vooghden ſouden hebben, waer toe de naeſte van ’t Vaederlijcke Huys wierden geroepen, Vlpianus l. i. ff. de leg. tu. indiender geen Vaeder tot Wetlijck Vooghd waere, noch oock by Teſtamente: Soo heeft de Wet Attilia, daer Livius van ſchrijft,

in ’t